شعارسال: در آزمایشگاه ملی میکروبیولوژی کانادا موسوم به NML دکتر فرانک پلومر، مدیر علمی آزمایشگاه، نمونه‌ی ویروس را دریافت می‌کند و در انستیتویی به مطالعه بر روی ویروس می‌پردازد. هرچند این محقق، به دلیل نامعلومی در آفریقا ترور شد.
 
 شب گذشته رهبر انقلاب در دستوری که به رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، سرلشکر باقری مبنی بر مقابله با انتشار کرونا دادند، از احتمال حمله بیولوژیکی این بیماری مرموز که بدون واکسن و هر نوع درمانی است؛ دادند.

رسانه‌های متعددی از کشورهای مختلف جهان پس از انتشار ویروس منحوس کرونا، احتمال اینکه این نوع ویروس از جانور یا حیوانی به انسان بدون دستکاری ژنتیکی منتقل شده باشد را منتفی دانستند؛ گرچه از همان روزهای ابتدایی رسانه‌های آمریکایی چین را متهم به آزمایش‌های بیولوژیک و نشت آن به بازار ووهان کردند.
 
این خبر، در ابتدای امر، چندان جدی نمی‌نمود و حتی بیشتر خبرگزاری‌ها در سرتاسر جهان یا رسانه‌های چینی و غیرچینی، شیوع این بیماری را در صدر اخبار خود قرار نمی‌دادند. اما به تدریج اتفاقاتی رخ داد که نه تنها اصحاب رسانه بلکه نگاه دولتمردان و بسیاری از سیاست‌گذاران را به دنبال خود کشاند و خبر شیوع کرونا تیتر اول تمام خبرگزاری‌ها و جراید و سایت‌های خبری شد.
 
آنچه که در وهله‌ی اول نمود عینی پیدا کرد این بود که علیرغم شکل گرفتن سناریو‌های تکراری با عناوین توطئه و یا بسیاری نظریات بی‌پایه و اساس و غیرعلمی که بیشتر بر مبنای حدس بودند تا اینکه استخوان‌بندی محکم و علمی داشته باشند یک چیز مشخص و روشن بود ویروس کرونا در سطح وسیعی در حال شیوع بود و در این بین تعدادی از گرفتاران به چنگال این ویروس، جان خود را نیز از دست دادند. جای تأسف دارد که عنوان کنیم مثل تمام وقایعی که همیشه و تاکنون اخبار ضد و نقیض و کذب و راست را با هم در خود داشته است، این بار نیز نظریه‌ها، حدسیات، سخنان غیرعلمی توسط اشخاص حتی مطرح و دارای سبقه و وجه‌ علمی نیز بیان شد که همین امر، خود، عاملی بود برای دامن زدن به بازار داغ شایعات و افتادن سایه‌ی ترس و وحشت بر جان و زندگی مردم. حرف‌ها و نظریاتی با این مضمون که این ویروس، از خفاش به انسان سرایت پیدا کرده است؛ و شاید جالبتر از همه اشاعه‌ی این حرف بود که عنوان شد اشاعه‌ی چنین ویروسی آن هم در شهر ووهان چین، توسط یک پیشگو در سال ۱۹۸۰ پیش‌بینی شده بود.
 
حقیقت چیست و پشت پرده‌ی این بیماری که اکنون به یک اپیدمی جهانی تبدیل گشته است چه مقصد یا مقاصدی خفته است؟ آیا اساساً گفتن اینکه شیوع چنین ویروسی بر اساس مقاصد سیاسی بوده و بس، کاری درست است یا خیر؟
 
کرونا از کجا آمد؟!

اول آنکه کرونا ویروس، نام هیچ بیماری نیست! بلکه این عارضه، نام یک اپیدمی حاد تنفسی است. در واقع این اصطلاح در نوع عفونتی که از آنجا نشأت گرفته است، ریشه دارد؛ و باید اضافه کرد که اصطلاحاتی، چون مارس، سارس و کوید یا کواید (covid) ۲۰۱۹ هم همگی از خانواده‌ ویروس کرونا هستند.
 
