پنجشنبه ۳۰ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 April 18 
در حقوق کشور ما «حضانت» را هم حق و هم تکلیف برای پدر و مادر طفل می‌دانیم، اما بااین‌حال در برخی از موارد امکان دارد حضانت طفل از یکی از والدین یا هر دو آنها سلب شود.
شعار سال: در حقوق کشور ما حضانت را هم حق و هم تکلیف برای پدر و مادر طفل می‌دانیم؛ اما بااین‌حال، در برخی از موارد امکان دارد حضانت طفل از پدر گرفته شود و این حضانت به مادر داده بشود و یا برعکس حضانت از مادر طفل گرفته شود و این حضانت به پدر داده شود. حتی در برخی از موارد ممکن است حضانت طفل از پدر و مادر قانونی طفل گرفته شود و حضانت به فرد دیگری داده شود.
مواردی كه می‌تواند پدر يا مادر را از حق حضانت خود محروم كند
امیرحسین صفدری، پژوهشگر و محقق علم حقوق در گفتگو با خبرنگار حوزه حقوقی و قضائی گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، ضمن اشاره به مواردی که موجب سلب حضانت از والدین می‌شود، گفت: جنون از مواردی است که حق حضانت را از بین می‌برد. حق حضانت برای هر يک از مادر و پدر در صورتی است كه قدرت اعمال آن را داشته باشد، بنابراين هرگاه در مدتی كه مادر حق حضانت طفل را دارد ديوانه شود، چون قادر به نگهداری و تربيت طفل نيست و چه‌بسا او را در وضعيت خطرناكی قرار بدهد، حق حضانت مادر ساقط می‌شود و پدر اين حق را خواهد داشت.
وی افزود: باید این را هم گفت که جنون پدر نيز در حكم جنون مادر است و در صورت دیوانه شدن پدر حضانت از پدر سلب می‌شود و حضانت طفل بر عهده مادر است.
ازدواج مجدد مادر، مانع حق حضانت است
این پژوهشگر علم حقوق، ازدواج مجدد مادر را از موارد سلب حق حضانت از مادر خواند و گفت: هرگاه پـس از طلاق، مطابق قانون مادر عهده‌دار حـضانت طفل خود باشد و در اين زمان اگر شوهر ديگری انتخاب كند، مطابق ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی حـق حضانت مادر ساقط می‌شود و حضانت با پدر خواهد بود. به زبان ساده‌تر شوهر كردن مادر حق تقدم او را نسبت به پدر از بين می‌برد؛ اما در صورت فوت پدر حضانت درهرحال با مادر طفل است حتی اگر مادر طفل شوهر دیگری کند و سقوط حق حضانت مادر در صورت حيات پدر است.
وی تصریح کرد: بنده به‌عنوان یک پژوهشگر علم حقوق معتقدم ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی، باید اصلاح شود چراکه ازدواج مجدد پدر، باعث سقوط حق حضانت پدر از طفل نمی‌شود و این ماده خاص ازدواج مادر است درحالی‌که رفتار نامادری با طفل ممکن است برای سلامت روحی و جسمی طفل خطرناک‌تر باشد تا ناپدری، پس در این خصوص ما نیازمند اصلاح قانون هستیم و قانون‌گذار نباید نگاه تبعیض‌آمیز نسبت به این مسئله مهم در خصوص حضانت اطفال داشته باشد.
در چه مواردی حضانت از پدر و مادر گرفته می‌شود؟
این کارشناس حقوق گفت: در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی قانون‌گذار ما به‌صراحت می‌گوید هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائیه تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.
وی ادامه داد: از مواردی که از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین می‌توان به اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار، اشتهار به فساد اخلاق و فحشا، ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی، سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی‌گری و قاچاق و تکرار ضرب‌وجرح خارج از حد متعارف اشاره کرد.
