شعار سال: مدتی است جنجال‌های رسانه‌ای زیادی پیرامون موضوع فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ ایجاد شده و مسئولان سازمان صدا و سیما و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان طرف‌های ذینفع در این پرونده صحبت‌های گوناگونی را مطرح کرده‌اند.

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به عنوان نهاد رسمی کشور برای فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم به منظور توسعه و راه‌اندازی شبکه اینترنت ثابت و همراه در کشور شناخته می‌شود. باتوجه به نیاز روزمره مردم به استفاده از شبکه‌های مختلف ارتباطی، این وزارتخانه از اهمیت ویژه‌ای در بین دستگاه‌های مختلف دولتی برخوردار است.

عدم وجود شبکه‌های تلویزیونی خصوصی در ایران سبب شده سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران که با نام رسانه ملی شناخته شده مسئول تهیه و پخش همه تولیدات تلویزیونی در سراسر کشور باشد. بدون شک تلویزیون به عنوان بخشی جدا نشدنی از خانواده نقش بسیار زیادی در اطلاع‌رسانی و ایجاد سرگرمی بین مردم دارد.

بعد از مطرح شدن مجدد موضوعی درون سازمانی از سوی مسئولان وزارت ارتباطات و به خصوص محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، جنجال‌هایی زیادی درباره فرکانس‌های مخابراتی ۷۰۰ و ۸۰۰ ایجاد شده است.

در ادامه این گزارش می‌کوشیم تا با استناد به مدارک علمی و نوع کاربرد این فرکانس‌ها درخواست‌های مکرر وزارت ارتباطات برای به به کارگیری این فرکانس‌ها را بررسی کنیم.

 

فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ چه هستند و چه کاربردی دارند؟

فرکانس‌های رادیویی باند‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ دو باند مهم از طیف گسترده امواج موجود شبکه ارتباطی هستند. این فرکانس‌ها به به دلیل طول موج پایین، برد بسیار بالایی دارند و می‌توانند مناطق وسیعی را تحت پوشش خود قرار دهند. از فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ در کشور‌های زیادی برای ارسال امواج دیجیتال تلویزیون استفاده می‌شود. برخی از کشور‌ها نیز از این فرکانس‌ها در شبکه ارتباطات تلفن همراه استفاده می‌کنند.

این فرکانس‌ها در ایران در اختیار سازمان صدا و سیما قرار دارد و رسانه ملی از این آن‌ها برای ارسال امواج تلویزیونی استفاده می‌کند. البته بر آنچه مستندات نشان می‌دهد سازمان صدا و سیما پس از راه‌اندازی شبکه‌های دیجیتال در کشور استفاده زیادی از این فرکانس‌ها نمی‌کند و در واقع بخش اعظمی از ظرفیت این فرکانس‌ها بدون استفاده مانده است.

 

البته این موضوع به معنای قابل استفاده نبودن فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ برای ارائه خدمات تلویزیونی نیست. موضوع این فرکانس‌ها اولین بار در زمان مسئولیت محمود خسروی به عنوان وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و عبدالعلی علی عسکری معاون فنی آن زمان صداوسیما و رئیس کنونی این سازمان مطرح شد.

در آن سال اتحادیه بین المللی مخابرات از کشور‌های شرکت کننده در نشست، خواست تا فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ را آزادسازی کرده و در اختیار اپراتور‌های تلفن همراه قرار دهند. محمود خسروی و عبدالعلی علی عسکری به عنوان نمایندگان جمهوری اسلامی ایران مقررات اتحادیه را پذیرفته و توافق نامه‌ای را در همین زمینه امضا کردند.

براساس آن مقررات نوشته شده در آن توافق نامه ۱۲۰ کشور دنیا از جمله ایران متعهد شدند تا ۱۷ می‌سال ۲۰۱۵ میلادی پخش رادیو تلویزیونی خود را به طور کامل از آنالوگ به دیجیتال تبدیل کنند تا فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ آزاد شود. با گذشت ۵ سال از تاریخ تعیین شده در نشست اتحادیه بین المللی مخابرات هنوز این فرکانس‌ها به طور کامل آزاد سازی نشده است، اما مشخص نیست که در حال حاضر، چه عاملی موجب شده تا زمانی که هجمه اعتراضات مردمی نسبت به سرعت اینترنت به سمت وزارت ارتباطات سرازیر شد، ماجرای فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ دوباره بر سر زبان‌ها افتاد؟

