شعار سال: در شمال استان سیستان و بلوچستان هم حقابه هامون منشأ اصلی ریزگرد‌هاست. روابط نه چندان خوب دولت وقت با کشور همسایه افغانستان، مزید بر علت شده و ساخت سد کمالخان از سمت افغانستان هم کشاورزان را به چالش کشانده و هم حال و هوای شهر را گرد و غباری کرده است. هر سال شاهد بروز گرد و غبار در استان‌های جنوبی کشور هستیم؛ با وجود این امسال با توجه به استقرار بند کمالخان و انتقال آب از جنوب به شمال استان کرمان، این شرایط محسوس‌تر از قبل شده است.

ستاد کلی احیای دریاچه هامون تشکیل می‌شود

نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سؤالی درخصوص رویکرد نمایندگان استان سیستان و بلوچستان درمورد بروز ریزگرد‌ها در شمال و جنوب این استان به دانشجو می‌گوید: مسأله ریزگردها، موضوعی مشترک بین سه استان سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان است که باید از طرف نمایندگان هر سه استان پیگیری شود. این موضوع، هفته آینده در هیئت مرکزی فراکسیون جنوب کشور که متشکل از چند استان است، مطرح می‌شود و قطعاً تصمیم مشترکی در این‌باره گرفته خواهد شد.

فداحسین مالکی ادامه می‌دهد: این اتفاق، صرفاً از سمت نمایندگان یک استان قابل پیگیری نیست و حتماً باید به‌صورت جدی به آن بپردازیم. بروز ریزگرد‌ها سال‌های مدیدی است که در استان سیستان و بلوچستان مشاهده می‌شود و در برخی از ایام سال کشنده است.

نماینده منتخب مردم زاهدان اظهار می‌کند: خشک‌سالی در هامون نیز منشأ گرد و غبار در شمال استان سیستان و بلوچستان است که بیش‌تر به دیپلماسی و روابط دو دولت ایران و افغانستان برمی‌گردد؛ اگر در این مورد به‌خصوص تصمیم جدی و درستی گرفته شود، ریزگرد‌های هامون به حداقل می‌رسد. در هفته‌های پیش‌رو، هیئت بلندپایه‌ای برای بررسی حقابه ایران از دریاچه هامون و رودخانه هیرمند از ایران به کابل سفر خواهد کرد.

وی همچنین از تشکیل ستادی برای احیای دریاچه هامون خبر داده و می‌گوید: هفته گذشته به‌صورت خصوصی در مجلس با وزیر نیرو جلسه‌ای درباره دریاچه هامون داشتم و قرار شد تشکیل ستاد ملی احیای دریاچه هامون با ریاست مشاور اول رئیس‌جمهور در دستورکار قرار بگیرد. این مسأله را برای اولین‌بار در این گفتگو مطرح می‌کنم. اکنون درحال تهیه اساسنامه این ستاد هستیم که مشابه اساسنامه دریاچه ارومیه با رویکردی قوی‌تر است؛ چراکه دریاچه هامون ماهیتی جهانی دارد.

مالکی با اشاره به هدف تشکیل این ستاد تأکید می‌کند: هدف از تشکیل این ستاد، خروج دریاچه هامون از بن‌بست سیاسی، اجتماعی و زیست‌محیطی است که در این‌خصوص مشارکت چندین کشور را به‌همراه خواهیم داشت. همچنین همایش‌های گوناگون و اجماع بین‌المللی برای احیای دریاچه برگزار می‌کنیم. متأسفانه درخصوص سد کمالخان نگرانی‌هایی مطرح است و ردپا و شیطنت آمریکایی‌ها با انگیزه‌های خراب‌کارانه قابل مشاهده است. مطمئن باشید که در آینده اخبار خوبی در این مورد می‌شنویم.

تالاب هامون جازموریان با گستره حوضه آبریزی حدود ۷۰هزار کیلومتر مربع معادل دوبرابر دریاچه ارومیه در ۵۶کیلومتری غرب شهرستان دلگان و پنج کیلومتری روستای چاه‌کیچی واقع شده که ۴۹درصد آن در حوزه سیستان و بلوچستان و ۵۱درصد در حوزه استان کرمان قرار دارد. دشت‌های جیرفت، فاریاب و رودبار جنوب در استان کرمان و دشت‌های ایرانشهر، بمپور، سردگان، دلگان، سرتختی و اسپکه در استان سیستان و بلوچستان در محدوده این حوضه آبریز واقع شده‌اند.

