قالب کابینه و چینش وزارتی، تولید‎کننده اعتماد و قدرت

امید است قالب کابینه و چینش وزارتی با مشورت نخبگان از سه سطح علمی، حرفه‌‎ای و صنفی به‎ گونه‎‌ای رقم بخورد که خود تولید امید بالا نماید.

شعار سال: برخی تصور می‌کنند با استفاده از سازوکار‌های تاریخ گذشته و غیر متناسب با شرایط زمانی موجود و چالش‌‎های فرارو، می‌‎توان قالب‎‌بندی کابینه دولت را داشت این در حالی است که تجربه گذشته نشان داده سازوکار‌های گذشته نتوانسته حداقل در ایران پاسخ مناسبی را به‌‎همراه داشته باشد و ارزش ‎افزوده منتج به رفاه را تولید نماید. درواقع این سازوکار منجر به تولید مسئله‌‎های مزمن و پیچیده‎ شدن مسئله‎‌ها شده است که نیازمند هزینه‎ و زمان بسیار زیادی است تا بتوان از آن‎ها عبور کرد.

با توجه به این مهم لازم است در قالب‌‎بندی عمومی کابینه از عناصر و مولفه‌‎هایی مانند هماهنگی درون بخشی و برون‎‌بخشی، شناخت از محیط حاکم بر ساختار‌ها و اجتناب از طی دوره کارآموزی، قرارگیری در یک قالب هم‌‎افزا و همگرا و بستر‌های مبتنی بر نوآوری و خلاقیت به‎‌طور جد استفاده شود و تمرکز بر یک بعد از قالب چند بعدی کابینه می‎‌تواند ضربات جبران‎‌ناپذیری را به جهت قرارگیری کشور در شرایط خاص ایجاد نماید. شاید افزون بر مولفه‌‎های بالا و درواقع هماهنگی و هم‌‎افزایی قالب عمومی کابینه، قالب اختصاصی کابینه باید بتواند امید و اعتماد را در سطح جامعه تولید و ترزیق نماید نه آن‎که با نگاه سطحی تداعی گذشته و ریزش امید در ذهن متبادر شود.

در ارتباط با چینش وزارتی باید از ریل‎گذاری‎‌های سنتی مبتنی بر سهم‌‎خواهی گذار داشت و به نوعی بر تمرکززدایی در انتخاب و بسط دایره انتخاب به منظور شناسایی و حتی کشف استفاده کرد. شناخت از محیط عمل باید یکی از مهم‌‎ترین عناصر تأثیرگذار بر انتخاب هر یک از اعضای کابینه باشد به‎ گونه‎‌ای که این شناخت در برخی حوزه‌‎ها به دلیل ساختار بسیار تخصصی، گستردگی مجموعه فعالیت‌‎ها و ریسک‌‎های فراوان سیستماتیک و غیرسیستماتیک فراروی آن از حساسیت بسیار بالاتری برخوردار است.

علاوه بر بعد شناختی از محیط حاکم درون و برون‎ بخشی، شناخت از مجموعه نیرو‌های انسانی داخل بخش نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. عنصر دیگر تأثیرگذار بر این مهم، قدرت بهره‎‌گیری از مدیران قوی درون بخش و قدرت اجماع‎‌سازی و هماهنگ‌سازی و مدیریت ارشد بر آن‎ها در عرصه میدانی- عملیاتی است. امروز وزارتخانه‌ها بیش از آن‎که نیازمند یک مدیر سیاسی و یا مدیر غیرآشنا با حوزه مورد نظر باشد نیازمند فرماندهی است که اولاً مسئله‌‎های مهم را بشناسد و برای برون‎رفت از آن‎ها، افزون بر شناخت سیاست‌‎های بخشی، باید بتواند با استفاده از سیاست‎‌های موجود و نیز تدوین سیاست‎‌های نوآورانه و هوشمندانه مأموریت ‎محور مدیریت کارآمد و اثربخشی را در صحنه میدانی نشان دهد.

نتیجه این که قالب‎‌های عمومی تک‌‎بعدی و غیرساختارمند تاریخ گذشته و پوسیده گذشته و چینش‌‎های متعارف در حوزه وزارتخان‌ه‎ا نمی‎‌تواند به حل مسئله‎‌های مهم و فراوان موجود کمک کند لذا باید از این مدار‌های در هم ‎تنیده بدون نتیجه و تولیدکننده هزینه‎ های بالا در آینده گذار داشت و در مداری مبتنی بر موارد پیش‎ گفته قرار گرفت.

امید این‎که قالب کابینه و چینش وزارتی با مشورت نخبگان از سه سطح علمی، حرفه‌‎ای و صنفی به‎ گونه‎‌ای رقم بخورد که خود تولید امید بالا نماید، زیرا قالب و چینش "مطلوب و حساب‎ شده" و از نگاهی "برنامه ‎محور بر مدار سیستمی" می‎‌تواند خود تولید انرژی فزاینده‎ای به ‎نام سرمایه‎ اجتماعی نماید به‎ گونه‎ ای که در نهایت به حل بیش از ۷۰ درصد مسئله ‎های فراروی کشور در حوزه‎ های مختلف منجر شود و به تقویت بیشتر ایران قوی به ویژه در حوزه اقتصادی کمک کند و به اقتدار اقتصادی منجر شود.

محمد قربانی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد

پایگاه تحلیلی خبری شعارسال برگرفته از کانال تلگرامی معجزه توسعه