 

 

 

کشور‌های جهان تا چه میزان از فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ در شبکه تلفن همراه استفاده می‌کنند؟

بررسی‌های جدید نشان می‌دهد تنها کشور‌هایی محدود در دنیا از این فرکانس‌ها برای شبکه‌های تلفن همراه خود استفاده می‌کنند. حتی پرجمعیت‌ترین کشور‌های جهان یعنی چین و هند از فرکانس‌های دیگری برای شبکه‌های ارتباطی خود استفاده می‌کنند. قطعا عدم به کارگیری فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ در کشوری نظیرچین با بیش از ۳ میلیارد نفر جمعیت نشان دهنده فقدان فناوری‌های لازم در چین و هند نیست و دلایل دیگری برای آن وجود دارد. از جمله این دلایل می‌توان به پرهزینه بودن زیرساخت‌های لازم برای به کارگیری فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ و کارایی نداشتن آن‌ها از لحاظ فنی اشاره کرد.

نگاهی اجمالی به اپراتور‌های فعال در چین و هند عدم استفاده از فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ را در شبکه ارتباطات تلفن همراه این کشور‌ها به خوبی نشان می‌دهد. وزارت ارتباطات و شرکت‌های زیر مجموعه آن بار‌ها اعلام کرده‌اند شبکه تلفن همراه در کشور اشباع است و باید از همه ظرفیت‌ها برای خدمت رسانی به کاربران استفاده کرد. اما آیا با به کارگیری این فرکانس‌ها تمامی مشکلات موجود در شبکه سراسری اینترنت همراه حل می‌شود؟

تجربه کشور‌های پیشگام در صنعت فناوری حاکی از آن است که برای ارتقا سطح کیفی و کمی شبکه‌های ارتباط موبایلی لازم نیست حتما فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ استفاده کرد و قطعا امکانات جایگزینی برای توسعه دامنه فعالیت اپراتور‌های تلفن همراه وجود دارد.

 

کشور‌هایی مانند آمریکا، کانادا، روسیه و استرالیایی که از ظرفیت فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ در شبکه تلفن همراه بهره می‌برند از لحاظ جمعیتی و مساحت جغرافیایی بزرگ‌تر از ایران هستند و با سرمایه گذاری گسترده و آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم در تعدادی از اپراتور‌های خود از این فرکانس‌ها به منظور تحت پوشش قرار دادن کل مساحت کشور استفاده می‌کنند.

استفاده از فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ در شبکه ۵ G

استفاده کاربران ایرانی از اینترنت تلفن همراه در چند سال گذشته به شدت افزایش یافته و مسئولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز با تلاش گسترده کوشش کردند

تا خدمات برتری را به مردم در شهر‌ها و روستای مختلف کشور ارائه دهند. اکنون برای دسترسی به اینترنت از شبکه‌های ۲ G، ۳ G و ۴ G در کشور استفاده می‌شود.

با معرفی نسل پنجم اینترنت همراه در جهان و راه‌اندازی آن در برخی از کشور‌های دنیا کاربران داخل کشور نیز از دستگاه‌های مسئول انتظار دارند برای بهتر شدن سرعت و کیفیت اینترنت داخلی شبکه ۵ G در ایران راه‌اندازی و به کارگیری شود. فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ در زمینه دسترسی به این نسل از اینترنت می‌توانند نقش مهمی را ایفا کنند.

طبق آمار منتشر شده از سوی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با اینکه بخش‌های زیادی از کشور تحت پوشش اینترنت ۴ G و ۳ G قرار گرفته است، ولی هنوز مناطقی حتی به شبکه‌های ضعیف‌تر نیز دسترسی ندارند لذا کارشناسان و کاربران تلفن همراه معتقدند ابتدا باید کیفیت اینترنت را در سطح شبکه‌های کنونی افزایش داد و پس از آن راه‌اندازی شبکه‌های جدید بود.

 

آذری جهرمی در اظهار نظر‌های اخیر خود در شبکه‌های اجتماعی بار‌ها به موضوع مطالبه وزارت ارتباطات در خصوص آزادسازی این فرکانس‌ها از سوی سازمان صدا و سیما اشاره کرده، ولی هیچگاه دلیل اصلی به توافق نرسیدن این وزارخانه با صدا و سیما را اعلام نکرده است. وزیر ارتباطات در یکی از توئیت‌های خود با اشاره به مجموعه تلویزیونی نون خ نوشت:
صداوسیمای عزیز! فرکانس‌های خالی را به مردم بازگردان، هر چه دوست داری با ما شوخی کن، توهین هم اشکالی ندارد. مه‌لقا خانم هم می‌داند که برای بالابردن سرعت اینترنت این فرکانس لازم است.

