شعارسال: ما در نظام حکمرانی ایران با یک "دولت رانتیر" مواجه هستیم؛ مقصود، نه فقط دولت فعلی بلکه کلیه دولتها حداقل طی چهار دهه گذشته است. دولت رانتیر به دولتهایی گفته میشود که بدون نیاز به مالیات، از منابع مستقل مالی برخوردار بوده و بنابراین با چشم پوشی از خواسته اجتماعی، صرفاً با اتکا به برخورداری از رانت (بهره برداری و فروش منابع طبیعی همچون نفت و گاز) خود را بی نیاز از جامعه میپندارند؛ چنین دولتی، درآمدهای حاصل از منابع ملی را هرگونه که بخواهد خرج میکند و به مردم و افکار عمومی نیز هرگز پاسخگو نیست.
به عنوان مثال، اخیراً حشمتالله فلاحتپیشه، عضو پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد که جمهوری اسلامی حدود «۳۰ میلیارد دلار» معادل ۵۱۰ هزار میلیارد تومان یعنی حدود ۶۰۰ برابر بودجه "سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور" در سال ۹۹، طی یک دهه گذشته در سوریه هزینه کرده است.
این در حالی است که طی چند روز اخیر جنگلهای زاگرس دارد در آتش بی تفاوتی دولت رانتیر میسوزد؛ فرمانده یگان حفاظت جنگلها و مراتع کشور میگوید «۳۰ میلیارد تومان به دستگاههای نظامی بابت اعزام بالگرد در سنوات گذشته بدهکار هستیم»؛ جنگلبانان در استانهای خوزستان و بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد گلایه و ناله میکنند که از حداقلترین تجهیزات اطفای حریق برخوردار نیستند.
در شمال کشور نیز حقوق ماهیانه جنگلبانان را با چند ماه تأخیر پرداخت میکنند؛ نیروهای صیانت جنگل در سراسر کشور اعتراض میکنند که چند ماه است همان حقوق ماهیانه کمتر از دو میلیون تومانی خود را نیز دریافت نکرده اند؛ سازمان برنامه و بودجه به مکاتبات سازمان جنگلها برای تخصیص بودجه مورد نیاز، پاسخ نمیدهد و پس از گسترده شدن آتش سوزی در جنگلهای زاگرس و فشار افکار عمومی و رسانه ها، مبلغ ۱۵ میلیارد تومان را بالاجبار تخصیص میدهد؛ اینها دلیلش این است که دولت رانتیر هر طوری که دلش بخواهد درآمد حاصل از منابع مستقل (فروش نفت و گاز) را خرج میکند.
در قانون بودجه سال ۱۳۹۹، برای سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور مبلغ ۸۵۵ میلیارد تومان اختصاص داده شد؛ سازمان جنگلها با این بودجه باید از ۸۳ درصد از مساحت ایران به عنوان منابع طبیعی حفاظت کند؛ جنگلها و مراتع را احیا کند و جلوی پدیدهی بیابان زائی را بگیرد و حقوق کارمندان خود را نیز پرداخت کند و به ازای هر ساعت به کارگیری بالگردهای آب پاش برای اطفای حریق جنگل نیز مبلغی بیش از ۲۰ میلیون تومان را به دستگاههای نظامی بپردازد!
اما در همین لایحه بودجه سال ۹۹، برای نهادهای مذهبی همچون حوزههای علمیه، ستاد احیاء امر به معروف، تبلیغات اسلامی، جامعه المصطفی، مجمع جهانی اهل بیت، مجمع تقریب مذاهب و ... رقم ۳۶۳۴ میلیارد تومان را در لایحه بودجه سال جاری گنجاندند؛ یعنی بیش از چهار برابر بودجه سازمان جنگل ها؛ اما حاکمیت بی توجه به آن است که اگر امنیت زیستی کشور به خطر بیفتد سرزمینی باقی نمیماند که بخواهند مذهب را برای مردمانش تبلیغ کنند!
دولت رانتیر، چون به هیچ مرجع ملی و مردمی و غیرحکومتی پاسخگو نیست و اصولاً با گردش آزاد اطلاعات مشکل دارد لذا دچار فساد در سیستم مدیریتی نیز میشود؛ به نحوی که فقط در یک فقره پولشوئی، بیش از ۲۵۵۰۰ میلیارد تومان در نیشکر هفت تپه اختلاس شده است یعنی سی برابر بودجه سازمان جنگلها در سالجاری!
بنابراین تا زمانی که رانت برخورداری از درآمد حاصل از منابع مستقل مالی (نفت و گاز) از ید اختیار حاکمیت خارج نشود، نمیتوانیم شاهد توزیع عادلانه ثروت، حذف فساد، حکمرانی پاسخگو و مدیریت کارآمد برای نجات زیست بوم ایران باشیم.
شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت اسکان نیوز، تاریخ انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۹۹، کدخبر: 27841: www.eskannews.ir