شعار سال: در شیوه‌نامه بازگشایی مدارس در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ که اخیراً از سوی وزیر آموزش‌وپرورش ابلاغ‌شده آمده است که یکی از ویژگی‌های سال تحصیلی جدید در جهان و کشور عزیزمان، نگرانی از شیوع بیماری کووید ۱۹ است و اظهارنظرها حاکی از ضرورت برنامه‌ریزی برای وضعیت‌های متغیر است.

با توجه به شرایط حاضر و با درنظرگرفتن فرض‌های متفاوت، لازم است اقدامات متناسب در وضعیت‌های سه‌گانه (سفید-زرد-قرمز) را پیش‌بینی و برای اجرای آن آماده شویم.

در ابتدای این شیوه‌نامه، تاریخ بازگشایی مدارس ۱۵ شهریور ۱۳۹۹ ذکرشده و درباره وظایف مدرسه و وضعیت هر یک از دوره‌های تحصیلی ابتدایی، متوسطه اول، متوسطه دوم، هنرستان‌ها و دوره پیش‌دبستانی با توجه به وضعیت سفید، زرد و قرمز ضوابطی مشخص‌شده است.

همچنین وزارت آموزش‌وپرورش در این شیوه‌نامه تأکید کرده است که در ماه‌های اخیر موضع فعالی در ارائه خدمات آموزشی در پیش‌گرفته و تلاش می‌کند آموزش در محیط‌های مختلف را استمرار بخشیده و اجازه ندهد شرایط غافلگیرکننده، توقف غیرقابل جبرانی را در آموزش دانش‌آموزان به وجود آورد.

نحوه گروه‌بندی دانش‌آموزان
در بخش سیاست‌های اجرایی مهم ضمن تأکید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله اجتماعی و شبکه‌سازی، تعامل و نظارت، دو سیاست دیگر مورد تأکید قرارگرفته که از این جمله است:

- گروه‌بندی مخاطبان: باید تعداد دانش‌آموزان و معلمانی که باهم در یک‌زمان و مکان در تماس چهره به چهره هستند تا حد امکان به حداقل ممکن برسد. برای تحقق این امر باید دانش‌آموزان به نحوی گروه‌بندی شوند که فاصله اجتماعی مورد تأکید در دستورالعمل‌های بهداشتی رعایت شود.

همچنین دانش‌آموزانی که در یک روز در کلاس نیستند باید به نحوی مدیریت شوند که مشغول به انجام کارهای مرتبط با برنامه درسی خود باشند. معلمان باید برنامه‌هایی را تهیه کنند که بتوانند از طریق آن متناسب با حضور دانش‌آموزان در کلاس و در فضای مجازی، فعالیت‌های یادگیری آن‌ها را پوشش دهند.

- فرصت‌ها و قالب‌های عرضه آموزش: آموزش در سه وضعیت محتمل به یک یا ترکیبی از فرصت‌های زیر عرضه خواهد شد:

الف-آموزش حضوری در کلاس و مدرسه

ب- آموزش در بستر شبکه اجتماعی دانش‌آموزان

ج- آموزش در مدرسه تلویزیونی ایران

د- آموزش تجمیعی همراه با ارسال بسته‌های یادگیری خودآموز

ه- دستگاه‌های مدیریت یادگیری ویژه مدارس خاص که مورد تائید و نظارت آموزش‌وپرورش است.

۱۰ وظیفه مدرسه
مدرسه رکن اصلی بازگشایی مدارس در سال تحصیلی آینده و عنصر کلیدی تداوم و استمرار آموزش و یادگیری در طول سال تحصیلی در وضعیت‌های سه‌گانه و روش‌های آموزشی مختلف محسوب می‌شود و متشکل از تمام معاونان، مربیان، معلمان، شورای مدرسه، انجمن اولیا و مربیان، شورای دانش‌آموزی، بسیج دانش‌آموزی و انجمن اسلامی دانش‌آموزی است که با مسئولیت مدیر مدرسه علاوه بر وظایف قبلی عهده‌دار مسئولیت‌های زیر است:

۱. حضور مداوم و فعال مدیر و تمام همکاران در شبکه آموزش دانش‌آموزی شاد به‌عنوان بخشی از محیط کار.