کرونا ویروس سارس در سال ۲۰۰۳ رواج یافت؛ و ده سال بعد یعنی ۲۰۱۳، نسل دیگری از این خانواده به نام کرونا ویروس مارس شایع شد.

 

 

تا اینجای کار، چندان جدی نبود شاید به دلیل آنکه رسانه‌های خبری آنچنان که باید و شاید این اخبار را تحت پوشش قرار ندادند و یا اینکه توسعه‌ فنأوری‌ها به گونه‌ای نبود که هر فرد، خود یک شهروندخبرنگار به شمار آید و به راحتی به تهیه و توزیع اخبار آن هم پیش از خبرگزاری‌ها و در برخی موارد همزمان یا بعد از آن‌ها، اقدام نماید. در واقع آنچه حائز اهمیت است این است که پیشرفت تکنولوژی، این بار گریبان اصحاب رسانه را گرفت و بسیاری از خبر‌ها به ویژه شایعات پیش از آنکه از سوی منابع خبری موثق یا بنگاه‌های اشاعه دهنده‌ی خبر، تأیید گردند به راحتی در صفحات مجازی دست به دست می‌شد. این مسأله زمانی به عاملی بغرنج و حاد تبدیل شد که کرونا ویروس یا کوید (کوآید) ۲۰۱۹ شیوع پیدا کرد.
 

 

در واقع ویروس جدید که نسل سوم این خانواده‌ی ویروسی بود از همان ابتدا دارای نام بود هرچند توجه افراد کمی به آن جلب شده بود.

ویروس کرونا سارس در سال ۲۰۰۳ ایجاد شد، شیوع پیدا کرد و بعد از خاطره‌ها محو گردید بدون آنکه اذهان را به خود مشغول سازد و در فاصله‌ سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸، ویروس کرونا همچنان وجود داشت و شایع بود، ولی کسی به آن توجهی نمی‌کرد.
 
گرچه موارد ابتلا به کرونا ویروس در یکم دسامبر سال ۲۰۱۹ دیده شد و به اثبات هم رسید اما تشخیص قطعی این ویروس در سال ۲۰۲۰ صورت گرفت. یعنی تا آغاز سال ۲۰۲۰ کسی از حضور و شیوع این ویروس اطلاعی نداشت. شاید به همین خاطر است که نام این ویروس را کووید ۲۰۱۹ گذاشتند یعنی زمان شیوع ابتدایی این ویروس.
 
پشت پرده‌ ویروس کووید ۲۰۱۹ چیست؟

عده‌ای منشأ ویروس را سوپ خفاش خواندند؛ اگر این ادعا را درست قلمداد کنیم باید بدانیم که چینی‌ها، سال‌های سال است که خفاش را در وعده‌ غذایی خود به کار می‌برند و اصولاً سوپ خفاش یکی از انواع سوپ‌های مورد علاقه‌ آن‌ها است پس با فرض درست بودن این ادعا، پرسش اینجاست که چرا چینی‌ها تاکنون درگیر این بیماری نشده بودند و چرا درست در پایان سال ۲۰۱۹ مواردی از شیوع این ویروس گزارش و در نهایت در ابتدای سال ۲۰۲۰ خبر شیوع آن جهانی شد؟
 

 

در مقابل این فرضیه، ادعایی دیگری رخ نمود. اینکه منشأ این ویروس نه خفاش بلکه نوعی مورچه خوار پولک‌دار بوده است. این فرضیه هم علی‌رغم آن‌که عده‌ای را به فکر برد با رد شدن از سوی عده‌ای دیگر همراه شد. چون پاسخ همان پاسخ در فرض اول بود اینکه ساکنان پرجمعیت‌ترین کشور جهان، سال‌هاست به خوردن این نوع مورچه‌خوار عادت دارند پس باید پیش از این‌ها به چنین ویروسی مبتلا می‌شدند.

