مقایسه نظام تعلیم و تربیت در دولتها از نگاه آموزش و پرورش

مرکز اطلاع رسانی وزارت آموزش و پرورش مهمترین چالش های این وزارت خانه را در سال ۹۲ و راهبردهای به کار برده طی ۳ سال را تشریح کرد.

شعارسال: مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش، مرکز اطلاع رسانی وزارت آموزش و پرورش مهمترین چالش های این وزارتخانه را در سال ۹۲ و راهبردهای به کار برده طی ۳ سال را تشریح کرد.

در متن ارسالی آمده است:

به دلیل تغییر ساختار نظام آموزشی و استقرار نظام ۳ـ۳ـ۶ و آغاز تغییرات در دوره‌های تحصیلی و افزودن پایه ششم از میانه راه و برخلاف دیدگاه و نظر بسیاری از صاحب‌نظران، دستگاه تعلیم و تربیت به ویژه در دوره ابتدایی با چالش‌های گوناگونی مواجه شد، این چالش‌ها در ابعاد گوناگون و در بخش‌های مختلف آموزشی، پرورشی، فضا و تجهیزات، منابع انسانی، منابع مالی و اعتبارات و تغییر ساختار رخ داد.

نقصان در فرهنگ‌سازی و غافلگیری مردم و مسئولان

- عدم اطلاع‌رسانی به موقع و دقیق از نظام ۳ـ۳ـ۶ شتابزدگی در اجرا و عملیات.

- بی‌اطلاعی مسئولان، مدیران مدارس، معلمان و والدین نسبت به تغییر ساختار نظام آموزشی.

- مقاومت و اعتراض نسبت به تصمیمات خلق الساعه، ابهام و سردرگمی در نزد مخاطبان آموزش و پرورش (ذی‌نفعان، ذی‌ربطان، صاحب‌نظران و اولیای دانش‌آموزان)

سال ۹۲ سال تغییر ساختار آموزشی کشور و چالش کتب درسی

- عدم رعایت فرایند استاندارد در تولید کتاب‌های درسی

- عدم رعایت هدف‌گذاری در کتب جدیدالتألیف

- به هم‌ریختگی در توزیع مناسب و به موقع کتاب‌های جدیدالتألیف به دانش‌آموزان

- تغییر در کتب درسی چندپایه و عدم طی نمودن فرایندهای صحیح در ایجاد و لحاظ این تغییرات

به هم ریختگی و بی‌انضباطی در وضعیت نیروی انسانی دوره‌های تحصیلی مختلف

- عدم پیش‌بینی نیروی انسانی برای یک پایه اضافه شده در دوره ابتدایی (مرداد ماه سال ۹۲ در آستانه آغاز سال تحصیلی ۲۴ هزار نفر در دوره ابتدایی کمبود نیرو وجود داشت).

- کاهش یک پایه از دوره راهنمایی تحصیلی، موجب مازاد نیروی انسانی در این دوره و سرازیر شدن آنها به دوره‌های دیگر از سر ناچاری شد.

- این به هم ریختگی و عدم تمهید مقدمات باعث شد تأمین نیروی انسانی پایه ششم با شتابزدگی و از طریق نیروهای آزاد، آموزش ندیده و کوچ اجباری نیروی انسانی از دوره‌های تحصیلی دیگر صورت پذیرد.

- شدت به هم ریختگی نیروی انسانی به حدی بود که ساماندهی نیروی انسانی از دستورکار خارج و نیروهای ورودی تناسبی با نیاز نداشتند.

- عدم آمادگی نیروی انسانی دوره‌های تحصیلی بالاتر برای تدریس در دوره ابتدایی و عوارض مدیریتی، تربیتی و آموزشی آن.

وضعیت منابع مالی و اعتبارات و سهم آن از بودجه عمومی دولت

- اعتبارات وزارت آموزش و پرورش از سهم بودجه عمومی نامناسب بود به گونه‌ای که آموزش و پرورش در ده‌ها زمینه مانند بیمه طلایی، طرح ضیافت، مطالبات بازنشستگان، حق‌الزحمه امتحانات و غیره به معلمان، مدیران و مدارس و ذی‌نفعان و ذی‌ربطان بدهکار بود.

وضعیت فضا و تجهیزات

- کتابخانه‌ها، نمازخانه‌ها، آموزشگاه‌ها، دفاتر معلمان و حتی زیرزمین‌ها به کلاس درس تبدیل شدند که آثار تربیتی و فرهنگی زیانباری را ایجاد کرد.

- مراکز دارالقرآن و مدارس قرآنی به محاق رفتند

- اردوگاه‌ها و فضاهای ورزشی، فرهنگی، آموزشی و تربیتی در شرایط نامناسب قرار گرفتند.

وضعیت آموزشی و پرورشی و تربیتی بدنی:

- تراکم کلاس‌ها به دلیل ایجاد پایه ششم افزایش یافت.

