الگوي كشت رونمايي مي‌شود؟

بررسي سوابق نشان مي‌دهد كه از دهه 40، متوليان بخش كشاورزي به دنبال تدوين الگوي كشت بوده‌اند. تمام وزراي كشاورزي هم در دوره مسئوليت خود، وعده رونمايي از الگوي كشت مي‌دهند، اما تاكنون به طور رسمي از هيچ الگويي رونمايي نشده است كه بر اساس آن كشاورزان به كشت‌وكار بپردازند.

شعار سال : بررسي سوابق نشان مي‌دهد كه از دهه 40، متوليان بخش كشاورزي به دنبال تدوين الگوي كشت بوده‌اند. تمام وزراي كشاورزي هم در دوره مسئوليت خود، وعده رونمايي از الگوي كشت مي‌دهند، اما تاكنون به طور رسمي از هيچ الگويي رونمايي نشده است كه بر اساس آن كشاورزان به كشت‌وكار بپردازند.

عباس كشاورز، سرپرست وزارت جهاد كشاورزي نيز در نشست خبري ديروز، از رونمايي الگوي كشت خبر داد، اما آيا الگوي تدوين‌شده ضمانت اجرائي دارد؟ در شرايطي كه كشاورزان در فصل زراعي گذشته كود و سم يارانه‌اي دريافت كرده‌اند، اما سه ميليون تن گندم به دولت نفروخته‌اند و از سوي ديگر ساختار خرده‌ مالكي كشاورزي ايران آيا اين امكان را براي وزارت جهاد كشاورزي فراهم مي‌كند كه سياست‌هاي الگوي كشت را اجرائي كند؟ سرپرست وزارت جهاد كشاورزي به سؤالات «شرق» پاسخ گفت و اجراي الگوي كشت در ايران را امري دست‌يافتني اعلام كرد.«الگوی کشت در مراحل نهایی‌شدن است»؛ جمله‌اي خبري كه عباس كشاورز، سرپرست وزارت جهاد كشاورزي، در نشستي كه ديروز در محل اين وزارتخانه برگزار شد، اعلام كرد؛ وعده ای كه تا قبل از رونمايي‌شدن از الگوي كشت، تمام وزراي قبلي هم داده‌اند. نه‌تنها تمام وزراي قبلي قول داده بودند كه از الگوي كشت رونمايي مي‌‎كنند، بلكه از دهه 40 بخش كشاورزي ايران در سوداي تدوين الگوي كشت، بدون داشتن نقشه راه مشخص، روند رو به توسعه خود را طي كرده است و كسي نمي‌داند كي و كجا، چه بكارد كه بيشترين سود اقتصادي را ببرد و كمترين آسيب را ببيند.

عباس كشاورز، سرپرست وزارت جهاد كشاورزي، به «شرق» درباره دليل تمام اين تأخيرها گفت: تفاهم در تبیین الگوی کشت کار ساده‌اي نیست. در اين وزارتخانه بیش از دو سال است بحث تعامل و نهایی‌شدن این طرح را داشتیم. در الگوی کشت چند شاخص شامل امنیت غذایی، الگوی کشت و... را داشتیم، ضمن اينكه نهادهاي مختلف درباره آن نظر دادند.او درباره راهكارهاي خود براي اجرائي‌شدن الگوي كشت با توجه به توزيع كود و سم يارانه‌اي و عدم توفيق دولت در خريد دو ميليون تن گندم، عنوان كرد: فکر می‌کنم اگر روی نظام تولید قراردادی برویم، به نتيجه مطلوب دست پيدا خواهيم كرد.كشاورز افزود: در بحث چغندر قند، نظام توليد قراردادي حاكم است. كارخانه قند با كشاورزان قرارداد مي‌بندد و به كشاورزان براي حمل‌ونقل محصول به كارخانه كمك مي‌كند. اگر مشكل قيمت نداشتيم، اين روند پايدار مانده بود.او دومين راه براي اجرائي‌شدن الگوي كشت در كشور را واگذاري امر بازرگاني توليد به تشكل‌ها اعلام كرد. به گفته كشاورز، تمركز كمك‌هاي دولت در راستاي تحقق الگوي كشت، سومين راهكاري است كه مي‌تواند اجراي اين الگو در كشور را تضمين كند.

