شعار سال: حدود ۳۵ سال پیش وقتی آیین‌نامه تاسیس "دانشگاه غیرانتفاعی" به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید، شاید کمتر کسی تصور می‌کرد بعد از گذشت بیش از سه دهه، برخی از این موسسات به جای ارتقای سطح کیفی آموزش‌ عالی‌ و پاسخگویی به‌ عطش‌ علمی جامعه‌، به حیاط خلوتی برای فعالیت برخی از چهره‌های علمی، آموزشی و سیاسی کشور بدل شوند و از این مراکز با نقاب علم برای اهداف غیرعلمی بهره‌برداری صورت بگیرد.

مهر ماه سال ۶۴ بود که با تصویب آیین نامه تأسیس "مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و خصوصی یا همان دانشگاه غیرانتفاعی" از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی، این مراکز با هدف ارتقاء سطح‌ دانش‌ و فرهنگ‌ جامعه، تأمین‌ نیروی‌ انسانی‌ متخصص‌ مورد نیاز کشور، گسترش‌ آموزش‌ عالی‌ در کشور به‌ نحوی‌ که‌ بتواند پاسخگوی‌ عطش‌ جامعه‌ برای‌ کسب‌ علم‌ باشد و ایجاد زمینه‌ مناسب‌ برای‌ فعالیت‌ همه‌ جانبه‌ مردم‌ در امر گسترش‌ و اعتلای‌ دانش‌ و پژوهش‌ کشور شکل گرفتند. به گونه‌ای که در حال حاضر دانشگاه غیرانتفاعی یکی از شش نوع دانشگاه‌های ایران (سراسری، آزاد اسلامی، پیام نور، علمی کاربردی و فنی و حرفه‌ای) است که در دهه سوم فعالیت خود به شکل قارچ گونه و بدون توجه به کیفیت رشد پیدا کرده است.

نگاهی گذرا به عملکرد ۳۵ ساله مؤسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی بیانگر این است که این مؤسسات با سابقه بیش از سه دهه فعالیت نه تنها نتوانسته‌اند کمکی به ارتقای سطح علمی و آموزشی کشور داشته باشد، بلکه علاوه بر ایجاد معضل در نظام آموزش عالی، به حیاط خلوت فعالیت بسیاری از چهره‌های علمی، آموزشی و سیاسی کشور بدل شده‌اند، حیاط خلوتی که در آن دانشجو به یک منبع درآمد و وسیله‌ای برای تأمین مطامع اقتصادی کاسبان علم تبدیل شده است.

تماس‌های تعدادی از دانشجویان و اساتید مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و مطرح کردن گوشه‌ای از مشکلات و چالش‌های آموزشی، صنفی، رفاهی و.... گویای واقعیت‌های موضوعات مطرح شده است. این اساتید و دانشجویان خواستار رسیدگی جدی مسئولان وزارت علوم به وضعیت این مؤسسات هستند.

در همین رابطه "مهدی" دانشجوی سال چهار مؤسسه‌ آموزش عالی معماری و هنر پارس، ضمن انتقاد از زیرساخت‌های اینترنتی این مؤسسه مدعی شد: این مؤسسه هرگز زیرساخت مناسب اینترنتی در سایت خود را نداشته و صرفاً شعار (خدمات باکیفیت ) را زیر اسم و آدرس سایت نوشته است. سامانه‌هایی که دانشجویان امور اداری مهم خودشان را از طریق آنها انجام می‌دهند اکثراً دچار مشکل خرابی لینک هستند، تنها قسمتی از سایت که هرگز دچار مشکل نشده قسمت تسویه حساب مالی بوده است!

تسهیلات آموزشی در دوران کرونا نداریم

وی همچنین با تأکید بر اینکه تسهیلات و همراهی در خصوص هزینه‌ها و شهریه‌ دانشجویان در دوران کرونا و آموزش مجازی از سوی مؤسسه‌ پارس اعمال نشده است، ادعا کرد: متأسفانه ما در این شرایط با افزایش ٢٠درصدی شهریه واحدها و افت شدید آموزش مواجه شدیم.

