شعار سال: سالیان درازی است حذف دفترچه‌های کاغذی جزو برنامه‌های دولت است، اما این طرح تا امروز که قیمت کاغذ نجومی شده و نفس تامین اجتماعی را بریده طول کشیده است. حال که هزینه‌های تامین کاغذ سر به فلک کشیده دولت مصمم‌تر از سابق در صدد اجرای این طرح است؛ با این وجود اصرار دولت به اجرای این طرح خوب با زیرساخت ناکافی در این برهه مبهم به نظر می‌رسد.  

 

سازمان تامین اجتماعی یکی از سازمان‌های مهم و حیاتی کشور در راستای توجه به نیاز‌های اجتماعی مردم بویژه بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران کشور است. بالغ بر ۲۵ میلیون نفر در ۵ سال اخیر به طور میانگین دفترچه‌های درمان خود را از این سازمان تهیه و پیگیری کرده‌اند. برابر بررسی‌های به عمل آمده، هر دفترچه درمان قریب به ۵۰ گرم به طور میانگین وزن دارد که از این میزان ۴۲ گرم مربوط به نسخه‌های کاغذی و ۸ گرم مربوط به مقواست (مقوا ۲ بخش دارد که ۵ گرم مربوط به کارت لایی داخل دفترچه و ۳ گرم مربوط به جلد است). با توجه به برنامه‌هایی که این سازمان از سال‌های مدیریت مرحوم دکتر نوربخش برای الکترونیکی شدن دفترچه‌های درمان داشته، حداکثر سعی این سازمان کاهش نسخه‌ها کاغذی بوده و این مسیر از ۳۰ و اندی میلیون نسخه در سال به ۲۰ تا ۲۵ میلیون نسخه در سال کاهش یافته است. حتی در زمان دکتر نوربخش استان یزد به عنوان گزینه پایلوت الکترونیکی شدن دفترچه‌ها در نظر گرفته شد و هر کدام از مدیران تامین اجتماعی منتصب بعد از مرحوم نوربخش نیز روی موج الکترونیکی شدن دفترچه‌های درمان سوار شده‌اند، اما یا بنا به دلیل تحریم‌ها یا سوءمدیریت، نتوانستند این مساله را مدیریت کنند. به هر حال تاکنون این موضوع محقق نشده است و حتی در استان یزد نیز همچنان کارگزاری‌ها با نسخه‌های کاغذی به مردم خدمات می‌دهند! لذا برای یک سازمان به این مهمی تامین کاغذ و مقوای مورد نیاز سالانه دفترچه‌های درمان بسیار ضروری و مهم به نظر می‌رسد. حال ببینیم دفترچه‌های درمان به چه میزان به کاغذ و مقوا نیاز دارند و بهتر است سقف مصرف میانگین چند سال اخیر را در نظر بگیریم و با توجه به شرایط همه‌گیری ویروس کرونا عاقلانه نیز همین است. مبنا را بر ۲۵ میلیون نسخه قرار می‌دهیم؛ لذا با توجه به وزن ۴۲ گرم کاغذ پایه با احتساب ۲ درصد ضایعات چاپ و ۱/۱ درصد ضایعات حاصل از کوتینگ (کاربنلس کردن دفترچه)، برای این تعداد دفترچه حداکثر به ۱۰۸۳ تن کاغذ نیاز است و اگر از کاغذ کاربنلس استفاده شود این میزان به ۱۰۷۱ تن در سال کاهش می‌یابد. همین‌طور برای مقوا با احتساب ۲ درصد ضایعات چاپ و... ۲۰۴ تن برای مصرف ۲۵ میلیون دفترچه در یک سال نیاز است. پس بر اساس بیشترین برآورد برای این موضوع سالانه حداکثر به ۱۰۸۳ تن کاغذ پایه ۵۰-۴۸ گرم (و یا ۱۰۷۱ تن کاغذ کاربنلس) و همچنین ۲۰۴ تن مقوای ۱۶۰ گرم برای جلد و کارت لایی نیاز است. خب! اینکه وزن و عددی نیست برای یک کشور، پس مشکل کجاست؟! آیا یک سازمان عریض و طویل مانند تامین اجتماعی برای خرید جمعا ۱۳۰۰ تن کاغذ و مقوا برای یک سال عاجز است یا موضوع چیز دیگری است؟ لذا با دقت به دنبال عملکرد سابق دفترچه‌های درمان بودیم و نکاتی را یافتیم که قابل تحلیل و بررسی است. تامین نسخه‌های دفترچه‌های درمان در ۲۰ سال گذشته از سوی سازمان تامین اجتماعی به انتشارات علمی و فرهنگی از شرکت‌های تابعه تامین اجتماعی به عنوان شرکت ماموریتی واگذار شده است و تامین دفترچه‌های درمان هر ساله از ابتدای مهرماه تا پایان شهریور سال بعد طی قراردادی بین اداره کل خدمات سازمان تامین اجتماعی و شرکت انتشارات علمی و فرهنگی منعقد می‌شود. این موضوع سابقه ۲۰ ساله دارد. حال پرسش این است: چرا به یکباره این همه مشکل در کمبود نسخه‌ها دیده شده و دلیل اصلی آن چیست؟ مدیران سابق شرکت انتشارات علمی و فرهنگی تا سال ۹۶ سالانه اقدام به تامین نسخه‌های کاغذی و مقوا از محل بازار داخلی می‌کردند و از سال ۹۶ پس از افزایش قیمت کاغذ در داخل کشور این مهم از سوی انتشارات علمی و فرهنگی به جهت کاهش هزینه تمام‌شده دفترچه‌های درمان از محل واردات کاغذ و مقوا تامین شده و در ۳ سال اخیر با تامین کاغذ و مقوا از شرکت‌هایی که بانک مرکزی مجوز تامین کالای آن‌ها را می‌داد، کاغذ مورد نیاز  از کشور‌های مختلف از جمله هند و امارات تامین می‌شد. تا اینکه در دی‌ماه سال گذشته (۱۳۹۸) با انتصاب خانم نادره رضایی توسط شخص وزیر کار (محمد شریعتمداری) به عنوان مدیر عامل شرکت انتشارات علمی و فرهنگی با وجود اینکه ایشان در زمان تحویل شرکت، تا خرداد ۹۹ (یعنی ۶ ماه بعد از انتصاب) کاغذ و برای یک سال مقوا داشته، اما نسبت به ثبت سفارش کاغذی که یک ماه قبل از انتصابش (آذرماه ۹۸) ثبت شده بود بی‌توجهی کرد و اسنادی وجود دارد که اعضای هیات‌مدیره ۲۳ دی ماه ۹۸ در صورتجلسه‌ای این مساله را به ایشان تاکید کردند که باید تخصیص ارز لازم برای واردات کاغذی که در سامانه جامع تجارت در آذر ۹۸ ثبت سفارش شده را پیگیری کرده و انجام دهد، چرا که میزان کاغذ دفترچه‌های درمان در خرداد ۹۹ (۶ ماه بعد) کاهش می‌یابد، اما بی‌توجهی ایشان سبب شده انتشارات علمی- فرهنگی این مجموعه تاکنون -که از زمان مدیریت ایشان بیش از یک سال می‌گذرد- علاوه بر اینکه کاغذ دفترچه‌های درمان را از محل بازار داخلی تهیه کرده، به جای اینکه کاغذ را با قیمت در حد کیلویی ۱۱ هزار تومان با واردات تامین کند با فرآیند کاربنلس و با قیمت کیلویی ۳۴ هزار تومان تامین کند. اگر سازمان تامین اجتماعی میانگین ماهانه ۱۰۰ تن مصرف کاغذ داشته باشد، صرفا برای کاغذ به جای پرداخت ماهانه یک میلیارد تومان، ۴/۳ میلیارد تومان در هر ماه پرداخت می‌کند و بماند که اگر مقوا نداشتند حتما برای مقوا نیز چنین برنامه‌ای را اجرا می‌کردند!

