شعار سال: مدت زیادی بود که هرسال زمستانی که از راه می‌رسید، کم‫رمق‌تر از سال قبل بود و برفی که روزگاری تا کمر می‌بارید، داشت به خاطرات سال‌های دور می‌پیوست و کم کم زمستان حتی زور سرمای سابق را هم نداشت، اما پیش‌بینی‌های هواشناسی امسال خبر از اتفاقات دیگری دارند.
به گزارش خبرآنلاین، چند روز پیش سحر تاجبخش، رئیس سازمان هواشناسی کشور اعلام کرد که در زمستان امسال چند بارش سنگین برف را شاهد خواهیم بود و این وضع در کل کشور پیش‌بینی می‌شود. از طرفی دیگر برخی متخصصان هم ورود به دوره خشکسالی را دلیل کم شدن بارش‌ها در زمستان‌های سال‌های گذشته می‌دانند و معتقداند که این بارش‌ها می‌تواند آغازی برای ورود به دوره ترسالی باشد.

زمستان پربرف در انتظار ایران‌
می‌گویند در علم هواشناسی هرگز قطعیت صد در صدی وجود ندارد و خطا همواره حتی با پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها جز ثابت پیش‌بینی‌های هواشناسی است.
صادق ضیاییان، مدیرکل پیش بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی با تاکید بر این موضوع می‌گوید: پیش‌بینی‌های هواشناسی صد در صد صادق نیستند؛ چراکه اگر اینطور بود هیچ خسارت ناشی از این سیل، طوفان و ... در اروپا و آمریکا دیده نمی‌شد. اما موضوع حائز اهمیت میزان خطاست که در فصول مختلف سال متفاوت است. به طور مثال در ایران بیش‌ترین میزان خطا در پیش‌بینی‌های هوا‌شناسی متعلق به تابستان و بهار است.
به گفته وی علاوه بر فصل، خطا به ابعاد پدیده هم بستگی دارد و پدیده‌هایی که از نظر بعد زمانی و مکانی کوچک هستند میزان خطای بیشتری نسبت به پدیده‌های فراگیر دارند. از طرفی دیگر خطای پدیده‌های مختلف هم با یکدیگر متفاوت است مثلا دما پیش‌بینی‌پذیری خوبی دارد در حالی که پیش بینی بارش تگرگ سخت‌تر است.
معمولا پیش‌بینی‌های هواشناسی با فاصله‌های مختلفی انجام می‌شود که یکی از این فواصل، پیش‌بینی فصلی است. به طور مثال در اواخر تابستان پیش‌بینی شده بود که امسال پاییز بارندگی زیر میانگین است، اما بارندگی زمستان بالای میانگین خواهد بود؛ اما وقتی از سه ماه قبل پیش بینی انجام می‌شود نمی‌توان گفت که احتمال وقوع آن صد در صدی است. ضیاییان معتقد است اعتبار این پیش‌بینی فصلی را در بهترین حالت و با پیشرفته‌ترین دستگاه‌ها در حدود ۶۵ الی ۷۰ درصد است.
اما هرچقدر فاصله زمانی کم می‌شود پیش‌بینی دقیق‌تر می‌شود به طوری که متخصصان می‌گویند پیش‌بینی می‌شود که میانگین میزان بارندگی زمستان امسال بیشتر از سال‌های قبل است و با توجه به سرمای هوا این بارش عمدتا برف خواهد بود.
بهلول علیجانی، استاد علم اقلیم شناسی نیز دراین‌باره می‌گوید: در حال حاضر که در حال نزدیک شدن به زمستان هستیم، با ۷۰ درصد اطمینان پیش‌بینی می‌کنیم که زمستان بارش زیاد و به صورت برف خواهد بود و بارش اگر به صورت برف باشد سودش از باران بیشتر است، چرا که روی زمین می‌ماند و آرام آرام ذوب می‌شود و برخلاف بارش سنگین باران، سیلاب ایجاد نخواهد کرد.