احمدی یکی دیگر از دانشجویان مؤسسه پارس متمرکز نبودن کلاس‌های آموزشی را از دیگر مشکلات آموزشی این مؤسسه عنوان کرد گفت: متأسفانه کلاس‌های درس این مؤسسه در یک مکان متمرکز نیست به نحوی که بعضاً در یک روز باید بین ساختمان‌های مجزای مؤسسه رفت و آمد کنیم و در برخی از ساختمان‌ها نیز حداقل استانداردهای لازم برای یک محیط آموزشی رعایت نشده است.

غیرانتفاعی‌ها نمره قبولی نمی‌گیرند

وی با بیان اینکه مؤسسات غیر انتفاعی در زمینه‌ آموزش مجازی نمره قبولی نمی‌گیرند، گفت: در بسیاری از این مؤسسات بعضاً از نرم‌افزارهایی مثل واتساپ و تلگرام به عنوان جایگزین کلاس‌های درس استفاده شد و متأسفانه استفاده از پلتفرمی واحد و مناسب برای همه‌ کلاس ها و دانشجویان این مؤسسه برای جلوگیری از سردرگمی دانشجو، در دستور کار مسئولین مؤسسه نبوده و کیفیت آموزشی در ایام کرونا افت وحشتناک و غیر قابل دفاعی داشت.

این دانشجو در ادامه ادعا کرد: یکی از دیگر مشکلات مؤسسه‌ی پارس شیوه ارائه‌ دروس عملی دانشجویان است به نحوی که شهریه به اسم واحد عملی افزایش چشمگیری دارد اما در عمل از کارگاه و...خبری نیست و صرفا این نامگذاری برای پر کردن چارت درسی و دریافت مبالغ هنگفت از دانشجویان صورت می گیرد.

امینی دانشجوی ترم دوم مؤسسه‌ پارس نیز به مشکلات مؤسسات غیرانتفاعی اشاره و ادعا کرد: بسیاری از مؤسسات غیرانتفاعی امکانات و زیرساخت‌هایی برای آموزش مجازی ندارند. به عنوان مثال با شروع تعطیلی آموزش حضوری دانشگاه‌ها، ما پیگیر ایجاد سامانه‌ آموزش مجازی از طرف مسئولین مؤسسه بودیم و با توجه به سامانه‌های دانشگاه‌ها و مؤسسات دیگر به نماینده‌ هیئت امنای مؤسسه پیشنهاد ایجاد سامانه‌ای که اساس آن پلتفرمی سازگار با زیرساخت های ارتباطی و اینترنت کشور باشد را دادیم حتی با توجه به تجربه، برنامه‌ی اسکای روم را نیز پیشنهاد کردیم. اما نماینده هیئت امنای مؤسسه که مدیر گروه طراحی صنعتی هم بود، اصرار داشت که این برنامه (اسکای روم) مناسب نیست.

سردرگمی در استفاده از پلتفرم‌های آموزشی

وی ادامه داد: به واسطه نبود سامانه‌ای کاربردی، وضعیت آموزشی در مؤسسه‌ پارس به شکلی شده که هر کدام از اساتید، از طریق هر پلتفرمی که بخواهند، کلاس‌های شان را برگزار می‌کنند که این امر منجر به بی‌نظمی و سردرگمی دانشجویان، در نصب و استفاده از برنامه‌های مختلف شده است. اخیرا هم عده‌ای ناشناس به تعدادی از گروه‌های درسی در تلگرام به نوعی حمله کرده‌اند و مطالب غیراخلاقی در گروه قرار داده‌اند که این کار منجر به از هم پاشیده شدن تعدادی از گروه‌ها شد، یکی از دانشجویان در این خصوص با پلیس فتا هم تماس گرفت و پلیس فتا پاسخ داد به این دلیل که دانشگاه، لینک گروه‌های درسی را در گروهی عمومی قرار می‌دهد می‌توانید از دانشگاه شکایت کنید!