- کاهش کیفیت آموزش‌های علمی و حرفه‌ای معلمان به دلیل حضور نیروهای آزاد و آموزش ندیده

- کاهش سطح آموزش، به دلیل حضور معلمان از پایه‌های بالاتر بدون آمادگی برای تدریس در دوره‌ ابتدایی

- تعارضات فرهنگی و تربیتی بین دانش‌آموزان پایه ششم با دانش‌آموزان پایه اول

- پذیرش بیش از نیاز معلمان برای اعزام به خارج به مدت چهار سال که همچنان بخشی از پذیرفته‌شدگان در نوبت اعزام قرار دارند.

بی‌توجهی به تدوین زیر نظام‌های پنج‌گانه سند تحول بنیادین

- ایجاد تغییرات ساختاری به نام سند تحول بنیادین بدون مشارکت و همکاری نهادها و دستگاه‌های ذیربط که منجر به تنها ماندن آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین شد.

- تقطیع سند تحول و اجرای گزینشی و طرح امور جاری به نام اجرای سند تحول

- فقدان برنامه عملیاتی و نقشه راه مبتنی بر سند تحول در هنگام اجرای سند تحول و اعمال تغییرات

- سطحی‌انگاری در اجرای سند و عدم توجه به دیدگاه دست اندرکاران، مسئولان، کارشناسان، برنامه‌ریزان و مجریان امر

- فراهم نشدن بستر مناسب، گفتمان ملی، ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های لازم و درخور اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

راهبرد اتخاذشده برای مدیریت چالش‌ها و مسائل مطروحه

- بررسی و احصاء قریب به ۱۰۰۰ چالش و اتخاذ راهبرد کیفیت بخشی و تدوین پنج سیاست مهم برای آموزش و پرورش در جهت عبور از بحران

۱ـ۲ـ سامان‌دهی و بهسازی نیروی انسانی

۲ـ۲ـ توسعه و گسترش مشارکت‌های مردمی

۳ـ۲ـ ارتقا مدیریت آموزشگاهی

۴ـ۲ تمرکززدایی

۵ـ۲ـ عملیاتی کردن بودجه

توضیح: بیان چرایی انتخاب سیاست‌های پنج‌گانه در آموزش و پرورش

برنامه‌ها و اقدامات انجام شده:

* توسعه عدالت آموزشی، از طریق: انسداد مبادی بی‌سوادی و تدوین نظام جامع دوره آموزش پیش‌دبستانی و حمایت کامل از پوشش رایگان پیش‌دبستانی در مناطق محروم و جذب قریب به ۴۰ هزار نوآموز در این مناطق

* افزایش دانش‌آموزان مدارس غیردولتی به کل دانش‌آموزان از ۸.۷۳ در سال تحصیلی ۹۳ـ۹۲ به ۱۰.۶۷ در سال تحصیلی ۹۵ـ۹۴.

* توسعه فعالیت‌های پرورشی و فرهنگی:

- ترویج فرهنگ قرآنی، اهتمام به کیفیت‌بخشی به مدارس قرآن و معرفی نقش الگویی اهل‌بیت علیه‌السلام از طریق احیای ۶۵۰ باب دارالقرآن و برگزاری مسابقات ملی حفظ قرآن کریم با حضور بیش از ۷ میلیون دانش‌آموز و ایجاد ۲۳ هزار مدرسه قرآن و اجرای طرح امام‌شناسی و انس با اهل‌بیت(ع) با مشارکت بیش از ۶ میلیون دانش‌آموز.

- تعمیق فرهنگ اقامه نماز از طریق برگزاری نماز جماعت در بیش از ۵۵ هزار مدرسه

- پاسداشت فرهنگ شهادت و ایثار از طریق برگزاری کنگره‌های متعدد بزرگداشت شهدای معلم و دانش‌آموز

- تقویت هویت دینی، ملی و انقلابی از طریق اعزام بیش از ۶۰۰ هزار دانش‌آموز در اردوی راهیان نور

- تمرین کارگروهی، مشارکت‌پذیری، تربیت اجتماعی، اندیشه‌ورزی و حل مسئله به عنوان دغدغه‌های رئیس‌جمهور از طریق برگزاری پرسش مهر رئیس‌جمهور با حضور بیش از ۳ میلیون نفر و بسط و فعالیت‌های تشکل‌های دانش‌آموزی، شوراها، بسیج دانش‌آموزی و انجمن‌های اسلامی و سازمان دانش‌آموزی.

- اهتمام به فرهنگ مطالعه و کتابخوانی با تهیه و چاپ ۳۱۵ عنوان کتاب جدید و ۲۰۰ عنوان کتاب تجدید چاپ توسط کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان و ایجاد ۱۵۵ هزار کتابخانه کلاسی و افزایش کتاب یاران به ۱۳۸ هزار نفر و افزایش کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های مدارس کشور به تعداد ۱۲۵ میلیون جلد کتاب و افزایش پژوهش‌سراها به ۵۰۰ پژوهش‌سرا و تجهیز ۶۴ پژوهش‌سرا به آزمایشگاه‌های نانو.