هیچ طفلی را نمی‌توان از پدر یا مادر او جدا کرد، مگر در مواردی که قانون این اجازه و حکم را برای سلب حضانت داده باشد. هر کودکی به محبت مادر و پدر باهم نیاز دارد و این جدایی‌های طفل از پدر یا مادر تأثیرات بسیار منفی در شخصیت طفل در آینده می‌گذارد و بهتر است پدر و مادرها برای سلامت روح و جسم کودک خود در برخی از موارد کوتاه آمده و از کشمکش‌هایی که منجر به جدایی می‌شود جدا خودداری کنند چراکه طلاق و جدایی پر از آسیب است و این آسیب‌ها بیشتر در کمین فرزندان طلاق است.
حق ملاقات طفل در زمان جدایی از پدر یا مادر
این محقق علم حقوق در مورد حق ملاقات طفل در زمان جدایی از پدر یا مادر تشریح کرد: هیچ‌یک از پدر یا مادر که حضانت طفل را دارد حق ندارد مانع ملاقات طفل با والد دیگر شود در این خصوص قانون‌گذار ما در ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی به‌صراحت می‌گوید که درصورتی‌که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر ابوین طفل در یک‌منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نیست حق ملاقات طفل خود را دارد تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوطه به آنها در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است.
الزام به حضانت برای پدر و مادر
وی افزود: این نکته مهم را باید گفت که پدر یا مادر که حضانت طفل را دارد حق ندارد از حضانت امتناع کند در این خصوص قانون‌گذار ما در ماده ۱۱۷۲ قانون مدنی به‌صراحت بیان می‌کند که هیچ‌یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده‌ی آن‌هاست از نگاهداری او امتناع کنند، در صورت امتناع یکی از ابوین، حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی‌العموم، نگاهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده اوست الزام کند و درصورتی‌که الزام ممکن یا مؤثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت‌شده باشد به خرج مادر تأمین کند.
هیچ طفلی را نمی‌توان از پدر یا مادر او جدا کرد، مگر در مواردی که قانون این اجازه و حکم را برای سلب حضانت داده باشد. هر کودکی به محبت مادر و پدر باهم نیاز دارد و این جدایی‌های طفل از پدر یا مادر تأثیرات بسیار منفی در شخصیت طفل در آینده می‌گذارد و بهتر است پدر و مادرها برای سلامت روح و جسم کودک خود در برخی از موارد کوتاه آمده و از کشمکش‌هایی که منجر به جدایی می‌شود جدا خودداری کنند چراکه طلاق و جدایی پر از آسیب است و این آسیب‌ها بیشتر در کمین فرزندان طلاق است.
مواردی كه می‌تواند پدر يا مادر را از حق حضانت خود محروم كند
امیرحسین صفدری، پژوهشگر و محقق علم حقوق در گفتگو با خبرنگار حوزه حقوقی و قضائی گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، ضمن اشاره به مواردی که موجب سلب حضانت از والدین می‌شود، گفت: جنون از مواردی است که حق حضانت را از بین می‌برد. حق حضانت برای هر يک از مادر و پدر در صورتی است كه قدرت اعمال آن را داشته باشد، بنابراين هرگاه در مدتی كه مادر حق حضانت طفل را دارد ديوانه شود، چون قادر به نگهداری و تربيت طفل نيست و چه‌بسا او را در وضعيت خطرناكی قرار بدهد، حق حضانت مادر ساقط می‌شود و پدر اين حق را خواهد داشت.
وی افزود: باید این را هم گفت که جنون پدر نيز در حكم جنون مادر است و در صورت دیوانه شدن پدر حضانت از پدر سلب می‌شود و حضانت طفل بر عهده مادر است.
ازدواج مجدد مادر، مانع حق حضانت است
این پژوهشگر علم حقوق، ازدواج مجدد مادر را از موارد سلب حق حضانت از مادر خواند و گفت: هرگاه پـس از طلاق، مطابق قانون مادر عهده‌دار حـضانت طفل خود باشد و در اين زمان اگر شوهر ديگری انتخاب كند، مطابق ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی حـق حضانت مادر ساقط می‌شود و حضانت با پدر خواهد بود. به زبان ساده‌تر شوهر كردن مادر حق تقدم او را نسبت به پدر از بين می‌برد؛ اما در صورت فوت پدر حضانت درهرحال با مادر طفل است حتی اگر مادر طفل شوهر دیگری کند و سقوط حق حضانت مادر در صورت حيات پدر است.