زمستان امسال پایانی بر یک خشکسالی ۲۵ ساله؟
خشکسالی به دلیل گردش عمومی اتمسفر ایجاد می‌شود و هر بارشی که ما در سطح زمین داریم مربوط به باد‌هایی است که در ارتفاعات ۵۰۰۰ متری می‌وزند که به آن‌ها گردش عمومی اتمسفر گفته می‌شود. وزش این باد‌ها به گرمای کلی کره زمین وابسته است و زمانی که کره زمین گرم می‌شود این باد‌ها به عقب و به سمت قطب رانده می‌شوند و سرزمین‌هایی مانند ایران از این باد‌ها محروم و خشکسالی ایجاد می‌شود. این باد‌ها که از دریای مدیترانه می‌آیند حامل رطوبت‌اند و عمده بارندگی‌های ما رطوبت‌شان را از دریای مدیترانه دارند.
کم‌آبی و پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی از اصلی‌ترین پیامد‌های این دوره خشکسالی است و بارش‌های زیاد جرقه امیدی برای حل این معضل در دل مردم است. متخصصان در این باره معتقد‌اند که امسال اگر بارش زیادی داشته باشیم و به زمین نفوذ کند قطعا اثر گذار خواهد بود و چنان‌چه این بارش به صورت برف باشد این امیدواری بیشتر خواهد بود.
علیجانی در این رابطه می‌گوید: ما تقریبا از سال ۱۳۷۴ وارد خشکسالی شدیم و تا پایان سال ۹۷ این خشکسالی واقعا شدید بود، اما از فروردین ۹۸ بارندگی‌ها بالا رفت.
اما کم شدن بارش‌ها و گرم‌تر شدن زمستان‌ها تنها به جز گردش عمومی اتمسفر و خشکسالی مربوط نیست. گرمایش اتمسفر و کره زمین دلیل عمده‌تری است که تمام نقاط دنیا را در بر می‌گیرد. متخصصان می‌گویند که در ۱۵۰ سال گذشته دمای زمین چیزی در حدود ۱.۱ درجه گرم‌تر شده و این باعث شده که باد‌های باران آور از عرض‌های کشور ما خارج و به سمت شمال بروند و نام این اتفاق تغییر اقلیم است.
به گفته استاد اقلیم شناسی، تغییر اقلیم ضمن اینکه باعث خشکسالی در منطقه خاورمیانه و کشور ما شده، بی‌نظمی‌هایی را هم ایجاد کرده است؛ یعنی گاهی شاهد بارش‌های شدید و ناگهانی‌ای هستیم که سیلاب ایجاد می‌کند در صورتی که بقیه روز‌های سال خشک خشک است و به همین دلیل ممکن است یک سال پرباران باشد و سال‌های دیگر خشک. اما اگر پر بارانی‌ها ادامه پیدا کند در آن زمان می‌توان امیدوار بود که از دوره خشکسالی عبور کرده و وارد ترسالی شده‌ایم.

مردم به پیش‌بینی‌های هواشناسی بی‫اعتمادند؟
با وجود اینکه هنوز زمستان از راه نرسیده، پیش‌بینی‌های هواشناسی خبر از بارش‌های سنگین می‌دهند، هستند مردمی که به این پیش‌بینی‌ها بی‫اعتمادند. نمونه بارز آن گیر کردن صد‌ها خودرو زیر برف سنگین جاده رشت بود، در حالی که از چند روز قبل سازمان هواشناسی نسبت به بارش برفی سنگین هشدار داده بود.
اما مدیرکل پیش‌بینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی بی اعتمادی را دلیل توجه نکردن مردم به هشدار‌های هواشناسی نمی‌داند. او می‌گوید: در حال حاضر که در شرایط کرونا هستیم و با اینکه به طور مرتب اعلام می‌شود که نباید سفر رفت، مردم همچنان سفر می‌روند؛ بنابراین بحث اعتماد به پیش‌بینی‌های هواشناسی نیست و مساله فرهنگ اجتماعی است که چقدر ریسک‌پذیری دارد و مدیریت ریسک چطور انجام می‌شود.
ضیاییان ادامه می‌دهد: ما به طور مثال می‌گوییم که احتمالا پدیده‌ای مانند بارش سنگین در حال وقوع است و افراد بنا به فعالیتی که قصد دارند انجام بدهند باید تصمیم بگیرند ریسک را قبول کنند یا نه؛ به طور مثال فردی ممکن است بخواهد رخت روی بند پهن کند و اگر باران ببارد ریسک زیادی انجام نداده، اما بعضی فعالیت‌ها در این شرایط ممکن است جان افراد را به خطر بیندازد یا هزینه سنگینی داشته باشد به طور مثال سفر برود و در راه گیر کند.
اگر چه ممکن است پیش‌بینی صد در صد وقوع نیابد، چون بحث احتمالات و مدیریت ریسک است، اما مدیریت ریسک یعنی فعالیتی که ریسک‌پذیری فعالیت شما چقدر بالاست و با چه قیمتی می‌خواهید آن را انجام بدهید.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ابتکار، تاریخ انتشار: ۱۰ آذر ۹۹، کد خبر: ۱۶۶۵۰۹.
www.ebtekarnews.com