شعارسال: داستان آب‌گریزی روی بخش مرمت شده‌ی کاشی‌های مسجد شیخ‌لطف‌الله اصفهان، در طول دو سه هفته گذشته آن‌قدر دهان به دهان چرخیده و ترس و حسرت از احتمال از بین رفتن این اثر تاریخی جهانی در دل مردم و گردشگران رخنه کرده که حالا دیگر  رنگ‌پریدگیِ ترکِ مرمت شده گنبد از دیگر ترک‌های دست‌نخورده‌اش عادی شده است. اتفاقی که اکنون از دیدِ برخی گردشگران و بازدید کنندگان این اثر جهانی اما هنوز دور نمانده و حتی با نگاه تمسخر در میدان نقش جهان، گنبدِ زیبای شیخ‌لطف‌الله را یر نظر می‌گیرند!

حالا در کنار همه اظهار نظرها و صحبت‌هایی که تا امروز مطرح شده‌اند و حتی خبرهایی که از سمتِ نمایندگان مجلس برای ارائه‌ی طرح سوال از وزیر میراث فرهنگی توسط کمیسیون‌های مختلف مجلس شورای اسلامی به هیات رییسه مجلس منتشر می‌شوند، اما هنوز نتیجه‌ی هیچ‌کدام از آن‌ها، اگر اجرایی شده‌اند، دست‌کم رسانه‌ای نشده‌اند.

علی اصغر مونسان - وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – در بازدیدی که در طول مدت زمان یک روزه‌ی حضورش در اصفهان داشته است از این گنبد جهانی نیز دیدن کرد و به گفته‌ی خودش پای صحبت‌های فریبا خطابخش – رییس پایگاه میراث جهانی میدان نقش جهان هم نشست، کسی که معتقد است برای مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله باید از یونسکو لوح تقدیر بگیرد.

خوب است اگر همه گنبد، آب‌گریز شود...

علی اصغر مونسان - وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی – می‌گوید: «در بازدید از مسجد شیخ‌لطف‌الله؛ مدیر پایگاه میراث جهانی نقش جهان (درباره‌ی روند مرمت گنبد) به ما توضیح داد. استادکارِ در حال کار به عنوان یکی از استادکاران خوب و قدیمی اصفهان که زحمت زیادی (برای پروژه) کشیده بود، از فضای ایجاد شده دلخور شده بود، در حالی که ۹۵ درصد مصالح، همانی است که اکنون جابه جا می‌کنند.»

او با بیان این‌که مردم گنبد را از نزدیک نمی‌بینند، (که) چین خورده، رها شده و هر لحظه امکان فرو ریزش کامل وجود دارد، ادامه می‌دهد: «کار بسیار سختی را انجام می‌دادند، مدیر پایگاه نیز تایید کرد که با استاندارد کامل و ورود اساتید پایه یک به مرمت این بنا، کار شروع شده است. من هم مهندس عمرانم می‌توانم نظر دهم، یک معمار نیز می‌تواند نظر می‌دهد، اما کسی که کار را خوب بلد است، اساتیدی هستند که رشته آن‌ها مرمت آثار تاریخی است.»

وی با تاکید بر این‌که در حال فکر کردن (بررسی) روی موضوع آب گریزی در گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله هستیم، اظهار می‌کند: «بسیار خوب است که اگر این اتفاق بیفتد. گفتم که اگر ما بتوانیم (گنبد را) آب گریز کنیم، بسیار خوب است. این آب روی آن نفود نمی‌کند، بنابراین طول عمر گنبد  زیاد می‌شود. فقط نگران موضوعات دیگری هستیم، مثلا جلوی تنفس بنا را می‌گیرد، پیشنهاد دادم دانشگاه هنر و دانشکده فنی آن‌جا به عنوان یک کار پژوهشی سفارش بگیرند که چطور می‌توان آب گریزی را انجام داد. اگر تا زمان مرمت ترک‌های گنبد رسید که بهتر وگرنه دست‌کم در بناهای دیگر از آن (نتیجه پژوهش) استفاده کنیم.»

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تاکید می‌کند: «اگر بتوانیم بدون مشکل گنبد را آب‌گریز کنیم بسیار خوب است، چون جلوی نفوذ آب روی لایه‌های زیری گرفته می‌شود و عمر بنا افزایش می‌یابد. اما نگران بحث تنفس (گنبد) هستیم که می‌توان با کار پژوهشی آن را برطرف کرد.»