سرپرست وزارت جهاد كشاورزي تأكيد كرد: ما ابزار سیاستی کمی نداریم. بحث اصلی این است که وزارت جهاد كشاورزي، برنامه‌وبودجه، دولت و تشکل‌ها بتوانند نظم جدیدی ایجاد كنند. به اعتقاد او، براي ايجاد الگوي كشت در كشور مشكل جدي وجود ندارد.كشاورز همچنين درباره عدم خريد سه ميليون تن گندم از كشاورزان با تأكيد بر اينكه بايد مسائل را نقد كرد، اما نبايد يك رويداد را قضاوت كرد، گريزي هم به تلاش‌هاي محمود حجتي، وزير سابق جهاد كشاورزي، براي اصلاح قيمت خريد تضميني گندم زد.او گفت: مجلس در اعتراض به عدم رضایت از قیمت گندم، زورش به وزیر ما رسید. سال گذشته در این ایام وزیر هر روز جلسه بود و متوليان امر را توجیه کرد. در نهايت دولت قبول کرد که قيمت را اندكي ترمیم کند و پذيرفت كه باید مکانیسم خرید را اصلاح کند.سرپرست وزارت جهاد كشاورزي در بخش ديگري از سخنان خود به بخشي از تلاش‌هايش در سال‌هاي 89 و 90 اشاره كرد. او گفت: طرح فدك يكي از طرح‌هايي بود كه نظم بخش كشاورزي را به‌هم مي‌زد، به همين دليل براي توقف آن تلاش كردم.

طرح فدك همان طرحي است كه اراضي ملي براي توسعه كشت زيتون و برخي محصولات ديگر با هدف دستيابي به خودكفايي در بحث دانه‌هاي روغني در ميان متقاضيان توزيع شد، اما بعضي از باغات ايجادشده با گذشت بيش از دو دهه به دليل مكانيابي نامناسب و معرفي ارقام نامطلوب، به باردهي اقتصادي نرسيده‌اند. مشابه اين طرح، توسعه باغات روي اراضي شيب‌دار است كه منجر به افزايش سطح زير كشت باغات مي‌شود كه به ظاهر با سياست‌هاي سرپرست فعلي وزارت جهاد كشاورزي هم‌خواني ندارد. بنابراين بايد منتظر ماند و ديد كه آيا عباس كشاورز اجراي آن را متوقف خواهد كرد يا خير.

هنوز به مجلس معرفي نشده‌ام

كشاورز با اشاره به اينكه هنوز به مجلس معرفي نشده است، به ارائه بخشي از برنامه‌هاي خود پرداخت كه در صورت معرفي به مجلس، در بخش كشاورزي اجرائي خواهد كرد.به اعتقاد كشاورز، دستيابي به بالاترين نرخ توليد برنج در كشور به دليل شرايط اقليمي خاص ايران در سال زراعي گذشته بود كه اگرچه اين شرايط اقليمي خساراتي به ايران وارد كرد؛ اما سدها را پرآب كرد. به گفته او رشد توليد ايران در شش‌ماهه ابتداي سال جاري كه سال زراعي گذشته را شامل مي‌شود، نزديك به پنج درصد بوده است.سرپرست وزارت جهاد كشاورزي تقويت توليد را مهم‌ترين رويكرد خود معرفي كرد و افزود: مبادا تقويت توليد یک‌جانبه باشد. در اين حوزه حتما بايد به پايداري توجه شود و هر اقدامي كه به پايداري لطمه بزند، مطرود است.به اعتقاد او آب عامل محدودكننده كشاورزي در ايران است و به خاطر پايداري در سرزمين، در برنامه‌هاي بخش كشاورزي بايد به مسئله آب توجه شود.سرپرست وزارت جهاد كشاورزي امكان توسعه در بخش كشاورزي ايران را نزديك به صفر توصيف كرد. او گفت: فقط در آب‌هاي مرزي با احصاي حقابه‌ها كمي امكان توسعه كشت وجود دارد. در دیگر موارد بايد سطوح موجود را حفظ كرد و با افزايش عملكرد و بهره‌وري، با در‌نظر‌گرفتن اولويت بهره‌وري آب، به فعاليت ادامه داد.