این دانشجوی ۲۲ ساله ادعا کرد: مسئولین مؤسسه‌ پارس همچنان سامانه‌ای کاربردی که امکان استفاده از آن برای تمامی دانشجویان فراهم باشد را ایجاد نکرده‌اند، با وجود اینکه شهریه ما با واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد تقریبا برابری می‌کند و شهریه‌ی دانشگاه غیرانتفاعی سطح ۱ را می‌پردازیم اما خدمات مؤسسه سطح ۳هم ارائه نمی‌شود. جالب اینجا است که وقتی به نماینده‌ هیئت امنای مؤسسه گفتیم که شهریه‌ی پرداختی ما با خدمات ارائه شده به ما مطابقت ندارد، ایشان از قول رئیس غیرقانونی مؤسسه(رئیس مؤسسه ی پارس ،همزمان عضو هیئت علمی تمام وقت دانشگاه تهران است، که این موضوع، خلاف قانون می‌باشد) است گفتند که پروفسور می‌گویند این نگاه، نگاه معامله گرایانه‌ آمریکایی است! من نمی دانم با این توصیف، نگاه من و دوستانم آمریکایی است یا نگاه ایشان که در پوشش دانشگاه غیرانتفاعی تجارت می‌کنند.

وی در خصوص زیرساخت‌های ایجاد شده توسط مؤسسه‌ پارس نیز مدعی شد: بعد از مدت‌ها انتظار، به صورت قراردادی با سماء آنلاین‌، سامانه‌ای تقریباً غیرکاربردی برمبنای ادوب کانکت ایجاد کردند که همان سامانه نیز هنوز برای تمام دانشجویان قابل استفاده نیست و کلاس‌های دانشجویان ترم بالاتر همچنان از طریق واتس اپ، تلگرام ،اسکایپ و سایر برنامه‌های انتخابی اساتید ارائه می‌شود. با این اوصاف دانشگاه حداقل هزینه و سرمایه‌گذاری را در این بخش داشته در حالی که حداکثر شهریه‌ای که می‌توانستند را از ما گرفته‌اند.

افزایش شهریه‌ها در ترم کرونایی

امینی با طرح این ادعا که در ترم جاری با افزایش شهریه مواجه بودیم، تأکید کرد: نه تنها ما در شرایط کرونایی هیچ تخفیف شهریه‌ای نداشتیم بلکه با افزایش شهریه هم مواجه شدیم و به ما گفتند که نه تنها هزینه‌های ما کم نشده، که به آن اضافه هم شده، حقوق اساتید هیچ تغییری نداشته، حتی ۲۰۰هزار تومان کمک هزینه اینترنت مصرفی هم به اساتید پرداخت شده؛ جالب اینجا است که از تعدادی از اساتید هم شنیده‌ایم که همان حقوق قبل از دوران کرونا هم به ایشان پرداخت نشده و به اساتید گفته‌اند چون کلاس ها مجازی بوده از حقوق تان کم کردیم!

جای خالی شورای صنفی دانشجویان

این دانشجو همچنین با بیان اینکه پیگیری برای ایجاد شورای صنفی از سال ها قبل در مؤسسه‌ پارس صورت گرفته اما از ایجاد آن جلوگیری شده است،عنوان کرد: ما هیچ تریبونی در این خصوص نداریم، مطالبات صنفی ما بسیار است و از بسیاری از امکانات لازم و ضروری و حقوق قانونی‌مان محرومیم.

تخلف در پذیرش رشته‌های غیر مرتبط

وی تأکید کرد: مؤسسه‌ آموزش عالی معماری و هنر پارس، همانطور که از نامش هم پیداست، یک مؤسسه‌ ارائه دهنده رشته‌های تخصصی هنر و معماری است، دانشگاه‌های ما یا رشته‌های تخصصی ارائه می‌دهند(فنی و مهندسی و بخشی از علوم پایه، هنر و معماری، علوم انسانی، علوم پزشکی، علوم پایه) یا دانشگاه جامع محسوب می‌شوند و همه‌ رشته‌ها را می‌توانند ارائه دهند، این عجیب نیست که دانشگاهی با عنوان تخصصی هنر و معماری و بدون در نظر گرفتن بستر و امکانات لازم و کافی، دانشجوی مهندسی عمران و صنایع و مدیریت ساخته‌ها جذب می‌کند؟!

