- تورم مواد غذایی به ۶۴ درصد رسید، ایران ششمسن کشور دارای غذای گران
- انتصاب سرپرست مرکز توسعه مکانیزاسیون کشاورزی کشور و چالش های پیش روی آقای رئیس
- برنامه ریزی برای سازگاری اقلیمی در ایران ، کیلویی چند؟
- خودکفایی برنج و مشتی تخیلات و شعار و ویترین چینی مدیریتی، بجای برنامه ریزی و پاسخگویی؟
- تامین امنیت غذایی از راه «غذای سالم، با کیفیت و ارزان» با منشا داخلی"
- فاجعه سدسازی در ایران و پروژه‌های راحت الحلقوم برای درصد بگیرها و شومن ها؟!
- توقف ثبت سفارش مجدد برای نهادهها دامی و نیاز به نقدینگی شش برابری برای شرکت‌های واردکننده
- دستور فوری بر تدوین قانون آبخیزداری، موضوعی برای اجرا یا ابزاری برای انحراف افکار
شنبه ۰۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 27 
کشمکش وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست بر سر منابع طبیعی به جایی رسیده که این اختلافات باعث تخریب بیشتر منابع طبیعی ایران شده است.
شعار سال: احیای دریاچه ارومیه پروژه‌ای بود که با روی کار آمدن حسن روحانی در سال ۹۲ آغاز شد تا به این ترتیب قسمتی از شوی تبلیغاتی او با شعار محیط زیستی‌ترین دولت ایران تکمیل شود. این تبلیغات در یک سال گذشته که ترسالی در کشور رخ داد اوج گرفت و خبر‌ها حکایت از احیای این دریاچه داشت، اما حالا در ماه‌های پایانی این دولت خبر می‌رسد که کشمکش «وزارت نیرو» و «سازمان حفاظت محیط زیست» بر سر حقابه دریاچه ارومیه نیز بالا گرفته است. حالا طبق پیش‌بینی‌ها خشکسالی شدیدی در کمین ایران خواهد بود و نگرانی‌ها از خشکی مجدد بزرگترین دریاچه داخلی ایران افزایش یافته است. مجموع این عوامل باعث شده احیای دریاچه ارومیه مورد تشکیک کارشناسان قرار گیرد. تا جایی که «اسماعیل کهرم»، کارشناس محیط زیست کشور در گفتگو با «روزنامه اینترنتی فراز» می‌گوید: «دریاچه ارومیه احیا نشده که حالا خطر خشک شدنش وجود باشد.»
او در ادامه می‌افزاید: «تمام جزایر دریاچه ارومیه مثل کله قند از آب بیرون مانده‌اند و بعدا گَند آن در خواهد آمد که این رونق ظاهری و کوتاه مدت صرفا به دلیل جلوگیری از بهره‌برداری کشاورزان از این چهارده رودخانه‌ای که به دریاچه می‌ریزند به وجود آمده است.»
کهرم مشخصا رییس جمهور را مسوول آن چه رخ داده می‌داند و پیشبینی می‌کند که با شروع تابستان و رخ دادن تبخیر‌های سرسام‌آور، دریاچه ارومیه قطعا خشک خواهد ماند.
اما احیای اصولی یک حوزه آبخیز چه ویژگی‌هایی دارد؟
این که مسوولان ستاد احیای دریاچه ارومیه بر چه اساسی خبر از احیای آن می‌دهند موضوعی است که «محمد درویش»، مدیرکل سابق دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست به آن پاسخ می‌دهد.
بر اساس اظهارات او دریاچه ارومیه یک تراز اکولوژیک دارد که طبق آن باید ۲۰ میلیارد متر مکعب آب در دریاچه ارومیه وجود داشته باشد. وقتی به آن ۲۰ میلیارد متر مکعب آب برسد یعنی میزان تبخیری که سالانه از دریاچه می‌شود، کمتر از میزان ورودی آب به دریاچه است و دریاچه می‌تواند تاب آوری خود را حفظ کند. به گفته او دریاچه تا ۳۵ میلیارد متر معکب گنجایش پذیرش آب دارد. اما در حال حاضر ۲.۵ تا ۳ میلیارد متر مکعب بیشتر در دریاچه نیست.
درویش با تاکید بر اینکه دریاچه ارومیه تنها حوزه آبخیز کشور است، اضافه می‌کند: «این دریاچه ۴ سال است که با دوره ترسالی روبه‌رو است و میانگین ریزش‌های آسمانیش بیشتر از میانگین دراز مدت ۵۲ ساله‌اش بوده؛ بنابراین اگر همین مقدار آب در آن وجود دارد، معلوم نیست که آیا نتیجه فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه است یا نتیجه این که دریاچه ارومیه، دوره ترسالی را می‌گذرانده.»
