شعار سال: لایحه بودجه ۱۴۰۰ از همان ابتدا پربحث و پرحاشیه بود، از ردیف های در نظر گرفته شده تا حتی نحوه ارائه این لایحه به بهارستان نشینان. در این میان، بودجه بخش محیط‌زیست همواره یکی از چالش برانگیزترین بخش‌های این لایحه است و پرداختن دقیق به آن تنها به بررسی بودجه سازمان حفاظت محیط‌زیست محدود نمی‌شود و ملزم به بررسی بخش‌های مختلف بودجه از جمله بخش‌های مرتبط با وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و … و همچنین هدایت بودجه به سمت بهبود وضعیت محیط‌زیست است. سهم سازمان حفاظت محیط‌زیست از لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ که روز چهارشنبه (۱۱ آذر) تقدیم مجلس شد بیش از ۱۲۲۸ میلیارد تومان است که نسبت به سال گذشته حدود ۵۹۰ میلیارد تومان افزایش یافته است. بر اساس لایحه بودجه، این مبلغ در سازمان حفاظت محیط‌ زیست باید صرف اموری همچون پایش و مدیریت آلاینده‌ها، تقویت صندوق ملی محیط‌زیست برای اجرای قانون هوای پاک، نظارت بر مدیریت پسماندها، حفاظت و پایش محیط‌زیست دریایی، حفاظت از مناطق تحت مدیریت سازمان محیط‌زیست و حمایت از محیط‌بانان و… شود.

بودجه ای که افزایش یافت
براساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ برای حمایت از محیط‌بانان حدود ۱۰٨ میلیارد و ٢٩٧ میلیون تومان بودجه تعیین شده که حدود ۴ برابر بودجه سال جاری است. همچنین برای تجهیزات و افزایش توان فیزیکی محیط‌بانان بیش از ٣٩ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شده که بیش از ۴ برابر سال قبل است. آن طور که پیام ما می نویسد، با توجه به کمبود شدید تجهیزات محیط‌بانان همانند نبود خودروهای کافی و مناسب و همچنین مشکل پرداخت هزینه سوخت این خودروها و همینطور تعداد محدود محیط‌بانان و مشکلات معیشتی و رفاهی آنها به نظر می‌رسد این بخش یکی از خوشحال‌کننده‌ترین بندهای لایحه بودجه باشد، اما این در حالی است که با افزایش تورم و افزایش قیمت‌ها در سال جاری، افزایش ۴ برابری بودجه چندان چشمگیر نخواهد بود، چرا که این افزایش بودجه باید همزمان حریف کمبودهای گذشته و افزایش تورم کنونی باشد.

سهم سازمان حفاظت از محیط زیست از بودجه جنجالی
بودجه سازمان حفاظت محیط‌زیست در لایحه پیشنهادی دولت هم نسبت به سال جاری حدود ۵٩۰ میلیارد تومان افزایش داشته و به رقم ۱٢٢٨ میلیارد تومان رسیده‌است؛ افزایشی که به زعم بسیاری از اهالی این حوزه، اتفاق شگفت‌آوری نیست، زیرا با توجه به افزایش تورم و همچنین افزایش حقوق کارمندان و کارکنان دولت، این افزایش بودجه سبب نمی‌شود که تحول و بهبودی در وضعیت محیط‌زیست کشور ایجاد شود.