 

مورچه خوار پولک دار (پانگولین)

 

آنچه بیشتر از همه جالب به نظر رسید اعلان دولت چین بود؛ سخنگوی این دولت در مقابل تریبون قرار گرفت و به راحتی عنوان کرد این ویروس از بازار محصولات دریایی شهر ووهان چین شیوع پیدا کرده است.
 

 

هشتم مارس ۲۰۱۴ پرواز شماره‌ ۳۷۰ مالزی با ۲۲۷ سرنشین ساعاتی پس از پرواز از مدار خارج و سپس ناپدید گشت؛ هرچند تا یک هفته پس از واقعه، گفته می‌شد که تلفن‌های همراه مسافران، زنگ می‌خورد اما کسی جواب نمی‌دهد معمای این سقوط همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی ماند؛ آنچه قطعیت داشت این بود که هواپیما سقوط کرده است.
 

 

پس از مدت‌ها، تصویری از لاشه‌ یک هواپیما در حوالی جزیره‌‌ای از طریق مدار‌های ماهواره‌ای در معرض دید کسانی که نگران سرنوشت این هواپیما و مسافران آن بودند قرار گرفت و تیتر خبر نیز به سادگی حاکی از سقوط هواپیما به اقیانوس و گرفتار آمدن در جزیره‌ بود. گفتنی است در همان زمان، پای کشور آمریکا و چین به میان آمد و سازمان سیا و سازمان اطلاعات چین به دست داشتن در این حادثه، متهم شدند. هرچند رسانه‌های آمریکایی نیز به مقابله با این اتهام پرداختند و عنوان کردند که سقوط هواپیما، کار ایران بود اما چند هفته بعد یک رسانه‌ نوشت: این هواپیما حامل قطعه‌‌ای فوق سرّی درباره‌ برنامه‌های هواپیمایی آمریکا بود که از افغانستان سرقت شده با هواپیما به مقصد چین ارسال می‌شد که در میانه‌ راه توسط یک تیم عملیاتی از سیا و موساد ربوده شد در یک جزیره‌ نظامی فرود آمد و تمام سرنشینان آن کشته شدند.

هرچند هیچوقت سرنوشت این هواپیما و صدها سرنشین آن مشخص نشد اما بسیاری آمریکا را متهم به دزدی هوایی کردند.
 

 

سی و یکم دسامبر ۲۰۱۹ کمیسیون بهداشت و درمان شهرداری ووهان چین، طی اعلامیه‌ای از مؤسسات پزشکی درخواست کرد تا افراد مبتلا به عفونت‌های حاد دستگاه تنفسی را به این مرکز معرفی کنند. به جرأت می‌توان گفت این بیانیه، اولین واکنش رسمی چین نسبت به شیوع این ویروس ناشناخته بود.
 
جالب است بدانیم پس از این اعلام و تنها یک روز بعد از بیانیه‌، یعنی اول ژانویه ۲۰۲۰، بازار غذا‌های دریایی چین، در شهر ووهان، طی اطلاعیه‌ای تعطیل شد. پس از این تعطیلی در اقدامی هماهنگ، فاضلاب منطقه، به طور کامل پاکسازی شد. هرچند این اقدام از سوی یک متخصص پزشکی اهل هنگ کنگ که در حال مطالعه روی واکسن این ویروس است مورد نقد بسیار قرار گرفت. گوآن. یی متخصص بیماری سارس در هنگ کنگ اقدام دولت مرکزی چین در پاکسازی فاضلاب منطقه را اقدامی تخریبی در راستای از بین بردن صحنه‌ جرم عنوان کرد.
 