به عقیده درویش زمانی می‌توان ایمان آورد که وضعیت فعلی دریاچه، نتیجه فعالیت‌های ستاد است که در یک سال نرمال وضعیت آن را بررسی کنیم. سال گذشته را به دلیل افزایش بارندگی نسبت به حالت عادی نمی‌توان نرمال دانست، اما با وجود این باز هم دریاچه ارومیه حتی به یک چهارم تراز اکولوژیک خودش نرسیده و این نگرانی را ایجاد می‌کند که آیا کار موثری برای دریاچه انجام شده؟
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها در ادامه به نکته دیگری نیز اشاره می‌کند: «علاوه بر حقابه ما تنوع زیستی گیاهی و جانوری بسیاری در دریاچه داریم که ستاد احیای دریاچه ارومیه باید مدارکی ارائه کند تا متوجه شویم آن تنوع زیستی را هم احیا کرده یا خیر. وظیفه‌ای که تا به حال آن را انجام نداده است.»
ستاد احیا یا ذی‌نفعان دریاچه ارومیه؟
کارگروه نجات دریاچه ارومیه، با هدف اعمال رویکرد‌های یکپارچه در مدیریت حوضه آبریز دریاچه و ارائه راهکارها، با مسوولیت وزیر نیرو و با حضور وزیران جهاد کشاورزی و کشور و معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در تاریخ ۹۲.۷.۲۵ تشکیل شد، اما این که اعضای یک کارگروه با هدفی مشترک چرا به اختلاف می‌خورند، موضوعی است که شاید تنها در کشور ما رخ بدهد.
بر اساس توافقات صورت گرفته توسط این ستاد وزارت نیرو به عنوان متولی آب و نه مالک آن موظف است حقابه این دریاچه را تامین کند. اما حالا بر اساس اظهارات محمد درویش به آن دلیل این کار را نمی‌کند که درصدد فروش آب و معامله آن است، مشکلی که دولت باید هر چه سریع‌تر در جهت حل آن قدم بردارد و وزیر نیرو را وادار به تامین حقابه کند. اما این تمام ماجرا نیست و سال گذشته تلاش‌هایی در جهت از سرگیری پروژه‌های سدسازی اطراف دریاچه انجام شد. حال آن که یکی از شروط احیای دریاچه ارومیه جلوگیری از ساخت سد در حریم این دریاچه بود. موضوعی که به نظر می‌رسد سازمان حفاظت محیط زیست نیز برای مقابله با آن توان چانه‌زنی کافی ندارد یا این که واقعا زیان‌های سدسازی هنوز برای عده‌ای از مسوولان روشن نشده است. بدبینی به سازمان حفاظت محیط زیست در آن جا اوج می‌گیرد که «عیسی کلانتری» را به عنوان وزیرسابق جهاد کشاورزی یکی از حامیان سدسازی می‌دانند. اقدامی که پس از انقلاب به شکلی جنون آمیز پی گرفته شد و امروز آثار آن یکی پس از دیگری آشکار می‌شود و برخی معتقدند که خشکسالی امروز ایران بابت همین سد‌های غیر کارشناسی است.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از فراز، تاریخ انتشار:۲۶ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر:۱۴۰۰۰۱۲۶، www.faraz.ir
او در ادامه می‌افزاید: «تمام جزایر دریاچه ارومیه مثل کله قند از آب بیرون مانده‌اند و بعدا گَند آن در خواهد آمد که این رونق ظاهری و کوتاه مدت صرفا به دلیل جلوگیری از بهره‌برداری کشاورزان از این چهارده رودخانه‌ای که به دریاچه می‌ریزند به وجود آمده است.»
کهرم مشخصا رییس جمهور را مسوول آن چه رخ داده می‌داند و پیشبینی می‌کند که با شروع تابستان و رخ دادن تبخیر‌های سرسام‌آور، دریاچه ارومیه قطعا خشک خواهد ماند.
اما احیای اصولی یک حوزه آبخیز چه ویژگی‌هایی دارد؟
این که مسوولان ستاد احیای دریاچه ارومیه بر چه اساسی خبر از احیای آن می‌دهند موضوعی است که «محمد درویش»، مدیرکل سابق دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست به آن پاسخ می‌دهد.
