شعار سال: این روز‌ها مشکلات اقتصادی، معیشت خانوار‌ها را با چالش‌های بی‫شماری روبه‌رو کرده است. در چنین شرایطی افراد به مصرف کالا‌های ارزان‌قیمت علاقه‌مند می‌شوند و استقبال آن‌ها برای تامین نیازهای‌شان با هزینه‌ای کمتر کسب‌وکار بنگاه‌هایی که کالا و یا خدمات ارزان‌تری ارائه می‌دهند را سکه می‌کنند. اما بسیاری از کارشناسان مسئله ارزان-فروشی را معضلی برای فضای کسب‌وکار‌ها می‌دانند که می‫تواند ریتم بازار‌های اقتصادی را برهم بزنند و از سوی دیگر بنگاه‌ها و تولیدی‌های کوچک‌تر را به تعطیلی بکشانند، چراکه عده‌ای با کاهش قیمت کالا و خدمات خود سعی دارند بازار را به انحصار خود درآورند. به گفته آن‌ها کاسبان در شرایط فعلی به دلیل مشکلات بسیاری که در اقتصاد به وجود آمده فروش خود را از دست داده‌اند و ارزان‌فروشی توسط برخی از بنگاه‌ها می‌تواند همان اندک مشتری باقی مانده را نیز جذب کرده و تولیدکننده و بنگاه‌های کوچک را از دور خارج کند. البته به انحصار درآمدن بازار توسط ارزان‌فروشی برخی از بنگاه‌ها تنها مختص بازار‌های داخلی نیست. چین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کالا‌های مختلفی است که بازار اقتصادی دیگر کشور‌ها را به انحصار خود درآورده است. این کشور محصولات متنوع و ارزان قیمتی را به بازار کشور‌های دیگر عرضه می‌کند. در بسیاری از مواقع مصرف‌کننده نسبت به کیفیت پایین محصول آگاهی داشته، اما به دلیل مشکلات مالی و تهیه محصول با قیمتی پایین‌تر تمایل به استفاده از آن را دارد و همین دلیلی برای حضور تولیدات چینی در بازار کشور‌ها می‌شود. حال در این میان باید دید که به دست گرفتن بازار با ترفند ارزان‌فروشی در بازار‌های داخلی و خارجی چه تبعاتی را برای تولیدکنندگان و مصرف‫کنندگان به همراه خواهد داشت؟ در این راستا مهدی تقوی، اقتصاددان با اشاره به کاهش قدرت خرید خانوار‌ها درخصوص ارزان‫فروشی برخی از بنگاه‌های اقتصادی به «ابتکار» گفت: در ابتدا باید بدانیم که ما با پدیده‌ای به نام تورم روبه‌رو هستیم. در شرایط تورمی قدرت خرید افراد روز به روز پایین‌تر می‌آید و سبد خریدشان کوچک‌تر می‌شود. اکنون مسئله مهم این است که تورم با درآمد افراد هماهنگ نبوده و همین مسئله می‌تواند راهی برای برخی از بنگاه‌های اقتصادی باشد تا با تولیدات ارزان‌قیمت خود، انحصار بازار را در دست بگیرند.
وی در ادامه افزود: در اقتصادی که تورم معضل اصلی معیشت افراد باشد مصرف‌کنندگان خواسته و یا ناخواسته به سمت مصرف کالا‌ها و خدمات ارزان‌قیمت کشیده می‌شوند.
این اقتصاددان در بخش دیگری از صحبت‌هایش به پیامد‌های بازار‌های انحصاری اشاره کرد و در‫این‌باره گفت: اگر بنگاه‌های اقتصادی در شرایط تورمی اجناس و یا خدماتی با کیفیت را به دست مصرف‌کننده برسانند، این اقدام نه تنها مضر نبوده بلکه می‌تواند پیامد‌های خوبی را برای اقتصاد و معیشت افراد به همراه داشته باشد. اما گاهی مواقع بنگاه‌هایی به میان می‌آیند که با تولید کالا‌های ارزان و نامرغوب انحصار بازار را در دست می‌گیرند و در این شرایط قطعا آسیب‌هایی را به مصرف‌کنندگان و کسب‌وکار‌های دیگر وارد می‌کند.
وی اظهار کرد: در این شرایط رقابت بنگاه‌ها از بین می‌رود و بازار تحت فرمان عده کمی از تولیدکنندگان قرار می‌گیرد که تبعات منفی بسیاری را چه برای مصرف‌کننده و چه تولیدکنندگان دیگر به همراه خواهد داشت.