آلودگی هوا و چالش های همیشگی
بخش قابل توجهی از این بودجه (بیش از ۳۲۴ میلیارد تومان) برای پایش و مدیریت آلاینده‌ها در نظر گرفته شده همچنین مقرر شده است که ۸۵۵ میلیون تومان برای اجرای قانون هوای پاک از محل صندوق ملی محیط‌ زیست هزینه شود. در این میان بخشی از مردم و فعالان حوزه محیط‌زیست با توجه به بحران آلودگی هوا که به معضلی غیرقابل حل در شهرهای بزرگ ایران تبدیل شده‌است، انتظار دارند بودجه‌ای متناسب با این معضل و اثرات مخرب آن بر انسان‌ها، محیط‌زیست و … در نظر گرفته‌شود. بررسی وضعیت آلودگی هوا نشان می‌دهد که بخش مهمی از آلودگی هوا مربوط به صنعت حمل‌ونقل است و سپس مراکز صنعتی و همینطور بخش‌های مرتبط با وزارت نفت و … به همین خاطر انتظار اختصاص بودجه قابل توجه برای حل مساله آلودگی هوا به سازمان محیط‌زیست مشکلی را حل نمی‌کند. اما اگر قانون بودجه بتواند اختیاراتی به یک مجموعه، همانند شورای عالی حفاظت محیط‌زیست در این زمینه بدهد ایجاد هماهنگی و تصمیم‌گیری در این مجموعه می‌تواند در کاهش این معضل بسیار موثر باشد. همچنین باید در نظر داشت که واردات خودروهای استاندارد و هیبریدی، موتورهای برقی، توسعه حمل‌و‌نقل عمومی، تکنولوژی‌های به روز سبز و … که تاثیر مستقیمی بر آلودگی هوا دارند با افزایش قیمت ارز و تحریم‌ها، هر روز دست‌نیافتنی‌تر می‌شوند و این مساله حل معضل آلودگی هوا را هم دشوارتر می‌کنند.

سهم سازمان جنگل ها از بودجه
در این میان بر اساس این بودجه، سهم سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور بیش از ۵۳۰ میلیارد و ۷۰۵ میلیون تومان است که نسبت به سال گذشته ۲۴۷ میلیارد تومان افزایش یافته است. بر اساس لایحه بودجه این مبلغ در سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری باید برای اموری همچون آبخیزداری، حفاظت از خاک، بیابان زدایی و تثبیت شن‌های روان، احیا، توسعه و بهره‌برداری اصولی از جنگل‌ها، توانمندسازی جوامع محلی، احیا، توسعه و بهره‌برداری اصولی از مراتع، ساماندهی مالکیت اراضی ملی و… هزینه شود. گفتنی است که در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰، بودجه‌ای حدود ۲۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان برای عملیات آبخیزداری، ایمن‌سازی حوضه‌های آبخیز در برابر سیل و حفاظت از خاک درنظر گرفته شده است. از سویی دیگر بودجه برنامه تثبیت شن‌های روان و بیابان‌زدایی ۲۰ میلیارد و ۲۱۰ میلیون تومان گزارش شده است. این رقم طی سال گذشته حدود سه میلیارد و ۸۴۴ میلیون تومان بود.

دانشکده و پژوهشکده محیط‌ زیست
دانشکده محیط‌زیست و همین‌طور پژوهشکده محیط‌زیست هم در لایحه بودجه سهم دارند. بر اساس لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ بودجه دانشکده محیط‌زیست ٢٨ میلیارد و ۱٢٨ میلیون تومان و بودجه پژوهشکده محیط‌زیست حدود ٩ میلیارد و ۱۴۰ میلیون تومان است.

درآمدزایی از تخلفات
اگرچه محیط‌زیست به صورت غیر مستقیم در بخش‌هایی همانند گردشگری برای دولت درآمدزا است و همچنین سرمایه ملی محسوب می‌شود و پایداری و حفاظت از آن از بسیاری خسارت‌ها و هزینه‌ها جلوگیری می‌کند اما در بخش‌درآمدهای دولت در لایحه بودجه بخشی به منظور درآمدزایی از طریق تخلفات محیط‌زیستی در نظر گرفته‌شده است. لایحه بودجه پیش‌بینی کرده‌است که دولت در سال ۱۴۰۰ ، ٨ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان از محل جرائم و خسارات زیست محیطی درآمد داشته باشد.

دیگر سهم های محیط زیست از بودجه
سهم نظارت بر مدیریت پسماندها از لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ نیز بیش از ۳۰ میلیارد تومان است. همچنین، در لایحه بودجه سال آینده برای فرهنگسازی و ارتقای مشارکت‌های مردمی در حوزه محیط‌ زیست بودجه‌ای حدود ۱۴۳ میلیارد تومان لحاظ شده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری فراز، تاریخ انتشار: 16 آذر1399، www.faraz.ir