افزایش ناگهانی شهریه‌ها در طول ترم

این دانشجو با طرح این سوال که آیا نظارتی روی عملکرد این مؤسسات زمان ثبت نام دانشجویان وجود دارد؟ ادعاکرد: همین امسال به دانشجویانی که برای کارشناسی ارشد رشته طراحی صنعتی ثبت نام کرده‌اند، گفته شد که شهریه شما نهایتاً حدود سه میلیون و خُرده‌ای تومان است، اکنون که پایان ترم است به این دانشجویان اعلام کردند که باید پنج میلیون پرداخت کنید!

هیأت امنای نامرئی!

وی افزود: وقتی در خصوص افزایش بی‌رویه شهریه با هیئت نظارت وزارت علوم ارتباط برقرار کردیم، گفتند که تصویب شهریه برعهده‌ هیئت امنای مؤسسه است؛ این در حالی است که ما اصلا اعضای هیئت امنای موسسه را نمی‌شناسیم و اصلا به ما معرفی نشده‌اند و در سایت مؤسسه هم نام شان قید نشده است. همچنین زمانی که به وزارت علوم رفتیم و در خصوص کمبود فضا و امکانات آموزشی صحبت کردیم، تنها جوابی که به ما دادند این بود که شکایات دیگری هم از این مؤسسه صورت گرفته است بنابراین به این مسائل ورود پیدا نکنید و انصراف بدهید بروید دانشگاه دیگر تحصیل کنید! در کنار این موارد، ردپای حضور تعدادی از مسئولین شهرداری تهران، در سیستم مدیریتی مؤسسه نیز دیده می شود و حتی پیشتر موضوعی در خصوص ساختمان اهدائی از طرف شهرداری تهران به مؤسسه پارس، بین تعدادی از دانشجویان مطرح شده بود؛ البته لازم به ذکر است که بخش هایی از وزارت علوم هم با ما همکاری کردند که قدردان شان هستیم.

اجازه ثبت انجمن علمی به ما ندادند

این دانشجو فضای مؤسسه غیرانتفاعی پارس را غیر علمی توصیف کرد و مدعی شد: تلاش خود من و بسیاری از دوستان، این بوده که ما هم در پارس فعالیت‌های مفید دانشجویی داشته باشیم اما متأسفانه مسئولین مؤسسه، تمایلی به این نوع فعالیت‌ها ندارند و تنها چند انجمن فرمالیته، غیررسمی و نمایشی داریم. دوستان و من بسیار برای برگزاری انتخابات و تشکیل انجمن علمی طراحی صنعتی تلاش کردیم. به طوریکه بعد از تأسیس انجمن مطلع شدیم که مسئولین دانشگاه، اجازه‌ی ثبت انجمن در وزارت علوم را نمی‌دهند و نمی‌خواهند کوچکترین اختیار و استقلالی داشته باشیم، مدیر گروهمان (که باجناق رئیس دانشگاه بود ) هم می گفت: برای چه باید انجمن ثبت شود؟ مگر انجمن‌های دانشگاه‌های دیگر چه کاری کرده‌اند؟!

خواستار تدوین منشور حقوقی برای دانشجویان غیرانتفاعی هستیم

این دانشجوی دانشگاه غیرانتفاعی مدعی شد: اینکه مسئولین دانشگاه نمی‌خواهند از سود کلان شان در جذب دانشجوی مازاد ظرفیت بگذرند و اینکه ظاهراً مسئول یا مسئولینی که در وزارت علوم و سازمان سنجش، ظرفیت پذیرش ۶۰ دانشجو، برای مهر هر سال، در رشته‌ای هنری را برای مؤسسه‌ای که در ملکی نامناسب و با ماهیتی بسیار نزدیک به املاک مسکونی، فعالیت دارد را تعیین می‌کنند؛ نشان می دهد متأسفانه درکی نسبت به استانداردهای لازم و ضروری برای آموزش رشته‌های هنری را ندارند؛ یا اگر داشته باشند هم، مثل اینکه این درک و شناخت در تصمیم گیری شان دخیل نیست...! در حالیکه به عنوان دانشجویی که تجربه‌ تحصیل در این سیستم را داشته‌ام، انتظار دارم همانطور که برای دانشجویان و اساتید دانشگاه‌های دولتی، منشور حقوقی تدوین شده، منشوری عادلانه و منصفانه هم برای مؤسسات و دانشگاه‌های غیرانتفاعی تدوین شود و توجه مسئولین بجای اینکه بیشتر به تعداد دانشجویان و دانشگاه ها باشد، به تولید علم باشد.