بر اساس اظهارات او دریاچه ارومیه یک تراز اکولوژیک دارد که طبق آن باید ۲۰ میلیارد متر مکعب آب در دریاچه ارومیه وجود داشته باشد. وقتی به آن ۲۰ میلیارد متر مکعب آب برسد یعنی میزان تبخیری که سالانه از دریاچه می‌شود، کمتر از میزان ورودی آب به دریاچه است و دریاچه می‌تواند تاب آوری خود را حفظ کند. به گفته او دریاچه تا ۳۵ میلیارد متر معکب گنجایش پذیرش آب دارد. اما در حال حاضر ۲.۵ تا ۳ میلیارد متر مکعب بیشتر در دریاچه نیست.
درویش با تاکید بر اینکه دریاچه ارومیه تنها حوزه آبخیز کشور است، اضافه می‌کند: «این دریاچه ۴ سال است که با دوره ترسالی روبه‌رو است و میانگین ریزش‌های آسمانیش بیشتر از میانگین دراز مدت ۵۲ ساله‌اش بوده؛ بنابراین اگر همین مقدار آب در آن وجود دارد، معلوم نیست که آیا نتیجه فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه است یا نتیجه این که دریاچه ارومیه، دوره ترسالی را می‌گذرانده.»
به عقیده درویش زمانی می‌توان ایمان آورد که وضعیت فعلی دریاچه، نتیجه فعالیت‌های ستاد است که در یک سال نرمال وضعیت آن را بررسی کنیم. سال گذشته را به دلیل افزایش بارندگی نسبت به حالت عادی نمی‌توان نرمال دانست، اما با وجود این باز هم دریاچه ارومیه حتی به یک چهارم تراز اکولوژیک خودش نرسیده و این نگرانی را ایجاد می‌کند که آیا کار موثری برای دریاچه انجام شده؟
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها در ادامه به نکته دیگری نیز اشاره می‌کند: «علاوه بر حقابه ما تنوع زیستی گیاهی و جانوری بسیاری در دریاچه داریم که ستاد احیای دریاچه ارومیه باید مدارکی ارائه کند تا متوجه شویم آن تنوع زیستی را هم احیا کرده یا خیر. وظیفه‌ای که تا به حال آن را انجام نداده است.»
ستاد احیا یا ذی‌نفعان دریاچه ارومیه؟
کارگروه نجات دریاچه ارومیه، با هدف اعمال رویکرد‌های یکپارچه در مدیریت حوضه آبریز دریاچه و ارائه راهکارها، با مسوولیت وزیر نیرو و با حضور وزیران جهاد کشاورزی و کشور و معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی ریاست‌جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست در تاریخ ۹۲.۷.۲۵ تشکیل شد، اما این که اعضای یک کارگروه با هدفی مشترک چرا به اختلاف می‌خورند، موضوعی است که شاید تنها در کشور ما رخ بدهد.
بر اساس توافقات صورت گرفته توسط این ستاد وزارت نیرو به عنوان متولی آب و نه مالک آن موظف است حقابه این دریاچه را تامین کند. اما حالا بر اساس اظهارات محمد درویش به آن دلیل این کار را نمی‌کند که درصدد فروش آب و معامله آن است، مشکلی که دولت باید هر چه سریع‌تر در جهت حل آن قدم بردارد و وزیر نیرو را وادار به تامین حقابه کند. اما این تمام ماجرا نیست و سال گذشته تلاش‌هایی در جهت از سرگیری پروژه‌های سدسازی اطراف دریاچه انجام شد. حال آن که یکی از شروط احیای دریاچه ارومیه جلوگیری از ساخت سد در حریم این دریاچه بود. موضوعی که به نظر می‌رسد سازمان حفاظت محیط زیست نیز برای مقابله با آن توان چانه‌زنی کافی ندارد یا این که واقعا زیان‌های سدسازی هنوز برای عده‌ای از مسوولان روشن نشده است. بدبینی به سازمان حفاظت محیط زیست در آن جا اوج می‌گیرد که «عیسی کلانتری» را به عنوان وزیرسابق جهاد کشاورزی یکی از حامیان سدسازی می‌دانند. اقدامی که پس از انقلاب به شکلی جنون آمیز پی گرفته شد و امروز آثار آن یکی پس از دیگری آشکار می‌شود و برخی معتقدند که خشکسالی امروز ایران بابت همین سد‌های غیر کارشناسی است.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از فراز، تاریخ انتشار:۲۶ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر:۱۴۰۰۰۱۲۶، www.faraz.ir
برگزیده ها