شعار سال: کتاب «روانشناسی شهرت» نوشته گیل استیور به ترجمه احسان شاه قاسمیبه تازگی منتشر شده است. مولف در مقدمهای بر این کتاب مینویسد: «نگارش این کتاب برای من همچون یک سفر بود. اگرچه من سالها روی موضوع سلبریتیها و روابطشان با هواداران کار کردهام و تجربه به دست آوردهام، حوزه گستردهتر شهرت برای من کمیجدید است. سفر من از سال ۱۹۸۸ آغاز شد. در این سال روی پایان نامه درباره هواداران مایکل جکسون کار میکردم. پس از آن مطالعات دیگری با رویکرد مشاهده مشارکتی روی هواداران استار ترک فضای عمیق نهم و روی چندگانه استار ترک، مدونا، بروس اسپرینگستین، پرینس، جرج مایکل، پاول مک کارتنی، ارباب حلقهها و دیگر حوزههای هواداری رسانهها انجام دادهام. من کل سال ۲۰۰۵ با حمایت گرم و صمیمانه و همدلانه جاش گروبان مشغول پژوهش و کار روی هواداران او بودند. آنها صدها پرسشنامه برای من پر کردن نسخههای اولیه مقالههای مرا خواندند و در ۱۳ سال گذشته در امور دیگری هم به من کمک کردند. جاش گروبان خودش کارهای مرا خوانده و از سال ۲۰۰۶ که برای نخستین بار توانستم با او دیدار داشته باشند تاکنون نکاتی مهم را درباره مقالههایم با من در میان گذاشته است. کارهایی را که در سالهای گذشته منتشر کردهام در پایان این کتاب فهرست کردهام و میتوانید آنها را در سایت ریسرچ گیت ببینید.
هدف کتاب حاضر این است که پنجرهای به سوی موضوع شهرت بگشاید و از زاویه روانشناسی دیدگاهی آسان فهم به ادبیات شهرت عرضه کند. میدانیم که بسیاری از کتابهای دیگر در این حوزه برای دورههای کارشناسی ارشد به بالا نوشته شدهاند و بنابراین خواندن آنها با چالش همراه است. در این کتاب هر وقت به خواندنیهای بیشتر اشاره کردم، تلاشم این بود که این انتخابها را در میان دسترس پذیر ترین منابع انجام دهم و کمتر به سراغ منابع استخر بروم. اگرچه این کتاب بیشتر به درد دانشجویان میخورد تا استادان، امیدوارم برخی از بینشهایی که اینجا ارائه میکنم برای استادانی که به صورت اتفاقی به درون این بحث آمدهاند سودمند باشد.»
فصل یک درآمدی بر مطالعه شهرت به همراه تعریفها و ملاحظات این حوزه است. فصل دو شماری از نظریههای علوم اجتماعی و روان شناسی را معرفی میکند که به صورت مستقیم به مطالعه شهرت ارتباط پیدا میکند. فصل ۳ مثالهایی دارد که از تاریخ برگرفته شده اند و نشان میدهد چگونه بهتر میتوان شهرت و معروفیت را بهتر فهمید. فصل 4 بحث میکند چگونه مشهور بودن بر زندگی سلبریتی اثر میگذارد. فصل ۵ رابطه میان سلبریتیها و هواداران آنها را واکاوی میکند. فصل ۶ به سراغ جهان رسانههای اجتماعی میرود و تلاش میکند پیشرفتهای جدید در حوزه میکرو سلبریتیها را مطالعه کند و در عین حال روندهای کنونی رسانهها در سده بیست و یکم را هم بررسی میکند.
در بخشی از پیشگفتاری که میثم مهدیار معاون پژوهشی پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی میخوانیم: «قطع به یقین میتوان گفت که ظهور رسانههای اجتماعی در فراگیری مفهوم «سلبریتی» نقش اصلی را داشته است. بدین معنا که تجربه پیشین ما از مساله «شهرت» و «افراد مشهور» یا «چهره» کاملاً متفاوت از وضعیت کنونی ماست و اساساً مفهوم سلبریتی با فرد مشهور در عالم سیاست یا حتی یک «ستاره» در یک فیلم یا یک ورزش خاص متفاوت تلقی میشود. به گونهای که این مفهوم با کسب درآمد برای شخص یا یک شرکت یا حتی یک جریان سیاسی همراه است. در واقع اساساً سلبریتی به کسی گفته میشود که میتواند در خدمت «فروش بیشتر» یا «پیروزی» در یک کارزار سیاسی قرار گیرد. استفاده از سلبریتیها، به عنوان بخشی از راهبردهای بازاریابی، رویهای معمول در شرکتهای بزرگ است و این شرکتها با استفاده از آنان، نشانهای تجاری خود را ارتقا میبخشند.
صنعت شهرت فقط با هدف کسب سود، سلبریتیها را تولید میکند. نویسندگان و دانشمندان همواره اصالت سلبریتیها را در برابر چشم مردم زیر سوال میبرند و میگویند ماشین تبلیغات «کیفیت ستارگی» یا فرهمندی را بزرگنمایی میکنند و بدون توجه به استعداد واقعی یا دستاوردهای یک فرد از او یک سلبریتی پول ساز میسازند. در واقع مفهوم سلبریتی به رسانه گره خورده است و بدون پشتیبانی رسانهها نمیتوان انتظار شکلگیری سلبریتیها را داشت. اگر نه مسئلۀ «شهرت» تاریخی فراتر از رسانههای جمعی دارد.»
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایبنا، تاریخ انتشار: ۱۷ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: ۳۰۴۷۴۴، www.ibna.ir.