شعار سال: اما با ظهور اینترنت همه چیز تغییر کرد. ابتدا رسانههای دیجیتال و آنلاین به جرگه رسانهها پیوستند و از حدود ده سال پیش هم با اضافهشدن شبکههای اجتماعی دومین تحول مهم در این زمینه رخ داد. با این دو اتفاق، رسانهها و مطبوعات، دچار تغییر و تحولاتی شدند.
آنلاین شدن رسانهها باعث پوشش وقایع با تاخیر بسیار کم شد و طبیعتا سرعت انتقال اخبار بسیار شدت یافت و ظهور شبکههای اجتماعی باعث عام شدن وظیفه رسانهای در بین همه کاربران شد. شاید بتوان گفت اینترنت و شبکههای اجتماعی همان بلایی را بر سر رسانهها آورد که پیش از آن بر سر علم و دانشگاه آورده بود.
گسترش شبکهها اجتماعی باعث شد هر فرد بتواند یک رسانه باشد و این مسئله خدشهای جدی بر حجیت رسانهها وارد کرد. این ماجرا موجب شد وضعیت مطبوعات و رسانهها از همه نظر وضعیت مناسبی نباشد. در این میان اگر به مقول آزادی رسانهها توجه کنیم متوجه سختی بیشتر کار رسانهها میشویم.
روز سوم ماه میهر سال را روز جهانی آزادی مطبوعات نام گذاری کرده اند. سخن گفتن از آزادی مطبوعات و رسانهها سهل است، اما عمل به آن ممتنع. در حرف و سخن افراد زیادی از آزادی مطبوعات دفاع میکنند، اما مطبوعات و رسانههای رسمی کشور آنچنان که باید و شاید از آزادی برخوردار نیستند یا چنانکه باید آن را احساس نمیکنند. متاسفانه در این زمینه ایران رتبه خوبی در جهان ندارد. مهمترین آفت این وضعیت شکاف میان رسانههای رسمی و غیر رسمی است بدین معنا که نبود آزادی کافی برای رسانههای رسمی و در کنار آن گسترش شبکههای اجتماعی باعث شده است میدان برای رسانههای غیررسمی باز باشد و در این عرصه بتازند. در حقیقت مهمترین علت اقبال به رسانههای غیررسمی مانند آمدنیوز همین مسئله بود که دست رسانههای رسمی آنچنان که باید و شاید باز نبوده و نیست.
با سختگیری بر رسانهها طبیعتا از مواهب رسانههای آزاد هم بیبهره ماندهایم. یکی از مهمترین کارکردهای رسانهها آزاد دیدهبانی تخلفات و جرایم در مسئولین یک کشور است. رسانههای آزاد مجال تخلف به مقامات و سیاستمداران را نمیدهند. وقتی بر مطبوعات سخت بگیریم هر مسئولی بهراحتی از مسئول یک رسانه به اتهام نشر اکاذیب شکایت میکند و متاسفانه ابتدا به شکایت آن سیاستمدار رسیدگی میشود و اگر خدا توفیق دهد بعدها به تخلفات او هم رسیدگی میشود!
این وضعیت باعث میشود کشور به بهشت متخلفین تبدیل شود. بهتر است نگاه دستگاه قضایی به رسانهها تغییر کند و به رسانهها مانند همکاران خود در کشف و بررسی تخلفات نگاه کنند.
در چنین وضعی به نظر میرسد بد نیست قانون مطبوعات کشور با نگاهی به رسانههای جدید دوباره بازنویسی شود و در آن به ضرورتهای رسانههای نو بیشتر توجه شود. بهعلاوه این مسئله در قانون تاکید شود که اگر رسانهای مدعی شد مسئولی تخلف کرده است ابتدا به آن تخلف رسیدگی شود و اگر تخلف محرز نشد آن رسانه به اتهام نشر اکاذیب بازخواست شود.
البته ناگفته نماند مطبوعات و رسانهها در کشور ما با فرض آزادی باز هم مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکنند. مشکلاتی که ربطی به آزادی بیان ندارد. سطح کیفی رسانهها باید متحول شود. این تحول از نیروهایی که در رسانهها مشغول به کار هستند آغاز میشود و به طرحهای درآمدی و زیباییهای بصری رسانه قابل گسترش است.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از جامعه خبری تحلیلی الف ، تاریخ انتشار: 16 اردیبهشت 1399 ، کدخبر: 3990215117 ، www.alef.ir