۲. شناسایی، ثبت‌نام، آموزش و نگهداشت تمام دانش‌آموزان مدرسه و عضویت آن‌ها در شاد.

۳. اصلاح اطلاعات و مشخصات همکاران و دانش‌آموزان مدرسه در سناد برای تشکیل کلاس‎‌ها در بستر شاد.

۴. تعیین روش دسترسی دانش‌آموزان به هر یک از روش‌های آموزشی متناسب با شرایط و اقتضائات هرکدام از آن‌ها.

۵. پایش مستمر کیفیت ارتباط و تعامل دانش‌آموزان با معلمان و دبیران و کنترل مستمر و مداوم جریان آموزش تک‌تک دانش‌آموزان با روش‌های ذکرشده در وضعیت‌های سه‌گانه.

۶. تعامل و ارتباط بین خانواده‌ها و دانش‌آموزان با استفاده از فرصت‌های مختلف حضوری، غیرحضوری و مجازی.

۷. ضدعفونی مستمر رده‌ها، سرویس‌های بهداشتی و محیط مدارس با مشارکت اولیا و نهادهای مسئول.

۸. نظارت بر وضعیت بهداشتی سرویس‌های ایاب‌وذهاب دانش‌آموزی و توجیه والدین.

۹. تعامل مستمر با راهبران آموزشی، کارشناسان معین و مسئولان ادارات آموزش‌وپرورش.

۱۰. حضور مستمر مدیر و کارکنان اجرایی مدرسه در محل کار در تمام روزهای کاری هفته در تمام و وضعیت‌ها.

برنامه آموزش و یادگیری در مدارس دوره پیش‌دبستانی و ابتدایی

ملاحظات اجرایی دوره پیش‌دبستانی و ابتدایی:
- با توجه به مصوبه ستاد ملی مدیریت کرونا، فعالیت رسمی مدارس در سال تحصیلی جدید به‌صورت حضوری و غیرحضوری از ۱۵ شهریورماه ۹۹ با رعایت شرایط و ضوابط اعلام‌شده آغاز خواهد شد.

- آموزش‌های لازم عوامل اجرایی و آموزشی به‌ویژه معلمان و مربیان پیش‌دبستان برای روش‌های متنوع ارائه خدمت تا قبل از آغاز سال تحصیلی به اتمام برسد. این آموزش‌ها می‌تواند در بستر سامانه آموزشی دانش‌آموزان شاد به‌صورت متمرکز انجام شود. ادارات کل آموزش‌وپرورش استان‌ها و مناطق نیز می‌توانند آموزش‌های تکمیلی در این زمینه داشته باشند.

- برنامه‌ریزی، نظارت و کنترل لازم برای ثبت‌نام دانش‌آموزان و نوآموزان و استفاده از خدمات ارائه‌شده در سامانه آموزشی دانش‌آموز شاد توسط مدیر مدرسه انجام می‌شود.

- تغییر وضعیت مطابق با اطلاعیه‌های ستاد ملی مبارزه با کرونا در مورد هر منطقه صورت می‌گیرد؛ لذا شورای مدرسه متناسب با شرایط مدارس و دانش‌آموزان و نوآموزان و با تأکید بر جداول ذکرشده، نحوه تغییر وضعیت و ایفای وظایف و نقش‌های جدید را مدیریت خواهد کرد.

- در تنظیم قرارداد سرویس ایاب و ذهاب دانش‌آموزان و نوآموزان پیش‌بینی‌های لازم در خصوص آثار ناشی از تغییر احتمالی وضعیت سفید، زرد و قرمز در ضمن سال تحصیلی موردتوجه قرار گیرد.

- در وضعیت زرد و در صورت ضرورت، تقسیم دانش‌آموزان و نوآموزان یک کلاس به دو گروه به‌منظور رعایت فاصله‌گذاری الزامی است، مدیر مدرسه موظف است دانش‌آموزان و نوآموزان هر کلاس را با توجه به مساحت کلاس و تعداد دانش‌آموز و نوآموز به‌گونه‌ای توزیع کند که حفظ حداقل فاصله مورد انتظار مطابق پروتکل‌های بهداشتی امکان‌پذیر باشد. بنابراین ممکن است در وضعیت زرد مدارس با حضور تمام یا بخشی از دانش‌آموزان و نوآموزان دایر باشند.

