شعار سال:  لاستیک یا همان تایر از اصلی ترین اجزای خودرو ست. این اهمیت تا آنجاست که چرخ هیچ خودرویی بدون لاستیک نخواهد چرخید؛ موضوعی که حتی به اصطلاحی معروف میان ما ایرانی ها تبدیل شده است چنانچه وقتی می خواهیم خرید خودرو یا تعویض آن را به یکدیگر تبریک بگوییم این تبریک و آرزوی خیر را با گفتن عبارت «چرخش برات بچرخه» بیان می کنیم.

ضمن این که لاستیک از آن قطعاتی است که هر چند سال یک بار و متناسب با میزان استفاده از خودرو باید تعویض شود و به نوعی هزینه های مربوط به آن را می توان جزو هزینه های جاری خودرو دانست که باید متناسب با میزان کارکرد خودرو تعویض شود.

ماجرای لاستیک و افزایش قیمت آن و عدم تناسب عرضه آن با میزان تقاضای بازار از مشکلاتی است که در گذشته نیز وجود داشته و حتی در مقطعی در سال۹۷ منجر به اعتراض برخی از کامیون داران و ایجاد مشکلاتی در این راستا شده بود.

به نحوی که در آن مقطع قرار شد برای حل این مشکل لاستیک هایی با نرخ دولتی میان کامیون داران توزیع شود. این موضوع البته از شدت اعتراض کامیون داران نکاست؛ چراکه آنها معتقد بودند این میزان عرضه دولتی لاستیک هیچ تناسبی با تقاضای کامیون داران ندارد.

با توجه به نوسانات نرخ ارز و تغییر در گروه کالایی تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه تولید لاستیک در کشور، اواسط خردادماه عباس تابش، رئیس سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان در نامه ای خطاب به محمدرضا کلامی، سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صمت پیشنهاد افزایش ۳۰ درصدی قیمت لاستیک را مطرح کرد.

تابش در این نامه این افزایش قیمت را به منظور جلوگیری از بروز هرگونه اخلال در روند تامین ، توزیع و به هم ریختگی قیمت ها در سطح بازار لاستیک کشور دانسته بود. موضوعی که از سوی سرپرست معاونت بازرگانی داخلی وزارت صمت مورد موافقت قرار گرفته و ابلاغ شده بود.

البته پیش از نامه عباس تابش، انجمن صنفی صنعت تایر هفدهم اردیبهشت ماه در نامه ای به سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار خواستار افزایش ۱۰ تا ۷۴ درصدی قیمت لاستیک در کشور شده بود. موضوعی که از سوی سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار منوط به انجام بررسی های بیشتر شده بود.

با این حال انجمن تایرسازان مدعی است تمام اسناد و مدارک افزایش قیمت تایر و لاستیک به سازمان حمایت ارسال شده ولی هنوز این اسناد و مدارک بررسی نشده و ما همچنان منتظر هستیم.

با این حال شرایط دوگانه ای میان تولیدکنندگان و مصرف کنندگان لاستیک و تایر ایجاد شده است؛ دوگانه ای که به دلیل تاثیر قیمت لاستیک بر قیمت حمل ونقل می تواند روی افزایش قیمت سایر کالاها و خدمات تاثیرگذار باشد.

از سوی دیگر، تولیدکنندگان صنعت تایر افزایش هزینه های تولید در کنار حذف ارز ۴۲۰۰تومانی از واردات مواد اولیه تایر را از دلایل افزایش قیمت تمام شده تولید لاستیک در ایران دانسته و افزایش ۳۰ درصدی قیمت ها را کافی ندانسته و به آن معترضند.

مصرف کنندگان لاستیک با کمبود و گرانی این کالا مواجهند؛ موضوعی که می تواند به افزایش هزینه های حمل ونقل و به تبع آن قیمت تمام شده سایر کالاها منجر شود.