مسئولان، نظارت مناسب داشته باشند

وی ادامه داد: از مسئولان می‌خواهیم بر روی عملکرد دانشگاه‌ها و مؤسسات غیرانتفاعی نظارت مناسبی داشته باشند و جلوی رانت و پولشویی در پوشش مؤسسه و دانشگاه و رابطه بازی بایستند، اگر هم نمی‌توانند مسئولیت را به کسانی که در توانشان است واگذار کنند، اگر هم نمی‌خواهند، طبیعتاً باید منتظر آسیب ها و ضررهای اقتصادی،اجتماعی، فرهنگی و علمی و آموزشی بیشتری برای کشور باشند.

وی در ادامه ادعا کرد: رئیس مؤسسه همزمان عضو هیئت علمی تمام وقت دانشگاه تهران هستند و ریاست مؤسسه‌ پارس را هم برعهده دارند! این در حالی است که براساس ماده ۱، ۷۷ و تبصره ۴ ماده ۲۱ آیین نامه استخدامی اعضای هیئت علمی، اعضای هیئت علمی نمی‌توانند همزمان مدیر مؤسسه غیرانتفاعی و عضو هیئت علمی تمام وقت دانشگاه دولتی باشند مگر اینکه به صورت قانونی باید از دانشگاه تهران اجازه میگرفتند، که در صورت کسب اجازه نیز، حقوق و ساعت کاری وی نصف می شد.

این دانشجو خاطر نشان کرد: در حال حاضر رییس موسسه پارس به جای طی کردن این مراحل، نام شخص دیگری که از شرایط مدیریت برخوردار بوده را در وزارت علوم ثبت کرده اند، اما در عمل خودشان و خانواده‌شان ریاست و اداره‌ مؤسسه را برعهده دارند. بعد از پیگیری این موضوع و اعلام وزارت علوم مبنی بر تخلف او نیز تنها تغییر صورت گرفته این است که دیگر به ندرت، به صورت مستقیم از این فرد به عنوان رئیس دانشگاه اسم برده می‌شود و او را بنیانگذار دانشگاه پارس معرفی می‌کنند!

مشکلات کلاس های عملی

"علی" دانشجوی سال چهارم مؤسسه غیر انتفاعی پارس نیز مدعی شد: مشکل عمده ای که برای تمامی دانشجویان موسسه پارس وجود دارد، نحوه‌ برگزاری کلاس‌های عملی به صورت مجازی است. همانطور که همه‌ ما می‌دانیم کلاس‌های عملی به شدت به ارتباط دوطرفه‌ بین اساتید و دانشجوها وابسته است و نیازمند ارائه جلسه به جلسه طرح ها، این نیاز با وجود ضعف در سرعت و قطع و وصل شدن درون برنامه ای به هیچ وجه برطرف نمی شود. این در حالی است که شهریه واحدهای عملی همچنان باید بالاتر از واحدهای تئوری باشد! حال این سوال مطرح است که آیا کارگاه خاصی در اختیار ما قرار داده شده و یا اینکه کیفیت خاص و تکنیکالی به ما اضافه شده است؟ پاسخ همچنان " خیر" است.

یک اتفاق دلسرد کننده

این دانشجوی رشته معماری عنوان کرد: متأسفانه کم بودن مساحت و زیربنای مؤسسه و عدم تناسب کاربری آن با نوع طراحی، از هر نظر دانشجو را محدود می کند. حتی در همان ترم هایی که کرونا نبود، موضوعی که اوضاع را بدتر می کرد پذیرش بی رویه دانشجو در همه رشته ها بود. مثلا کلاس طراحی که حداکثر ۲۰ دانشجو باید در آن حضور داشته باشند، با ۵۰ دانشجو برگزار می شد و گاهی اوقات چندین جلسه فرصت نمی شد که ما کار خود را برای استاد، کرکسیون کنیم و این واقعا اتفاق دلسرد کننده ای بود.