- کلاس‌های درسی کم‌جمعیت و کلاس‌های درس چندپایه به‌نحوی‌که مغایر با پروتکل‌های بهداشتی نباشد با تمام دانش‌آموزان تشکیل و آموزش حضوری به روال معمول برگزار شود. از سامانه شاد برای انجام فعالیت‌ها و تکالیف درسی نوآموزان یا دانش‌آموزان با نظارت و هدایت والدین و ارائه بازخورد توسط معلمان آن‌ها استفاده شود.

- مدیران مدارس می‌توانند به‌منظور مدیریت فاصله‌گذاری فیزیکی در شرایط آموزش‌های حضوری در وضعیت زرد یا توزیع متناسب زنگ تفریح در پایه‌های مختلف، تراکم دانش‌آموزان و نوآموزان را در رفت‌وآمد در حیاط مدرسه کاهش دهند.

- در وضعیت قرمز فعالیت‌های آموزشی و تربیتی به‌صورت مجازی در سامانه شاد یا با استفاده از سایر روش‌ها متناسب در تمام روزهای هفته انجام می‌شود. در این وضعیت حضوروغیاب دانش‌آموزان و نوآموزان، ارائه درس جدید، ارزشیابی، تعیین تکالیف و سایر فعالیت‌های مرتبط با فرآیند آموزش و یادگیری در سامانه شاد استمرار می‌یابد.

- دستورالعمل تکمیلی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در دوره ابتدایی توسط معاونت آموزش ابتدایی تدوین و ابلاغ خواهد شد.

برنامه آموزش و یادگیری در مدارس دوره اول و دوم متوسطه (نظری)

ملاحظات اجرایی دوره اول و دوم متوسطه:
- در صورت عدم امکان ارائه تمام یا بخشی از ساعات آموزش در فضای حقیقی معلمان موظف‌اند در سقف ساعات ابلاغ هفتگی خود تمام یا بخشی از آموزش‌ها را در فضای مجازی ارائه کنند به‌جز دروس کارگاهی.

- حضوروغیاب دانش‌آموزان در مدرسه و فضای مجازی مطابق ضوابط مربوط انجام می‌شود.

- انجام وظایف و حضوروغیاب معلمان و کارکنان مطابق برنامه توسط مدیر و در مدرسه و فضای مجازی انجام می‌شود و گزارش‌های لازم به‌صورت ماهانه به اداره آموزش‌وپرورش منطقه ارسال می‌شود.

- با توجه به مصوبات ابلاغی ستاد ملی مدیریت کرونا مدارس می‌توانند از ظرفیت روز پنجشنبه به‌منظور ارائه خدمات آموزشی و تربیتی به دانش‌آموزان استفاده کنند.

- در همه روش‌های اجرایی آموزش حضوری، غیرحضوری نیمه‌حضوری و تراکمی معلم مربوط دارای ابلاغ اعم از موظف و غیرموظف مکلف به رصد مستمر، مستندسازی و ثبت وقایع در سامانه‌های پیش‌بینی‌شده، کنترل و تسهیل فرایند یاددهی و یادگیری دانش‌آموزان ارزشیابی، و... بوده و وظایف خود را تا پایان سال تحصیلی پیگیری می‌کند.

- ضروری است معلمان با انجام ارزشیابی آغازین در نخستین روزهای آموزش، برنامه‌ریزی لازم را برای جبران کاستی‌های احتمالی و تعیین نقطه شروع فعالیت آموزشی انجام دهند.

- مجموع ساعات برنامه‌ریزی‌شده، حضوری، نیمه‌حضوری، غیرحضوری و تراکمی معلمان نباید کمتر از ساعات تعهدها برای تدریس اعم از موظف و غیرموظف در هر هفته باشد.

- مدیران مدارس موظف‌اند در روش‌های تعیین‌شده توسط وزارت آموزش‌وپرورش برای ارائه خدمات آموزشی و تربیتی در فضای مجازی استفاده کنند.

