شعار سال: علیرضا سلطانی- تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری به پایان خود نزدیک شده، اما جامعه کارشناسی و مهمتر از ان مردم هنوز تصویر مشخص و درستی از برنامه‌ها و سیاست‌های اقتصادی نامزد‌های ریاست جمهوری ندارند. مناظره‌های سه گانه هم نه تنها به شفافیت و صراحت برنامه‌های اقتصادی نامزد‌های ریاست جمهوری کمک نکرد بلکه ابهامات جدی و نگران کننده‌ای را نیز در حوزه عمومی و کارشناسی ایجاد کرد.

نگران کننده از آن جهت که نه تنها از از ظرفیت و فرصت سیاسی انتخابات برای مهار التهابات و چالش‌های اقتصادی روزافزون بهره‌ای برده نشد بلکه انتخابات و تغییر دولت به چالش دیگری بر سر راه اقتصاد لرزان ایران تبدیل گردید به این معنا که ظاهرا قرار است دولت آینده، ماشین اقتصاد را همچنان بدون چراغ و برنامه مشخص در مسیر تاریک و سنگلاخی حرکت دهد.

به طور قطع یکی از دلایل مهم عدم تظاهر مشارکت بالا در انتخابات ریاست جمهوری در سطح عمومی، عدم رضایت و به دنبال آن عدم اعتماد به نامزد‌های ریاست جمهوری نسبت به داشتن برنامه مشخص و واقعی برای بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی باشد چه اینکه برخی شعار‌های پرطمطراق و جذاب (البته از نظر نامزد‌های ارائه دهنده)، نتوانست در فضای عمومی جامعه و حتی دهک‌های پایین که به شدت از لحاظ اقتصادی در رنج و مضیغه هستند، جریان ساز شده و آن‌ها را به حرکت درآورد.

یکی از آثار مهم این شرایط، عدم اقبال به شعار‌ها و طرح‌های پوپولیستی نظیر یارانه ۴۵۰ هزار تومانی، پرداخت حقوق به زنان خانه دار، ایجاد مسکن و شغل برای جوانان ازدواج کرده و ... می‌باشد. گویی اکثریت مردم علی رغم مواجهه با شرایط سخت اقتصادی، نسبت به عدم تحقق این شعار‌ها اطمینان دارند.

اما مساله اساسی این است که چرا در برنامه‌ها و فعالیت‌های تبلیغاتی نامزد‌های ریاست جمهوری، با وجود اهمیت و اولویت مساله اقتصاد و معیشت، طرح‌ها و برنامه‌های قابل توجه و جریان ساز برای عبور از شرایط رکودی کنونی نمایان نشد؟ در پاسخ به این سوال چند دلیل را می‌توان مورد توجه قرار داد: اولین دلیل اینکه تقریبا اکثر نامزد‌ها، بدون برنامه قبلی و به صورت فوری وارد گود انتخابات شدند و طبیعتا فرصت و زمانی برای تدوین برنامه اقتصادی مشخص و کارشناسی نداشتند. دومین دلیل، نداشتن تخصص و توان علمی و مهارتی برای فهم مسائل و مشکلات اقتصادی و همچنین طراحی برنامه از سوی نامزد‌ها می‌باشد. این دو دلیل هر کدام به گونه‌ای قابل مناقشه است.

اولا در بین نامزد‌های ۷ گانه، دو نامزد مدتی طولانی برای حضور در انتخابات فعالیت داشتند، اما یک نامزد که مدعی داشتن دولتی در سایه در ۸ سال گذشته است، هیچ برنامه مشخصی را آماده نداشت. نامزد دوم هم که خود را اقتصاددان می‌داند، برنامه‌های اقتصادی خود را در قالب طرح‌های پوپولیستی که عدم امکان اجرایی شدن آن توسط مردم عادی قابل درک است را ارائه نموده است. بنابراین صرف نداشتن زمان برای تدوین برنامه، قابل قبول نیستند.

دوم اینکه دو نامزد انتخابات، در تبلیغات در کسوت اقتصاددان ظاهر شده، اما فاقد هر گونه برنامه علمی و کارشناسی برای خروج از رکود و بحران اقتصادی اخیر هستند.

دلیل سوم که دلیل واقعی و اصلی به شمار می‌آید و به نظر می‌رسد نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری هم به آن باور دارند، این است که اصولا بحران و رکود اقتصادی کنونی ایران، در گام نخست، راهکار و برنامه صرفا اقتصادی ندارد.

بر این اساس، بهترین و کارشناسی‌ترین طرح‌های اقتصادی، با توجه به شرایط سیاسی و سیاست خارجی کشور، امکان اجرایی شدن و اثرگذاری برای عبور از شرایط کنونی را ندارد.

بنابراین با نگاهی خوشبینانه به نظر می‌رسد نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری با علم به این واقعیت، به خود زحمت تدوین و ارائه برنامه اقتصادی ندادند چرا که هر گونه برنامه اقتصادی بدون فراهم بودن زمینه‌ها و بستر‌های سیاسی و اجتماعی آن، امکان عملیاتی شدن ندارد. حکایت امروز اقتصاد ایران به مانند فردی است که از بیماری‌های بسیاری در رنج است و با وجود اینکه نوع بیماری و راه‌های درمانی آن مشخص است، اما این بیمار به دلایل مختلف امکان حضور در بیمارستان و آغاز روند درمان تحت نظر پزشکان را ندارد. گام و برنامه ابتدایی و مهم درمان اقتصاد ایران، سیاسی است.

اصلاح سیاست‌های کشور در حوزه خارجی و بعضا داخلی، شرط لازم برای برون رفت از شرایط سخت اقتصادی است. مساله مهمی که البته جای آن در مباحث و برنامه‌های نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری خالی است و برخی نامزد‌ها با وجود آگاهی نسبت به این مساله، به دلیل نداشتن اختیار کافی برای تامین و اجرای آن، از ورود به موضوع خودداری کرده و برخی نامزد‌ها نیز از اساس به این مساله اعتقادی نداشته و همچنان در باور‌های غیرواقعی و نادرست خود غوطه ور می‌باشند.

بنابراین با توجه به آنچه در دوره تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری گذشت، چشم انداز روشن و مشخصی برای اقتصاد ایران و معیشت مردم با تغییر دولت دیده نمی‌شود و به نظر می‌رسد باید انتظار داشت که در‌های سیاسی و اقتصادی ایران همچنان بر همان پاشنه بچرخد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از عصر ایران، تاریخ انتشار: ۲۶ خرداد ۱۴۰۰، کد خبر: ۷۸۹۳۵۹، www.asriran.com