تالاب جازموریان به‌عنوان یک منبع قابل‌توجه آب شیرین به‌سبب خشک‌سالی‌های مداوم در سال‌های اخیر به کانون بحرانی ریزگرد‌های جنوب استان سیستان و بلوچستان و استان کرمان تبدیل شده که کم‌توجهی به این موضوع باعث مشکلات جبران‌ناپذیری برای شهرستان دلگان شده است. در چند ماه اخیر هم مسأله انتقال آب از جنوب به شمال استان کرمان اوضاع را سخت‌تر از قبل کرده است.

باید افغانستان را پای میز مذاکره بکشانیم

خشکی دریاچه هامون هم به‌دلیل ساخت بی‌رویه بند و سد از طرف دولت افغانستان کار را در شمال استان دشوار و زندگی را به مردم سخت کرده است. امین کمالی، دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی استان سیستان و بلوچستان، می‌گوید: یکی از مشکلات شمال استان، مسأله حقابه دریاچه هامون است. آب این دریاچه با سدسازی‌های افغانستان وقتی که به کشور ما می‌رسد؛ تقریباً تمام شده و چیزی عاید ما نمی‌شود. موضوع اصلی این‌جاست که در این منطقه اقتصاد بر پایه کشاورزی و دامپروری و وابسته به آب است.

کمالی ادامه می‌دهد: کم بودن حقابه ایران مشکلات متعددی را در مسائل اقتصادی ایجاد کرده و در نهایت منجر به مهاجرت مردم از استان شده است؛ علاوه‌بر این مشکلات زیست‌محیطی و بروز ریزگرد‌ها روزبه‌روز شدت بیش‌تری پیدا می‌کند. متاسفانه کانون اصلی ریزگرد‌های سیستان، تالاب هامون است که تقریبا به خشکی رسیده است.

دبیر جنبش عدالتخواه دانشجویی استان سیستان و بلوچستان اظهار می‌کند: شاخص آلودگی هوا روز جمعه ۳بهمن به ۵۰۰ رسید. این مسأله باعث تشدید بیماری‌های ریوی مانند سل و آسم در استان می‌شود و مردم را وادار به کوچ اجباری می‌کند. در نهایت، مرز استراتژیک ایران و به گفته رهبری تنگه احد خالی از سکنه شده و ایران ناامن می‌شود. امنیت جانی و سلامت مردم در خطر است. سال گذشته آبگیری هامون ما را نجات داد و اقتصاد جان دوباره گرفت.

وی می‌گوید: هفته‌ها است که این موضوع از سمت تشکل‌های دانشجویی استان بازگو می‌شود. همچنین هفت تریبون نماز جمعه در سیستان و بلوچستان به موضوع حقابه هامون پرداختند؛ اما هنوز خبری از مسئولان نیست؛ مسئولانی که مطالبات را به مصاحبه محدود کردند. با مصاحبه مشکل حل نمی‌شود. آن‌ها همیشه می‌گویند که کارگروهی را برای پیگیری حل این مشکل به استان می‌فرستند؛ اما خبری نمی‌شود. برای حل این مشکل باید به هر نحوی که شده افغانستان را به میز مذاکره بکشانیم.

بحران گرد و غبار در سیستان و بلوچستان

محمدجواد عمرانی، دبیر قرارگاه احمدی‌روشن بسیج دانشجویی استان سیستان و بلوچستان، نیز با انتشار ویدئویی در اینستاگرام نسبت به وضعیت آشفته آب و هوایی در این استان انتقاد کرد. او در این خصوص می‌گوید: شمال و جنوب استان سیستان و بلوچستان درگیر طوفان‌های عجیب ریزگرد است. در جنوب پروژه انتقال آب سد صفارود شهرستان رابر به شمال کرمان، علاوه‌بر حسارت به سرشاخه‌های دائمی هلیل‌رود، تالاب جازموریان، محیط‌زیست، جانوران و ساکنان تمامی شهرستان‌های جنوبی را دچار مشکل می‌کند.

عمرانی یادآور می‌شود: تالاب هامون و جازموریان حال و روز خوبی ندارند. کاش سازمان محیط‌زیست به‌جای پرداختن به امور سیاسی فکری به حال مردم می‌کرد.

بروز گرد و غبار و در نهایت آلودگی هوا در استان سیستان و بلوچستان، امسال شدت بیش‌تری گرفته؛ موضوعی که درصورت عدم‌رسیدگی به‌موقع می‌تواند جان چندین هزار انسان را به خطر بیندازد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه سبزینه، ۷ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر: ۹۲۴۹۷، sabzineh.org