وی تصریح کرد: بنده به‌عنوان یک پژوهشگر علم حقوق معتقدم ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی، باید اصلاح شود چراکه ازدواج مجدد پدر، باعث سقوط حق حضانت پدر از طفل نمی‌شود و این ماده خاص ازدواج مادر است درحالی‌که رفتار نامادری با طفل ممکن است برای سلامت روحی و جسمی طفل خطرناک‌تر باشد تا ناپدری، پس در این خصوص ما نیازمند اصلاح قانون هستیم و قانون‌گذار نباید نگاه تبعیض‌آمیز نسبت به این مسئله مهم در خصوص حضانت اطفال داشته باشد.
در چه مواردی حضانت از پدر و مادر گرفته می‌شود؟
این کارشناس حقوق گفت: در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی قانون‌گذار ما به‌صراحت می‌گوید هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائیه تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.
وی ادامه داد: از مواردی که از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین می‌توان به اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار، اشتهار به فساد اخلاق و فحشا، ابتلا به بیماری‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی، سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا، تکدی‌گری و قاچاق و تکرار ضرب‌وجرح خارج از حد متعارف اشاره کرد.
هیچ طفلی را نمی‌توان از پدر یا مادر او جدا کرد، مگر در مواردی که قانون این اجازه و حکم را برای سلب حضانت داده باشد. هر کودکی به محبت مادر و پدر باهم نیاز دارد و این جدایی‌های طفل از پدر یا مادر تأثیرات بسیار منفی در شخصیت طفل در آینده می‌گذارد و بهتر است پدر و مادرها برای سلامت روح و جسم کودک خود در برخی از موارد کوتاه آمده و از کشمکش‌هایی که منجر به جدایی می‌شود جدا خودداری کنند چراکه طلاق و جدایی پر از آسیب است و این آسیب‌ها بیشتر در کمین فرزندان طلاق است.
حق ملاقات طفل در زمان جدایی از پدر یا مادر
این محقق علم حقوق در مورد حق ملاقات طفل در زمان جدایی از پدر یا مادر تشریح کرد: هیچ‌یک از پدر یا مادر که حضانت طفل را دارد حق ندارد مانع ملاقات طفل با والد دیگر شود در این خصوص قانون‌گذار ما در ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی به‌صراحت می‌گوید که درصورتی‌که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر ابوین طفل در یک‌منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نیست حق ملاقات طفل خود را دارد تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوطه به آنها در صورت اختلاف بین ابوین با محکمه است.
الزام به حضانت برای پدر و مادر
وی افزود: این نکته مهم را باید گفت که پدر یا مادر که حضانت طفل را دارد حق ندارد از حضانت امتناع کند در این خصوص قانون‌گذار ما در ماده ۱۱۷۲ قانون مدنی به‌صراحت بیان می‌کند که هیچ‌یک از ابوین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده‌ی آن‌هاست از نگاهداری او امتناع کنند، در صورت امتناع یکی از ابوین، حاکم باید به تقاضای دیگری یا تقاضای قیم یا یکی از اقربا و یا به تقاضای مدعی‌العموم، نگاهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده اوست الزام کند و درصورتی‌که الزام ممکن یا مؤثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت‌شده باشد به خرج مادر تأمین کند.
هیچ طفلی را نمی‌توان از پدر یا مادر او جدا کرد، مگر در مواردی که قانون این اجازه و حکم را برای سلب حضانت داده باشد. هر کودکی به محبت مادر و پدر باهم نیاز دارد و این جدایی‌های طفل از پدر یا مادر تأثیرات بسیار منفی در شخصیت طفل در آینده می‌گذارد و بهتر است پدر و مادرها برای سلامت روح و جسم کودک خود در برخی از موارد کوتاه آمده و از کشمکش‌هایی که منجر به جدایی می‌شود جدا خودداری کنند چراکه طلاق و جدایی پر از آسیب است و این آسیب‌ها بیشتر در کمین فرزندان طلاق است.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار: 24 مرداد 1399، کد خبر: 507735، www. ana.press
برگزیده ها