پای رسانه‌های خبری به ماجرای کرونا باز شد

اینجا بود که رسانه‌های خبری چین دست به کار شدند و با نشان دادن گزارش و تصاویر از مبتلایان به این ویروس یا کادر بیمارستانی، اذهان عمومی را نسبت به موضوع حساس کرده موجب درگیر شدن مردم در قضایا شدند. در پی این عمل رسانه‌ها که گاه اخبار ضد و نقیضی از آمار مبتلایان یا کشته‌شدگان این ویروس اعلام می‌کردند دولت چین، با عنوان کردن این مطلب که بیشتر مبتلایان به این عفونت حاد تنفسی در معرض این بازار قرار داشتند سعی در برداشتن بار مسئولیت سنگین از روی دوش خود کرد.
 
در این میان مدیر مرکز ملی کنترل و پیشگیری از بیماری چین، گائوفو گفت: منشأ این ویروس، فروش غیرقانونی حیوانات وحشی در بازار غذا‌های دریایی ووهان بود. وی به طور رسمی و با ارائه‌ی مستندات و آمار، بازار ووهان را به عنوان منشأ اصلی این ویروس شناخت. هرچند که این تمام ماجرا نبود و قضیه همین جا ختم نشد؛ چرا که وقتی دولتمردان چینی در مقابل این پرسش خبرنگاران قرار گرفتند که آیا می‌دانند این ویروس به چه طریق به انسان منتقل شده است عامل را یک خفاش بیان کردند؛ چند روز بعد نشریه‌ معتبر پزشکی The Lancet بریتانیا طی مقاله‌ای که منتشر ساخت نوشت:

• اولین بیمار در یکم دسامبر ۲۰۱۹ شناسایی شده است که وی اصلاً به بازار ووهان وارد نشده بود.

• در دهم دسامبر، ۳ مورد دیگر گزارش شد که دو مورد از آن‌ها هیچ ارتباطی با این بازار نداشتند.

• از میان ۴۱ بیماری که به این ویروس مبتلا شده بودند مشخص شد ۱۴ تن، به هیچ وجه با این بازار، ارتباطی نداشتند.

• هیچ نمونه‌ای دال بر فروش خفاش در این بازار، گزارش نشده بود.

مشخص شد منشأ اصلی این ویروس، بازار نیست؛ بلکه این بیماری قبل از تاریخ پانزدهم دسامبر در برخی افراد، به صورت نهفته و در سکوت کامل، بروز کرد سپس در سطح بازار شایع شد.

 

 

 

هرچند مقامات چینی اصرار دارند که منشأ اصلی و میزبان واقعی این ویروس، خفاش مشهور به نعل اسبی بود؛ این خفاش شهرت خود را از بیماری سارس به دست آورد. با تلاش محققان مشخص شد که ژن ویروس ناشناخته‌ فعلی، کوید ۲۰۱۹، بیش از 96 درصد شبیه ژن خفاش نعل اسبی است. خانم لیو یاهونگ، رییس دانشگاه کشاورزی چین در جریان یک کنفرانس علمی مدعی شد آزمایشاتی انجام شد و فهمیدیم که این ویروس، شباهتی ۹۹ درصدی با ژن نوع خاصی از مورچه‌خوار‌ها دارد.
 

 

آنچه سایر محققان را پس از این ادعا، به فکر فرو برد این بود که هیچ ویروسی، توانایی انتقال مستقیم از خفاش به انسان را نداشته و ندارد. چه برسد به آنکه ویروس در بدن انسان تکثیر شده، به بلوغ رسیده و از انسانی به انسان دیگر منتقل گردد. برای آنکه ویروس بتواند از بدن خفاش منتقل شود به یک سلول واسط به عنوان میزبان احتیاج دارد تا بدن میزبان ویروس را در خود پرورش داده، به تکامل رسانده، تکثیر و منتقل نماید.
 
