شعار سال: محسن پاک آئین، رئیس پیشین ستاد افغانستان وزارت امور خارجه گفت: براساس سابقه تاریخی، دیپلماسی اقتصادی جایگاهی در سیاست خارجی داشته است، اما به دلیل رویکرد دولت‌های قبل با توجه به شرایط هر زمان نوساناتی داشته است.
وی افزود: در سال ۱۳۶۰ وزارت امورخارجه یک معاونت اقتصادی داشت، اما به دلیل جنگ تحمیلی رویکرد سیاسی وزارت امور خارجه غلبه بر اقتصاد داشت و کار معاونت اقتصادی هم بیشتر چانه زنی برای خرید اقلام ویژه و جلب نظر مشتریان نفتی برای فروش نفت در کشور‌های مختلف بود.

جدی شدن دیپلماسی اقتصادی در دوران کنونی
پاک آئین با اشاره به اینکه آن طور که دیپلماسی اقتصادی امروز مطرح است در دهه ۶۰ نبود، تصریح کرد: بعد از جنگ تحمیلی، آقای هاشمی رفسنجانی از دستگاه سیاست خارجی خود خواست سفرایی انتخاب شوند که بتوانند سرمایه گذار خارجی جذب کنند. در این مقطع رویکرد اقتصادی در دستور کار این وزارتخانه قرار گرفت. در دوره‌های بعدی هم کماکان این رویکرد ادامه پیدا و با شروع تحریم‌ها هم توجه به دیپلماسی اقتصادی افزایش پیدا کرد.
سفیر سابق ایران در ازبکستان و چند کشور دیگر اظهار داشت: در حال حاضر معاونت اقتصادی در وزارت امور خارجه فعال شده است، در کنار آن شورای هماهنگی اقتصادی متشکل از نمایندگانی از تمام وزارتخانه‌هایی است که در خارج کشور فعالیت اقتصادی انجام می‌دهند نیز داریم. در مقطع کنونی حضور رایزن‌ها در کشور‌های مختلف افزایش پیدا کرده است و به نظر می‌رسد توجه به دیپلماسی اقتصادی با توجه به سختی تحریم‌ها بیشتر از گذشته شده است.

لزوم فراهم کردن شرایط تجارت خارجی
پاک آئین در بخش دیگری تصریح کرد: اولین کاری که در دنیا باید انجام دهیم این است که با کشور‌های مختلف رابطه داشته باشیم، رابطه‌ای که برپایه اراده سیاسی میان کشور‌ها شکل گرفته باشد. در زمانی که در ازبکستان سفیر بودم رابطه با آن‌ها پیش نمی‌رفت به این دلیل که مقام اول کشورشان این را نمی‌خواست. معتقدم اراده سیاسی باید وجود داشته باشد تا رابطه اقتصادی شکل بگیرد.
وی گفت: در رابطه با دیپلماسی اقتصادی هدف اصلی مقاوم سازی اقتصاد با توجه به کاهش وابستگی به درآمد نفتی است، وظیفه دیپلماسی عمومی نیز یافتن بازار‌های جدید است. ساختن کالا‌های غیرنفتی اولویتی اصلی محسوب می‌شود اگر در مقطعی به دنبال یافتن مشتری برای نفت بودیم امروز می‌خواهیم وابستگی به خام فروشی را کم کنیم.

داشتن استراتژی یک ضرورت است
رئیس پیشین ستاد افغانستان وزارت امور خارجه همچنین گفت: دولت‌ها باید استراتژی داشته باشند، در حوزه راهبرد مشکلی نداریم. در سند چشم انداز راهبرد‌ها را معلوم کردیم. به عنوان مثال اینکه می‌خواهیم وابستگی به درآمد نفتی کاهش پیدا کند در این سند مشخص است. اما اینکه دولت‌ها خوب عمل کردند یا خیر بحث دیگری است.
وی افزود: امروز به دنبال این هستیم که به جای خام فروشی در پالایشگاه ها، فراوری مواد پتروشیمی ایجاد کنیم، چون می‌توان با تولیدات دیگر صادرات انجام دهیم همان طور که بنزین را توانستیم صادر کنیم. در دوره قبل تحریم بنزین شدیم، اما به دلیل تولید این محصول آمریکایی‌ها تحریم بنزین را از دستور کار خارج کردند.

دیپلماسی اقتصادی ابزاری برای جهش تولید
پاک آئین ادامه داد: راهبرد دیگر رونق تولید است که در سند چشم انداز نیز مورد اشاره است و امسال هم به عنوان جهش تولید مطرح شده است. اگر تولید نداشتیم چطور می‌توانستیم از جهش تولید صحبت کنیم؛ بنابراین مشکلی در راهبردهایمان نداریم، اما دولت‌ها سلایق مختلفی دارند همه باید در جهت جهش تولید حرکت کنند که راهبرد‌ها عملی شود و دیپلماسی اقتصادی در این راه یک ابزار است.
وی تأکید کرد: در دیپلماسی اقتصادی دستگاه سیاست خارجی خودش متصدی نیست و در سفارتخانه‌ها افراد مسئول خودشان کالا را جهت فروش به بازار نمی‌برند. آن‌ها برای بازاریابی و فروش شرایط را برای فعالیت تجار فراهم می‌کنند و در جایی که بشود واردات کالایی به کشور انجام شود که مقرون به صرفه است شرایط را مهیا می‌کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت بازار، تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۳۹۹، کد خبر: ۲۱۷۹۱، www.tahlilbazaar.com