از بهمن ارز ترجیحی نگرفته ایم
به نظر می رسد افزایش قیمت لاستیک تاثیر بیشتری بر خودروهای سنگین داشته باشد؛ چرا که یک خودروی سواری دو جفت لاستیک می خواهد و یک تریلی ۱۸ چرخ به ۹ جفت لاستیک احتیاج دارد. مصطفی تنها، سخنگوی انجمن صنفی تایرسازان در این باره می گوید: نمی توان گفت حذف ارز ترجیحی بیشتر روی کدام یک از لاستیک ها تاثیرگذار بوده، اما آنچه مسلم است این که تولید هر کیلو تایر با افزایش هزینه تمام شده مواجه شده و افزایش ۳۰ درصدی قیمت ها، افزایش هزینه های ما را تامین نمی کند.

البته از آنجا که در تولید لاستیک، خودروهای سنگین از کائوچوی طبیعی استفاده می شود و این کائوچو وارداتی است، اما در تولید تایرهای سواری کائوچوهای مصنوعی به کار برده شده که بخشی از آن در داخل کشور تولید می شود؛ بنابراین می توان گفت افزایش قیمت در لاستیک خودروهای سنگین شاید محسوس تر باشد.

بر اساس پیشنهاد عباس تابش خطاب به معاون وزیر صمت، قرار بود افزایش ۳۰ درصدی قیمت تایرهای ایرانی به صورت علی الحساب بوده و میزان دقیق افزایش قیمت تایر بعد از بررسی های دقیق اسناد و مدارک شرکت های تایرساز از سوی سازمان حمایت اعلام شود. سخنگوی انجمن تایرسازان ایران در این زمینه به جام جم می گوید: من از این موضوع که انجمن صنعت تایر پیشنهاد افزایش ۱۰ تا ۷۴ درصدی قیمت لاستیک را داده است، اطلاعی ندارم. حتی نمی دانم این اعداد از کجا آمده است.

اما بدون شک با توجه به تغییر گروه کالایی واردات مواداولیه تولید لاستیک از ارز ترجیحی به ارز نیمایی صنعت تولید تایر با افزایش شدید هزینه های تولید مواجه شده و افزایش ۳۰ درصدی قیمت ها پاسخگوی افزایش هزینه های تولید ما نیست. 

تنها درباره زمان حذف تخصیص ارز ترجیحی به مواد اولیه تولید لاستیک بیان کرد: واردات مربوط به صنعت تایر در سال گذشته جزو اولویت یکم کالایی بود و با ارز ترجیحی ۴۲۰۰تومانی وارد می شد، اما از حدود اواخر دی و اوایل بهمن ماه عملا تخصیص ارزی از سوی بانک مرکزی برای واردات مواد اولیه رخ نداد و تمام درخواست های ما بلاتکلیف ماند تا نهایتا در هفته های اخیر اعلام شد واردات مواد اولیه لاستیک و از اولویت یکم خارج شده و باید برای واردات از ارز حاصل از صادرات یعنی همان ارز نیمایی استفاده کنیم.

با توجه به نرخ ارز نیمایی، یعنی واردات مواد اولیه مورد نیاز صنعت لاستیک با افزایش ۴ برابری قیمت مواجه شده است. تنها ادامه داد: در حال حاضر چیزی حدود ۴۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز ما برای تولید لاستیک وارداتی است و این ۴۰ درصد باید با قیمتی حدود ۴ برابر قیمت گذشته وارد کشور شود. در چنین شرایطی افزایش قیمت لاستیک موضوعی طبیعی است. ضمن این که باید افزایش نرخ تورم و حقوق و دستمزد نیروی کار را نیز محاسبه کرد.