باید گفت که نه پانگولین- نوع خاص مورچه‌خوار- و نه خفاش نعل اسبی، هیچ‌کدام به تنهایی قادر به این کار نیستند اما سؤال اینجاست که پس چگونه خفاش نعل اسبی در سال ۲۰۰۳ ناقل بیماری سارس شناخته شد؟ پاسخ کاملاً روشن است. در واقع چیزی که در ایجاد و شیوع بیماری سارس نمود پیدا کرد این بود که مدفوع این جانور، بستر بیماری سارس شد که توسط انسان، دستکاری شده بود.

در خصوص کوید ۲۰۱۹ مسأله کاملاً متفاوت است. این ویروس نمی‌تواند بدون دستکاری انسان از مدفوع خفاش به سلول پانگولین منتقل شده، در بدن میزبان، رشد و تکثیر شود، بدنه‌ای شبیه به پروتئین سارس به خود بگیرد و برای ورود به بدن انسان، آماده گردد.
 
پروفسور شی ژینگ‌لی کسی است که از سال ۲۰۰۳ روی جمع‌آوری خفاش‌ها کار کرد و به تحقیق در خصوص واکسن سارس پرداخت؛ وی در سال ۲۰۱۳ طی تحقیقاتی نوشت: توانسته است از مدفوع خفاش، ویروسی را به دست آورد که تأثیر به سزایی روی موش دارد. موش مورد آزمایش، دچار تورم ریه شده، عفونت شدید گرفته و سپس مرده است. وی در پایان مقاله‌ عنوان کرد: هیچ راه درمانی برای این ویروس وجود ندارد!
 
پس از این ماجرا، ویروس مارس شایع شد که تا سال ۲۰۱۸ نیز همچنان وجود داشت و بالاخره، مهار شد.
با این تفاسیر می‌شود چنین نتیجه گرفت که پیدایش این ویروس، حاصل مهندسی دست انسان بود نه اتفاقی که در اثر جهش خود به خودی ژنتیکی رخ دهد.
 
ژن اصلی این ویروس، پروتیین E است. ریشه‌ها یا چسبانک‌های اطراف هم پروتیین S هستند که از ویروس سارس گرفته شده است. در واقع، ویتامین S همان کپک‌های دور ویروس است که ویروس را برای جذب شدن به سایر سلول‌ها، آماده می‌سازد. این ویروس قادر است به کمک پروتیین‌های S شکل خود، شبکه‌ی آندوپلاسمی را درگیر کرده، به تکثیر خود بپردازد و به راحتی به سایر سلول‌ها، نفوذ کند.

 

انیستیتو پاستور در فرانسه، در پی ادعای خانم ژینگ لی گفت: بسیار و عمیقاً نگرانیم. اگر این ویروس، فرار کند هیچ‌کس نمی‌تواند مسیر خودش را پیدا نماید.
در ژانویه‌ی ۲۰۲۰ تیم خانم ژینگ لی، مقاله‌ای درباره‌ کوید ۲۰۱۹ در ژورنال Nature منتشر ساخت و نوشت: این ویروس، برای باز کردن ورودی بدن انسان از همان کلید سارس یعنی همان پروتیین S استفاده می‌کند؛ و برای این کار، از ژن مورچه‌خوار برای میزبانی ویروس استفاده شده است.
 
برخی محققان در پاسخ به این ادعای خانم لی گفتند چطور ممکن است که مورچه‌خوار پولک دار، از این سوی چین به آن سو برود؟ داخل غار، از مدفوع خفاش نعل اسبی تغذیه کرده، به آن سوی چین یعنی شهر ووهان سفر کند و سپس توسط مردم شکار و خورده شود؟ سؤال اصلی‌تر اینجاست این حیوان چگونه و با چه مکانیزمی ویروس را به بدن انسان، انتقال داده است؟!
 
 
شعار سال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از خبرگزاری   دانشجو  ،تاریخ انتشار:   23 اسفند 1398،کدخبر:   834057،www.snn.ir