اما به راستی دلیل این همه اصرار مسئولان وزارت ارتباطات برای بدست آوردن فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ چیست؟ رضا علیدادی معاون توسعه و فناوری رسانه ملی در مورد آخرین تصمیم‌های اتخاذ شده برای تعیین تکلیف فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ گفت: درحال حاضر بیش از ۱۳۰ سرویس تلویزیونی و رادیویی در کشور فعال است که شامل شبکه‌های ملی سیما، صدا، بین‌المللی سیما و صدا، رادیونما‌های ملی و استانی، شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی استانی و شبکه‌های مجازی هستند و به واقع درخواست وزارت ارتباطات به معنی حذف بخشی از خدماتی است که به صورت رایگان در اختیار مردم قرار داده می‌شود.

این مقام مسئول در سازمان صدا و سیما مدعی است که وزارت ارتباطات به دنبال تصاحب فرکانس‌های مذکور است و در صورت آزاد سازی کامل این فرکانس‌ها قطعا رسانه ملی توانایی خود برای پخس تصاویر تلویزیونی با کیفیت HD را از دست خواهد داد.

مطالبه حق مردم یا سود کلان در کوتاه مدت؟!

اکنون تقریبا هیچ زیرساختی در کشور برای راه‌اندازی شبکه ۵ G آماده نیست و کارشناسان معتقدند قطعا این نسل از اینترنت به زودی در دسترس عموم مردم قرار نخواهد گرفت؛ لذا به کارگیری فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ در حالی که زیرساخت مناسب برای راه‌اندازی ۵ G در کشور وجود ندارد غیرمنطقی و زیان ده محسوب می‌شود.

 

 

شاید اپراتور‌های فعال در کشور پس از به کارگیری این فرکانس‌ها بتوانند در کوتاه مدت و در شرایطی که بیماری کرونا تمایل مردم به ماندن در خانه و استفاده از اینترنت را بیشتر کرده، نیاز‌های کاربران را برطرف کنند و از لحاظ اقتصادی نیز درآمدزایی مناسبی داشته باشند، ولی هیچ تضمینی برای کارایی و توجیه اقتصادی این شبکه برای طولانی مدت وجود ندارد.

مقایسه‌ای ساده بین میزان درخواست‌های کاربران تلفن همراه و مشترکان خانگی برای اتصال به اینترنت پیش از شیوع کرونا و پس از آن نشان می‌دهد بعد از شکست ویروس کووید-۱۹ احتمالا تمایل مردم برای استفاده از اینترنت کمتر شده و در چنین شرایطی فرکانس‌هایی که اکنون به صورت رایگان از طرق رسانه ملی خدمات رسانی می‌کنند تنها می‌توانند بخشی از هزینه‌های تعمیر و نگه‌داری شبکه ارتباطی را تامین کنند.

لزوم توجه به شبکه اینترنت خانگی در کشور

ایران از لحاظ کیفیت اینترنت هنوز با بسیار از کشور‌های جهان فاصله زیادی دارد. ضعف در شبکه اینترنت به خصوص در بخش خانگی به وضوح قابل مشاهده است. دقت به این نکته که امروز در کشور تعداد مشترکان اینترنت همراه بسیار بیشتر از اینترنت خانگی است لزوم بالا بردن سرعت و کیفیت اینترنت برای کاربران خانگی را پر‌اهمیت می‌سازد.

اگر در همین لحظه فرکانس‌های ۷۰۰ و ۸۰۰ آزاد سازی شده و در اختیار وزارت ارتباطات و اپراتور‌های تلفن همراه قرار بگیرد به معنای اولویت بخشیدن به شبکه ارتباطات تلفن همراه و نادیده گرفتن اینترنت خانگی است. با وجود برتری کمی کاربران اینترنت همراه نسبت به شبکه خانگی اهتمام بیشتر مسئولان به شبکه همراه در آینده‌ای نزدیک تمامی شرکت‌های خدمات دهنده در بخش اینترنت داخلی ورشکسته و نابود می‌کند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از خبرگزاری آنا ، تاریخ انتشار: 15 اردیبهشت 1399 ، کدخبر:  485817 ، www.ana.ir