- زمان هر جلسه آموزش غیرحضوری در فضای مجازی در دوره متوسطه ۳۵ دقیقه است.

- ارائه فعالیت‌های آموزشی و تربیتی در مدارس بزرگ‌سالان، آموزش از راه دور و ایثارگران در سه وضعیت سفید، زرد و قرمز مطابق مصوبات ستاد ملی مدیریت کرونا و مشابه مدارس روزانه است.

-با توجه به سیاست‌های توسعه و آموزش‌های مهارتی در دوره اول متوسطه توصیه می‌شود درس کار و فناوری و فرهنگ و هنر در برنامه هفتگی در یک روز ارائه شود و در حد امکان اجرای برنامه‌های آتی مهارت‌آموزی به شیوه‌های تراکمی تجمیعی در این زمینه مهیا شود.

- در وضعیت قرمز با توجه به‌ضرورت کوتاه شدن زمان آموزش در فضای مجازی مدارس نوبت اول شیفت صبح و مدارس نوبت دوم شیفت عصر می‌توانند زمان آموزش دروس را مطابق جدول ذیل برنامه‌ریزی کنند بدیهی است درهرحال برنامه‌های مدارس تغییری نخواهد کرد و فقط شروع پایان آموزش در چهار وقت توزیع‌شده و امکان توزیع بار ترافیکی و بهبود کیفیت را فراهم خواهد کرد.

- مدارسی که برنامه هفتگی کلاس‌های خود را بیش از سه زنگ تنظیم کرده باشند با تغییر در ساعت شروع فعالیت رده‌ها و زمان استراحت ظرفیت لازم را برای اجرای آموزش فراهم کنند؛ به‌نحوی‌که قبل از شروع زمان آموزش رده‌ها در وقت دوم در هر نوبت، تدریس معلمان خاتمه یابد.

نحوه ارائه خدمات آموزشی، تربیتی
بر اساس ضوابط و دستورالعمل‌ها در مدارس غیردولتی نمونه دولتی، هیئت‌امنایی استعدادهای درخشان و مدارس شاهد ساعاتی علاوه بر ساعات تکلیفی جدول مصوب دروس در جدول دروس و پایه‌ها و دوره‌ها ارائه می‌شود.

با توجه به شرایط:
۱. چنانچه وضعیت استان‌ها مناطق و نواحی در وضعیت سفید باشد مطابق ضوابط و مقررات در دستورالعمل‌های ابلاغی تشکیل کلاس تا سقف ساعات مجاز بلامانع خواهد بود.

۲. درصورتی‌که وضعیت استان‌های مناطق و نواحی در وضعیت زرد قرارگرفته و امکان تشکیل رده‌ها به‌صورت حضوری با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مجاز باشد به‌نحوی‌که علاوه بر اجرای ساعات مندرج در جدول دروس پایه تحصیلی به‌صورت حضوری و غیرحضوری (به میزان مندرج در این دستورالعمل) شرایط اجرای فوق‌برنامه را نیز به دلیل تراکم پایین رده‌ها یا گسترش زمان آموزش فراتر از ساعات مندرج در جدول دروس در برنامه هفتگی داشته باشد و شرایط اجرای فوق‌برنامه نیز ازهرجهت مهیا باشد در صورت داشتن مجوز ارائه درس یا فوق‌برنامه، مدارس می‌توانند با رعایت همه ضوابط و دریافت مصوبات لازم نسبت به ارائه دروس فوق‌برنامه در مدارس غیردولتی و هیئت‌امنایی، محتوای تکمیلی و کاپ سمپاد، مکمل و تقویتی در مدارس شاهد به‌صورت حضوری با رعایت ضوابط ابلاغی و ترتیبات مقرر در آخرین دستورالعمل‌ها حداکثر تا سقف ساعات مجاز اقدام کنند.

فوق‌برنامه‌ها چگونه خواهند بود؟
۳. ارائه دروس فوق‌برنامه، محتوای تکمیلی و کاپ سمپاد، مکمل و تقویتی در فضای مجازی در هر سه وضعیت با رعایت شرایط زیر مجاز است:

-همه دروس به میزان ساعات تعیین‌شده در جدول دروس و با رعایت مفاد این دستورالعمل به‌صورت حضوری یا غیرحضوری در برنامه هفتگی قرارگرفته باشد و تدریس شود.