مونسان ادامه می‌دهد: «مدیر پایگاه میراث فرهنگی میدان نقش جهان، معتقد است حتما بابت (مرمت گنبد مسجد) از یونسکو لوح می‌گیرد.»

گنبد و کاشی‌های بیرونی، پیشمرگ همه گنبد است...

محمد حسن طالبیان - معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی -  نیز یک هفته گذشته درباره‌ی وضعیت بررسی‌ها گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله گفت: «معمولا چنین موضوعاتی در شورای تخصصی پایگاه‌های معاونت میراث جهانی مطرح می‌شود. این موضوع روشن است که ما باید چیکار می‌کردیم. بلافاصله یک کمیته از پیشکسوتان میراث فرهنگی، صاحب‌نظران دانشگاه هنر و پژوهشگاه میراث فرهنگی با حضور در اصفهان، وضعیت گنبد را بررسی کردند.»

وی با بیان این‌که میراث فرهنگی تا کنون تجربه‌ی موفق مرمت روی گنبد مساجد تاریخی مانند مسجد امام (ره)، گنبد سلطانیه و مسجد چهارباغ را داشته است، ادامه می‌دهد: «مساله‌ای که در شیخ لطف‌الله از ابتدا نیز متوجه شدم، تمام نشدن مرمت گنبد بود، تا کنون فقط یک قطاع مرمت شده است، باید این کار ادامه‌دار انجام می‌شد و درباره‌ی معرفی کارگاه و موارد دیگر به صورت با شفافیت حرف بزنند، شاید اگر پشتیبانی مالی رخ می‌داد، این هجمه و سوبرداشت وجود نداشت.»

او با تاکید بر این‌که «بسیاری از گنبدها و کاشی‌های بیرونی که معمولا فرسایش دارند، پیشمرگ هستند تا اتفاقی برای کل گنبد و سیستم (آن بنای تاریخی) نیفتد و اظهار می‌کند: «این اتفاقات معمولا بر اثر سرما و گرما رخ می‌دهند. از یک سو کاشی‌ها لق شده و می‌افتند و از سوی دیگر ملات‌ها دست‌سازند که قطعا باید به آن رسیدگی شود. حالا اتفاق (رسیدگی) افتاده، یک معمار و استادکار قدیمی که تجربه‌ی کار در دیگر بناهای تاریخی را دارد، آن را انجام داده است. امروز نیز باید این را در کانال تخصصی خود راه انداخت.»

وی با اشاره به این‌که پرونده‌ی وضعیت مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله به کمیته میراث فرهنگی رفته، در شورای تخصصی درباره‌ی آن بحث شده و از روند کار بازدید کرده‌اند، ادامه می‌دهد: «تا کنون کار روی یک قطاع انجام شده است، آن باید ادامه دار باشد، هر کاری را (فقط) روی یک قطاع انجام دهیم، قطعا این تفاوت‌ها رخ می‌دهد. مهم این است که این کار درست اتفاق افتاده باشد.»

معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی، با تاکید بر نظارت کامل کمیته نظارت روی مرمت تُرک‌های دیگر گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله، اظهار می‌کند: «برداشت‌های متفاوتی درباره‌ی آب‌گریزی این بنا وجود دارد، زود است که بخواهیم درباره‌ی آن نظر دهیم، اما باید بودجه یکپارچه دست‌مان می‌رسید تا آن پروژه به صورت یکپارچه انجام می‌شد.»

او با تاکید بر این‌که در زمان مرمت گنبد، داربست باید حرکت می‌کرد یعنی کار مرمت ادامه پیدا می‌کرد، می‌افزاید: به دلیل نبود بودجه داربست را از گنبد مسجد پایین آورند، تا برای مرمت‌های دیگر استفاده شود. اما به آن‌ها گفتم که نباید داربست‌ها جابه جا شوند، باید با همان کار را ادامه داد و برای دیگر مرمت‌ها داربست‌های جدید خرید.

طالبیان ادامه می‌دهد: «‌از نظر من کارگاه (مرمت گنبد مسجد شیخ‌لطف‌الله) ناتمام است و شروع این کارگاه را نباید در لحظه اول قضاوت کرد، بلکه باید اجازه دهیم تا این کار تمام شود.»

شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: 18بهمن1398 ، کدخبر: 98111813015: www.isna.ir