* زیرساخت‌های نسخه‌نویسی کامل نیست
یکی از مسؤولان وزارت بهداشت که خواست نامش فاش نشود، در گفتگو با «وطن امروز» درباره تکمیل زیرساخت‌های نسخه‌نویسی الکترونیکی گفت: حذف دفترچه و راه‌اندازی سیستم نسخه‌نویسی الکترونیکی پروژه کوچکی نیست، بلکه یک پروسه است و تکمیل نهایی آن به زمان بیشتری نیاز دارد. وی با بیان اینکه حدود ۹۰ درصد این پروسه تاکنون طی شده است، افزود: رئیس‌جمهور تاکید دارد که این طرح قبل از آغاز سال جدید تکمیل و راه‌اندازی شود، اما از آنجایی که طرح نسخه‌نویسی الکترونیکی به شکل تمام و کمال راه‌اندازی نشده است این احتمال وجود دارد که با حذف دفترچه‌های درمانی مشکلاتی ایجاد شود.

 

همچنین سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز در این رابطه گفت: اینکه قرار است دفترچه‌های درمانی حذف شود، اقدامی درست و بجاست و وزارت بهداشت نیز با جدیت کار تکمیل زیرساخت‌های خدمات‌رسانی الکترونیکی را دنبال می‌کند تا مردم به جای استفاده از دفترچه درمانی از طریق نسخه‌نویسی الکترونیکی خدمات بگیرند. کیانوش جهانپور تصریح کرد: با حذف دفترچه‌های درمانی هزینه‌های تهیه کاغذ نیز کاهش می‌یابد، علاوه بر اینکه با توجه به عصر دیجیتال باید در این مسیر حرکت کرد. وی درباره اینکه آیا مردم در این زمینه دچار مشکل نمی‌شوند و همه زیرساخت‌ها فراهم است، گفت: چندین سال است روی این پروژه کار می‌شود و نتایج خوبی درباره ایجاد زیرساخت‌ها به دست آمده است، البته با توسعه خدمات‌رسانی الکترونیکی در شبکه بهداشت کشور تحولی عظیم ایجاد می‌شود، چرا که اطلاعات مردم در سامانه‌ها وجود دارد و کار‌ها بخوبی انجام می‌شود.  

 

***

[اما و اگر‌های حذف دفترچه‌های درمانی]با وجود اینکه هنوز زیر‌ساخت‌های اجرای طرح حذف دفترچه‌های درمانی آماده نیست، اما برخی‌ها اعتقاد دارند که باید این طرح هر چه سریع‌تر اجرا شود. رئیس کانون عالی بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی درباره مزایای حذف دفترچه‌های درمانی گفت: چنین اقدامی هزینه‌های سازمان تامین اجتماعی و سایر ارگان‌های مرتبط را پایین می‌آورد، چرا که سالانه منابع فراوانی صرف تهیه و تولید دفترچه‌های درمانی می‌شود. علی‌اصغر بیات با بیان اینکه حرکت در مسیر ارائه خدمات به صورت الکترونیکی علاوه بر کاهش هزینه‌ها انجام امور را تسهیل می‌کند، اظهار داشت: از آنجا که زیرساخت‌های الکترونیک خدمات‌دهی در مراکز بیمارستانی، درمانی، پلی‌کلینیک‌ها و داروخانه‌ها مهیاست، بنابراین لزومی ندارد که از دفترچه درمانی استفاده شود. وی ادامه داد: به دنبال تکمیل زیرساخت‌های نسخه‌نویسی الکترونیک، مردم با در دست داشتن کارت ملی می‌توانند بدون دفترچه به مراکز طرف قرارداد مراجعه کنند، در این شرایط بیمار می‌تواند براحتی سرویس مورد نظر را از پزشک یا موسسه طرف قرارداد خود براحتی دریافت کند. وی حرکت در راستای حذف دفترچه‌های درمانی را اقدامی درست و ضروری عنوان کرد و اظهار داشت: هزینه چاپ، خرید کاغذ و تهیه دفترچه‌های درمانی در این شرایط اقتصادی، هزینه‌های زیادی را به سازمان‌ها و ارگان‌ها تحمیل کرده که با حذف آن در پی توسعه خدمات الکترونیکی و استفاده از نخسه‌نویسی الکترونیکی می‌توان از هدررفت وقت و هزینه بخوبی جلوگیری کرد. رئیس کانون عالی بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی در ادامه گفت:طی یک سال اخیر که کشور درگیر بیماری «کووید-۱۹» شده است خدمات‌رسانی‌های غیرحضوری بخوبی شکل عملی به خود گرفته است، به طوری که بیش از ۲ هزار میلیارد تومان وام بازنشستگان از طریق سامانه‌های الکترونیکی به صورت غیرحضوری به بازنشستگان پرداخت شد. از طرفی با راه‌اندازی طرح ۳۰/۷۰ خدمات غیرحضوری به مردم در حال انجام است.  

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وطن‌امروز، تاریخ انتشار: ۱۶ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر: ۲۳۰۱۸۴، vatanemrooz.ir