- درصورتی‌که به دلیل ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی در شرایط زرد رده‌ها به دو گروه تقسیم‌شده میزان هزینه دریافتی از دانش‌آموزان از زمان قبل از تقسیم کلاس بیشتر نشود.

- ساعت اجرای فوق‌برنامه در درون برنامه هفتگی دانش‌آموزان قرار نمی‌گیرد مگر آنکه بر اساس ضوابط و دستورالعمل‌های قبلی ورود آن درس به داخل برنامه هفتگی مجاز بوده و مانعی نداشته باشد.

- در صورت مجاز بودن برای ارائه آموزش این دسته از دروس در فضای مجازی با رضایت دانش‌آموز و خانواده وی انجام شود.

تبصره :مدارسی که بر اساس قوانین، ضوابط، اساسنامه تأسیس یا دستورالعمل‌های ابلاغی مجاز به ارائه فوق‌برنامه نبوده‌اند، نمی‌توانند با استناد به مفاد این دستورالعمل اقدام به ارائه کلاس فوق‌برنامه درسی و غیردرسی کنند.

- درصورتی‌که به هر دلیل تمام یا بخشی از ساعات تعیین‌شده جهت ارائه فوق‌برنامه و آموزش‌های مکمل و نظایر آن‌که مدرسه مجاز به ارائه آن بوده است در ضمن سال یا پایان سال تحصیلی ارائه نشود مدیر مدرسه موظف است هزینه دریافتی بابت آن را مسترد نموده و اسناد را در پرونده دانش‌آموز نگهداری کند.
برنامه آموزش و یادگیری در هنرستان های فنی و حرفه ای و کاردانش

در شرایط تغییر وضعیت از قرمز به زرد رعایت موارد زیر الزامی است:
۱. مدیر هنرستان به‌منظور حفظ کیفیت فرایند یاددهی یادگیری در شرایط تغییر وضعیت قرمز به زرد، برنامه‌ریزی ساعت هفتگی را به‌گونه‌ای انجام دهد تا بین نوع ارائه آموزش به‌صورت حضوری و نیمه‌حضوری و حتی میزان ساعت ارائه آموزش در یک روز خلل و تداخلی صورت نپذیرد. این موضوع درس مشترک زمینه صنعت، دروس کارگاهی هشت‌ساعته، تخصصی کارگاهی هفت رشته خاص، شاخه فنی و حرفه‌ای و استاندارد آموزش و مهارت شاخه کاردانش مورد تأکید است.

۲. در شرایطی که آموزش و ارزشیابی دروس کارگاهی هنرجویان به‌صورت تراکمی ضرورت یابد، اولویت با پایه دوازدهم خواهد بود و در این صورت اداره آموزش‌وپرورش شهرستان، منطقه و ناحیه موظف است هماهنگی‌های لازم را انجام دهد.

۳. زمان اجرای درس کارآموزی کارورزی در شرایط تغییر وضعیت از قرمز به زرد با مصوبه شورای مدرسه و تائید شورای کارآموزی کارورزی شهرستان، منطقه و ناحیه می‌تواند از تابستان پایه یازدهم تا پایان دی‌ماه سال آینده (سال ۱۴۰۰) به‌صورت حضوری و تراکمی (تجمیعی) با رعایت پروتکل‌های بهداشتی انجام شود.

۴. روش‌های آموزش و ارزشیابی پیشرفت تحصیلی شاخه کاردانش و فنی و حرفه‌ای به‌طور خاص خلاصه در جدول زیر اعلام‌شده است:

در همه توافقات و قراردادها با ذینفعان ارائه‌کننده خدمات آموزشی و پشتیبانی در درون و برون هنرستان، دستگاه‌های متولی بخش غیردولتی و خصوصی، جوار، وابسته و ...پیش‌بینی تغییر وضعیت و تبعات ناشی از آن وفق ضوابط قید و پذیرفته شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: 24 مرداد 1399، کد خبر: 99052417587، www. isna.ir