احتکار به بهانه افزایش قیمت

سخنگوی انجمن صنفی صنعت تایر کشور در واکنش به اظهارات علیرضا کریمی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس که گفته بود با حذف ارز ترجیحی احتکار لاستیک نیز بیشتر شده است، گفت: وضعیت تجارت و بازار در کشور ما یک رویه سنتی دارد، به طوری که نقدینگی های سرگردان در اقتصاد ما همواره باتوجه به شرایط زمانی به سمت کالایی هجوم برده و موجب افزایش بی منطق قیمت یا کمیابی آن کالا در کشور می شود. این اتفاق امروز تا حدودی برای لاستیک رخ داده است که یکی از دلایل آن انتشار اخباری مبنی بر احتمال افزایش قیمت لاستیک در ماه های پایانی سال گذشته بود. برای مثال تا همین چند سال پیش، ما برای فروش لاستیک التماس می کردیم اما کسی لاستیک نمی خرید یعنی مشکل اصلی ما در آن مقطع میزان فروش مان بود؛ اما یکباره و در دو سه سال گذشته تایر به یک پدیده جذاب و پرتقاضا در بازار ایران تبدیل شد، در حالی که نه تعداد خودروهای ما افزایش چندانی داشته و نه تولید ما با کاهش مواجه بوده است.

تنها ادامه داد: متاسفانه در اقتصاد ما شرایط به گونه ای است که وقتی افراد می بینند قرار است کالایی گران شود دارندگان آن تمایلی به فروش اش ندارند و منتظر می مانند آن کالا گران تر شود و بعد از گرانی بفروشند. البته طبیعی است وقتی شما منتظرید کالایی تا یک ماه دیگر گران شود آن کالا را نگه می دارید تا یک ماه دیگر گران تر بفروشید. لذا موضوع احتکار به آن معنا وجود ندارد، بلکه نفروختن و انتظار برای افزایش قیمت ها عرضه لاستیک را کاهش داده است.

طبیعی است با گسترش شایعه گران شدن تایر از ماه های پایانی سال، تمایل به نگه داشتن و نفروختن تایر نیز تشدید شده و این موضوع تعادل بازار را به هم ریخته است. این فعال صنفی تصریح کرد: برای مثال ما در تولید تایر پرایدی نسبت به مدت مشابه سال قبل چیزی حدود ۳۰ درصد افزایش تولید داشته ایم، در حالی که تعداد خودروهای ما این مقدار افزایش نداشته است. حالا سوال این است تایرهای اضافه کجا رفته و چرا با کمبود و افزایش قیمت در این بخش مواجه ایم؟


افزایش قیمت لاستیک تاثیر چندانی بر کرایه ها ندارد
موضوع افزایش قیمت لاستیک و تاثیر آن بر افزایش هزینه های حمل و نقل بیشتر در خودروهای سنگین و جاده‌ای که استهلاک بالایی داشته، صادق است و نمی تواند اثراتی مانند تغییرات قیمت حامل های انرژی و سوخت بر کرایه حمل و نقل شهری بر جای بگذارد بر اساس استانداردهای بین المللی تاثیر تغییر قیمت لاستیک بر قیمت تمام شده حمل و نقل چیزی حدود ۲ درصد است.

درباره افزایش موضوع احتکار باید پذیرفت احتکار به انبار کردن یک کالا گفته می شود که یا کالای اساسی بوده یا از طریق استفاده از یارانه های دولتی تامین شود. با توجه به اهمیت استراتژیک لاستیک و همچنین تخصیص ارز ترجیحی به آن، هر دو ویژگی برای لاستیک صادق است.

درباره دلایل کاهش عرضه لاستیک ها در بازار با توجه به افزایش تولید آن نیز باید گفت: از آنجا که طی چند هفته گذشته رسما اعلام شد ارز ترجیحی واردات مواد اولیه لاستیک از ۴۲۰۰ تومان (ترجیحی) به حدود ۱۶ هزار تومان(نیمایی) افزایش پیدا می کند، طبیعی است که دارندگان لاستیک طی هفته های گذشته از فروش کالای خود خودداری کرده تا پس از افزایش قیمت ها سود بیشتری کسب کنند.

 

شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از  روزنامه جام جم ،تاریخ انتشار: 15  تیر 1399،کدخبر: 69313  ، jamejamdaily.ir