بازار بنگاه‌های ناکارآمد را حذف و بخش‌های کارآمد را حفظ می-کند
برخلاف مهدی تقوی، مرتضی عزتی معتقد است که به انحصار درآمدن بازار با ارزان‌فروشی توسط بنگاه‌های جدید به نفع مصرف‌کننده و اقتصاد خواهد. این کارشناس مسائل اقتصادی درخصوص انحصار بازار توسط برخی بنگاه‌های اقتصادی با رویکرد ارزان‌فروشی به «ابتکار» گفت: در اقتصاد هر بنگاهی که کارایی بالاتری داشته باشد موفق‌تر خواهد بود و بازار را به دست می‌گیرد. ما نمونه‌های زیادی را در بخش‫های مختلف داریم که توانسته‌اند بازار را در انحصار خود درآورند. علت اینکه برخی از تولیدکنندگان می‌تواند بازار را در دست بگیرند این است که آن‌ها منافع مصرف‌کننده را به خوبی شناخته‌اند و بهتر از هر بنگاه دیگری می‌تواند نیاز بازار را تامین کنند.
وی در ادامه به استقبال مصرف‌کنندگان از مصرف کالا و خدمات ارزان‫تر اشاره کرد و در‫این‌باره گفت: بدیهی است که مصرف‌کننده به دنبال تامین نیاز‌های خود با هزینه کمتر بوده و قطعا از فعالیت این بنگاه‌ها استقبال خواهد کرد؛ بنابراین اگر بنگاهی وجود دارد که چنین اقدامی را انجام دهد و نیاز‌های بازار را با سرعت بالا و هزینه‌های پایین‫تر برطرف کند قطعا به نفع مصرف‌کننده و همچنین اقتصاد خواهد بود.
عزتی در ادامه گفت: ما نباید تصور کنیم که یک بنگاه کارا و موفق با انحصاری کردن بخشی از بازار آثار منفی برای اقتصاد به همراه خواهد داشت، خیر اینگونه نیست. اگر بنگاه کوچکی ناکارآمد باشد قطعا حضورش در بازار کم‌رنگ خواهد شد و بنگاه‌های کارآمد جایگزین آن می‌شوند. به عبارتی دیگر بخش‌ها و کسب‌وکار‌های بسیار موفق با ایده‫های جدید و هزینه‌های مقرون به‌صرفه به جای چند بنگاه ناکارآمد به میان آمده و نیاز‌های بازار را برطرف می‌کنند.
وی ادامه داد: مصرف‌کنندگان قطعا برای رفع نیازهای‌شان بهترین و ارزان‌ترین راه را انتخاب می‌کنند و فعالیت اینگونه بنگاه‫ها به نفع جامعه خواهد بود؛ بنابراین بازار بنگاه‌های ناکارآمد را حذف و بخش‌های کارآمد را حفظ می‌کند. در این شرایط رشد چنین بنگاه کارآمدی آسیب و بحرانی را نمی‌تواند به اقتصاد کشور وارد کند.
این کارشناس مسائل اقتصادی اظهار کرد: این بنگاه‌ها میزان بهره‌وری را بالا می‌برند و از سوی دیگر در تولید و اشتغال نیز موثر خواهند بود. مثلا برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای کالا‌های اساسی و مصرفی شهروندان را با قیمتی مناسب به دست مصرف‌کنندگان می‌رسانند، توزیع محصولات با قیمت مناسب به نفع مصرف‌کنندگان و اقتصاد کشور خواهد بود. درصورت ارزان‌فروشی تقاضای مصرف‌کنندگان افزایش پیدا می‌کند و به دنبال آن تولیدکنندگان میزان تولید خود را افزایش می‌دهند. این در حالی است که تاسیس چنین فروشگاه‌های زنجیره‌ای نیازمند نیروی کار بیشتر بوده و در نتیجه کارآفرینی هم می‫کند، به همین دلیل فعالیت این بنگاه‌ها در تولید اشتغال نیز موثر خواهد بود.
این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به رقابت بنگاه‌ها با یکدیگر اشاره کرد و گفت: همانطور که قبلا اشاره کردم فرآیند بهبود وضعیت جامعه ایجاب کند که به صورت طبیعی کارآمدتر‌ها حفظ و ناکارآمد‌ها از چرخه اقتصاد خارج شوند. در این شرایط بنگاه‌های ناکارآمد یا باید سرمایه خود را به بخش دیگری برده و فعالیت خود را آغاز کنند و یا تمام تلاش خود را به کار بگیرد و به رقابت با بنگاه موفق-تر بپردازند.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار: 13 خرداد 1399 ، کدخبر: _ ، www.ebtekarnews.com