نظارت کارآمدی بر مؤسسات غیرانتفاعی صورت نمی‌گیرد

به ادعای این دانشجو، متأسفانه مؤسسه آموزش عالی پارس جلوی تشکیل انجمن‌ها و فعالیت‌های دانشجویی و رشته‌ای را می‌گیرد، تنها راه ارتباطی دانشجو با مؤسسه، در حال حاضر، نماینده‌ای است که خود دانشجویان در کلاس انتخاب کرده‌اند، که البته این نماینده بیشتر برای هماهنگی کلاس ها و هماهنگی با اساتید در نظر گرفته شده است؛ بنابراین به نظر نمی‌رسد هیچ گونه نظارتی بر روی این دانشگاه‌ها و مؤسسات باشد و یا اینکه این نظارت‌ها کافی نیستند؛ به همین جهت بزرگ‌ترین تبعیضی که این بین وجود داره عدم نظارت روی این دانشگاه‌های غیر انتفاعی است و تریبونی برای رساندن صدای دانشجویان این مؤسسه ها وجود ندارد .

این گفتگوها و مشکلات به نوعی مشت نمونه خروار از مشکلات و مسایل مبتلابه مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی است که کمابیش گریبانگیر این مراکز است. زیرا اگر چه مؤسسات آموزش عالی غیرانتفاعی جزو دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم محسوب می‌شوند اما در عمل، بعضاً ساز و کارهای مشخصی برای نظارت و ارزشیابی قواعد و مقررات آموزشی، دانشجویی و رفاهی آنها وجود ندارد و دانشجویان مشغول به تحصیل در این مؤسسات بر این باور هستند که در سیستم آموزش عالی کشور، بر خلاف سایر دانشگاه‌های دیگر از سوی مسئولان به نوعی "رها" شده‌اند. ضمن اینکه بعضاً مواردی نیز وجود دارد که اعضای هیأت علمی و حتی مسئولان آموزشی و غیر آموزشی کشور اعم از چهره‌های سیاسی و هنری، با کسب مجوز راه‌اندازی مؤسسه‌ غیرانتفاعی، این مراکز را به حیاط خلوتی برای پیشبرد اهداف اقتصادی خود تبدیل کرده‌اند و از نقاب علم در جهت دستیابی به اهداف غیر علمی استفاده می‌کنند!

به نظر می‌رسد وزارت علوم به عنوان نهاد نظارتی بر عملکرد زیرنظام های آموزش عالی از جمله موسسات غیرانتفاعی به تنهایی توان مقابله با تخلفات و گاه رانت هایی که در این مراکز به وجود می آید، را ندارد، بنابراین باید منتظر شد و دید آیا طرح "مبارزه با تعارض منافع و ممنوعیت دانشگاه‌های غیر انتفاعی" که ۲۵ تیر ۹۹ به امضا ۲۵ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید، می‌تواند به داد دانشجویان و موسسات غیرانتفاعی آموزش عالی برسد؟ همچنین با توجه به اینکه اغلب مراکز و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی در کشور توسط افرادی با مسئولیت های اجرایی و سیاسی تصاحب شده اند، باید منتظر شد و دید تصویب و اجرای این طرح می تواند به اهداف واقعی خود که همان حمایت از اقشار آسیب پذیر و دسترسی آنان به آموزش ارزان، جلوگیری از رانت و تجاری نمودن علم و مراکز علمی و برگرداندن علم به جایگاه خود و ساماندهی درست به مراکز علمی و در نهایت حل تعارض منافع دست یابد؟ یا همانند هزاران طرح دیگر پس از مطرح یا حتی تصویب شدن به بایگانی سپرده خواهد شد.

شعار سال؛ با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ انتشار: 20 بهمن 1399، کد خبر: 99111913720، www.isna.ir .