شعار سال: یک دهه بعد از گذشت تصویب سند تحول بنیادین و روند تدریجی اجرای آن که سکانداران این وزارتخانه طی این یک دهه را هم دچار چالش کرده، اخیرا با رویکرد جدیدی مورد توجه مسئولان قرار گرفته است و آن هم بازنگری در این سند است.

بازنگری با توجه به وقوع شرایط غیرمترقبه‌ای، چون بروز کرونا و تغییر مناسبات در نظام آموزشی ضروری به نظر می‌رسد ضمن آنکه در فصل هشتم سند تحول بنیادین هم آمده است که این سند در بازه‌های پنج ساله توسط شورای عالی آموزش و پرورش بازنگری شود و نسخه جدید به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد، اما اینکه رویکرد‌های این بازبینی در چه مواردی باشد و چه سمت و سویی پیدا کند هنوز معلوم نیست.

محمد امانی طهرانی دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در این باره گفته استکه مقدمات کار انجام شده و ماده واحده آن هم در شورای عالی به تصویب رسیده و برای تأیید رئیس‌جمهور ارسال شده است.

شبه انقلابی که هنوز به کمال نرسیده است

سند تحول بنیادین به زعم کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت با هدف ایجاد شبه انقلابی در آموزش و پرورش و بومی‌سازی روش‌های تعلیم و تربیتی شکل گرفت و بعد از چندین رفت و برگشت و چکش‌کاری در نهایت سال ٩٠ تصویب و زمان اجرا به به سال ٩١ موکول شد.

محمود فرشیدی وزیر اسبق آموزش و پرورش درباره مسیر اجرایی شدن سند تحول بنیادین گفت که ضرورت وجود سند تحول بنیادین در سال ٨۵ از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد و در دولت هشتم تحت عنوان سند ملی اقداماتی انجام گرفت و بودجه‌ای هم گرفتند تا این سند ملی بنویسند، اما به پیش نیازی نیاز داشت که مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت باشد.

 

او ادامه داد: در زمان مسئولیتم به عنوان وزیر این سند ملی را متوقف کردم تا پیش نویس آن تامین شود و الزامات سند که فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی بود با توجه به نیاز‌های ایرانی به تدوین برسد.

فرشیدی گفت که در نهایت گروهی تشکیل شدند و به تدریجی کار سند با متخصصان تعلیم و تربیت، دانشگاهی و حوزه علمیه به سرانجام رسید و در سال ٩٠ تصویب شد.

وزیر اسبق آموزش و پرورش معتقد بود که این سند الزاماتی از جمله بیش از ١٠٠ راهکار دارد که باید به مرحله اجرا برسد، اما مثل عرصه‌های دیگر کشور که موافق و مخالفانی دارد این سند هم با چنین چالشی مواجه شد همانطور که برخی قائل به اقتصاد مقاومتی و برخی دیگر قائل به ارتباط گسترده با دیگر کشور حتی به بهای تحت تاثیر قرار گرفتن استقلال کشور هستند، در زمینه فرهنگ هم همین جریان را داریم.

جریان مقاومت در برابر اجرای سند تحول؟!

با وجود اینکه سند پرآوازه و تاثیر گذار تحول بنیادین علی‌رغم موانع و چالش‌ها مسیری کندی برای تکمیل اجرا دارد، آموزش و پرورشی که به اذعان فرشیدی حدود ١٠٠ سال با الگوی غربی طراحی‌شده پیش رفته بود و بعد از انقلاب علی رغم کار‌هایی که جنبه تحولی نداشت ومقام معظم رهبری هم به آن توجه داشتند چندان توفیقی پیدا نکرد.

وزیر اسبق آموزش و پرورش معتقد است که سند تحول بنیادین مسیر حرکت تعلیم و تربیت انسان‌ها را نشان می‌دهد، اما به دلیل جریان مقاومت جدی با سند متاسفانه باید گفت که این سند مدتی مسکوت ماند و مدتی هم دچار تحریف شد.

او اضافه کرد: زیرنظام‌های تدوین شده برای سند نشان می‌دهد که این موارد با روح سند فاصله دارد و آن کسانی که سردمداران جریان مقاومت در برابر سند بودند این‌ها دست اندرکاران تهیه زیرنظام‌ها شدند و امروز هم موضوع بازنگری در سند و اصلاح آن مطرح می‌شود؛ باعث تعجب است از آن‌هایی که نظریه پردازان سند بودند استفاده نمی‌شود.

همچنین مرداد ویس کرمی معتقد است که نبود نظارت جدی از دلایل دیگر اجرای ناقص این سند است، اگرچه یکی از وظایف جدی مجلس و کمیسیون آموزش نظارت بر قانون وضع شده است و بر این اساس سند تحول باید به صورت اجرایی و آیین نامه‌ای در بیاید و قوانین متناسب با آن هم تصویب شود.

در حالی قریب به اتفاق اعضای فعلی شورای عالی آموزش و پرورش بر بازنگری سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اتفاق نظر دارند، اما نظرات مخالف و موافق در این باره وجود دارد.

رضا علی پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت معتقد است که به این بازنگری نیاز داریم و بر اساس گزارش‌هایی که سالانه وزارت آموزش و پرورش و شورای عالی آموزش و پرورش همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی انجام می‌دهد باید در بازه زمانی ۵ ساله این سند مورد بازنگری و اصلاح قرار بگیرد که به نظر نمی‌رسد به مرحله اجرا رسیده باشد.

 

بیش از ۱۰۰ راهکار و ۸ فصل در سند تحول بنیادین آمده است

او افزود: در این سند راهکار‌ها و انتظاراتی از بخش‌های مختلف آموزش و پرورش مانند سازمان نوسازی مدارس و سازمان پژوهش و حتی شورای عالی آموزش و پرورش وجود دارد که باید تمام شرح وظایف این سازمان‌ها متناسب با سند تحول باشد و به بازنگری نیاز دارد ام در این مورد اتفاق خاصی نیفتاده است همچنین آیین نامه اجرایی مدارس یا شرح وظایف سازمان نوسازی که مربوط به سال ۵۶ یا ۵۴ بوده است باید به روزشود.

در مقابل فرشیدی گفت: آنچه که در سند تحول بنیادین آمده است شامل بیش از ۱۰۰ راهکار و ۸ فصل است و در پاراگراف آخر فصل هشتم به ترمیم اشاره دارد و بر این مبنا قرار است هر ۵ سال این سند ترمیم شود آن هم با حفظ مبانی و فلسفه حاکم بر سند تحول بنیادین، اما آقایان در شرایط کنونی اصطلاح بازنگری و ترمیم را مطرح می‌کنند گویی تمام راهکار‌ها اجرا شده و فقط همین یک پاراگراف باقی مانده است.

او تاکید کرد: این در حالی پیش می‌رود که کارشناسان معتقدند بین ۲۰ تا ۳۰ درصد سند تاکنون اجرا شده است و بر همین اساس چنین دیدگاهی در شرایط فعلی نگران‌کننده خواهد بود همانطور که رهبر معظم انقلاب فرموده بودند که مبادا به بهانه ابهام زدایی یا اصلاح، سند تغییر کند و معتقدم اگر بناست تا چنین اقداماتی انجام شود باید به دست اندیشه پردازان اصلی باشد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ انتشار: ۸ خرداد ۱۴۰۰، کد خبر: ۷۷۷۱۲۳۹، www.yjc.news