اجراي طرح تنفس جنگل؛ خط قرمز

كشاورز در ادامه، توجه بيشتر به كشت ديم در كشور را يكي از برنامه‌هاي خود اعلام كرد و استمرار خوداتكايي در گندم را امري دست‌يافتني دانست. در زمينه افزايش خود‌اتكايي در دانه‌هاي روغني، پنبه، توسعه كشت گلخانه‌اي (در راستاي نجات آب) و كشت جو وعده‌هايي داد. او اجراي طرح صيانت از جنگل را خط قرمز خود معرفي كرد. سرپرست وزارت جهاد كشاورزي تأكيد كرد: جنگل‌هايي را كه بايد صيانت شود، بايد حفاظت كنيم و نبايد به آن وارد شويم.او يادآور شد: حفظ كاربري اراضي كشاورزي خط قرمز ماست. تقويت تحقيقات در دستور كار است و براي بهبود بهره‌وري در كشاورزي، بايد ماده آلي در خاك افزايش يابد.كشاورز جايگزيني مديريت ريسك به جاي مديريت خشكسالي و مديريت بحران را راهكاري براي كاهش خسارات بخش كشاورزي ناشي از شرايط اقليمي كشور معرفي كرد.او عنوان كرد: در بخش كشاورزي نيازمند متخصصان اقتصاد و كشاورزي هستيم. بايد مباني اقتصادي، مزيت نسبي و هزينه تمام‌شده و شاخص‌هاي كيفي به بخش كشاورزي وارد شود. كشاورز همچنين از واگذاري وظايف تصدي‌گري به تشكل‌هاي بخش خصوصي خبر داد. او افزود: براي همه بخش‌هاي كشاورزي نمي‌‎توان نسخه واحد پيچيد.سرپرست وزارت جهاد كشاورزي نگراني خود از واردات محصولات كشاورزي به كشور را اعلام كرد. او اضافه كرد: نبايد واردات منجر به سركوب توليد داخل شود؛ اما يك‌تنه و به‌تنهايي نمي‌توانم در مقابل تصميمات وارداتي بايستم.اين مقام مسئول يادآور شد: واردات شکر در مقطعي یک‌میلیون‌و 600 هزار تُن بود. با تغییر رویه در سياست‌ها 600 هزار تُن شد. 400 میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی در واردات شکر ایجاد کردیم و در قبالش 23 میلیون دلار بذر وارد كشور شده است.او گفت: البته واردات كالا با واردات تكنولوژي نبايد اشتباه گرفته شود. اگر كشاورزي بدون استفاده از رانت بذر مناسب وارد كند و محصول بيشتر دريافت كند، اين اقدام به نفع منافع ملي كشور است.سرپرست وزارت جهاد كشاورزي درباره محصولات تراريخته (GEMO) عنوان كرد: بیوتکنولوژی به طور کامل تراریخته نیست. بسیاری از داروهایی که مصرف می‌کنید، حاصل فعاليت بیوتکنولوژی است. زیست‌فناوری دانشی بسیار وسیع است که بشر در 20 تا 30 سال اخیر به آن رسیده است.

او ادامه داد: کشاورزی بخش کوچکی از اين دانش است. داروها، فراورده‌هاي شیمیایی و مواد مغذی مربوط به زیست‌فناوری است. تا این لحظه یک کیلوگرم بذر یا محصول تراریخته در اراضی کشور کشت نشده است. مجلس قانونی دارد که هر کسی بخواهد در زمينه بيوتكنولوژي فعاليت كند، بايد از اين قانون تبعيت كند. درباره تراریخته نظر مثبت یا منفی ندارم. اگر ما بذر تراريخته داشتیم و دارای مزیت بود و مراحل قانوني را طی کرد، آن موقع می‌توانیم درباره آن بحث کنیم؛ اما فكر مي‌كنم دستيابي به همه اين شرايط به عمر خدمتي من و حتي سال‌هاي بعد هم قد ندهد.

شعار سال ، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق ، تاریخ انتشار 25 آذر 98 ، کد خبر : 245058 ، sharghdaily.com