شعارسال: از ابتدای دهه ۸۰ بود که تعدادی مراکز همسریابی به صورت غیرقانونی، فعالیت خود را با ذکر شماره تلفن و نشانی آغاز کردند. حدود یک دهه بعد از آغاز فعالیت سایت‌های همسریابی، مسئولان تصمیم گرفتند به جای فیلتر کردن و تنبیه گردانندگان این سایت‌ها، مراکزی را با این هدف راه‌اندازی کنند که زیر نظر آن‌ها به فعالیت بپردازند تا امکان نظارت بر عملکرد آن‌ها وجود داشته باشد. از سوی دیگر، قرار شد این سایت‌ها ذیل فعالیت‌های مراکز مشاوره قرار گیرند و پروانه آن‌ها را نظام مشاوره کشور صادر کند. همچنین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پلیس فتا مسئولیت کنترل و فیلتر سایت‌های بدون مجوز را برعهده گرفتند. با این حال «محمود گلزاری» معاون وقت ساماندهی امور جوانان وزیر ورزش و جوانان در آبان سال ۹۳ از فعالیت ۳۰۰ سایت غیرمجاز در زمینه همسریابی خبر داد که تحت این عنوان، فعالیت‌های دیگری انجام می‌دهند.

"حدود سه ماه پیش تا کنون که نامه‌ای را به دادستان کل کشور و پلیس فتا درباره مسدود کردن سایت‌ها و کانال‌های همسر یابی ارسال کردیم و چندین بار پیگیر آن بودیم، متاسفانه به نتیجه خاصی نرسیدیم. "

این بخشی از گفت وگوی دی ماه سال گذشته «محمدجواد تندگویان» معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با خبرگزاری ایسنا بود که در آن ضمن انتقاد از عدم برخورد دادستانی به عنوان مدعی العموم به موضوع سایت‌های همسریابی گفت: "مطابق با آمار نه تنها چنین همسر گزینی منجر به ایجاد خانواده پایدار نمی‌شود بلکه به شکل گیری روابط متفرقه، غیر مشروع می‌انجامد. از سوی دیگر این سایت‌ها به بنگاه‌های درآمدزایی برای واسطه‌هایی تبدیل شده اند که بدون داشتن مجوز در حال فعالیت‌اند و آسیبی را در اجتماع ایجاد کرده‌اند. "

با توجه به تاکید اکثر جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان حوزه خانواده بر آسیب‌زا بودن ازدواج‌های اینترنتی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گزارشی در این زمینه آماده کرد که نشان می‌داد ۲ درصد ازدواج‌ها در ایران از طریق اینترنت انجام می‌شود. این موضوع نشان می‌دهد که روابط دختر و پسر در ایران ابعاد جدیدی پیدا کرده است. در بخشی از این گزارش که ۸ آبان ۱۳۹۲ منتشر شد، آمده است: «این شیوه همسریابی اگرچه می‌تواند به امکانی برای تسهیل ازدواج بدل شود، اما آسیب‌هایی از قبیل عدم آموزش، نظارت ضعیف، ناپایداری ارتباط در محیط مجازی و خلاء مشورت لازم، تهدیداتی را از سوی اینترنت برای جوانان به‌وجود آورده است.»

طبق این گزارش، بیشتر سایت‌های همسریابی فقط مکان‌هایی برای دوست‌یابی و در بعضی موارد، روابط نامشروع هستند. ضمن اینکه فقط از طریق خرید و فروش اطلاعات افراد به یکدیگر، گاه عده‌ای درآمد‌های میلیاردی کسب می‌کنند. همچنین در بعضی موارد که با حکم قضایی، پرینت حساب‌ها ارزیابی شد، رقم‌های خیلی سنگین و با تراکنش مالی بسیار زیاد و حتی میلیاردی جابه‌جا می‌شد. مثلا تراکنش مالی در یکی از سایت‌ها روزانه حدود ۱۲ میلیون تومان بود!

با این حال صبح روز گذشته مراسم رونمایی از اپلیکیشن جنجالی «همدم» در موسسه «تبیان» در حالی با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی و حجت‌الاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغاتی اسلامی رونمایی شد که شش سال قبل تبیان با راه اندازی " سامانه ملی همسان گزینی" اعلام کرد که در جوانان مجرد قرار است که " در این سامانه دختر و پسر به یکدیگر معرفی نمی‌شوند، بلکه جوانان به خانواده طرف مقابل معرفی خواهند شد. "

واحد همسان‌گزینی موسسه تبیان از سال ۱۳۹۴ کار خود را با همکاری وزارت ورزش به طور رسمی آغاز کرد و مدیران آن اعلام کردند که فعالیت این سایت منحصر به ازدواج دائم و تک همسری است.

واحد همسان‌گزینی تبیان در ۶ استان کشور فعالیت دارد و بر اساس اظهارات مدیران آن تا اسفند سال گذشته بیشتر از ۷۵ هزار متقاضی در آن ثبت‌نام کرده‌اند. بیش از ۳۵۰۰ ازدواج نیز در این سایت ثبت شده است. این ازدواج‌ها ۶ ماه یک بار توسط کارشناسان رصد و پایش می‌شود تا عملکرد سایت در زمینه همسان‌گزینی بیشتر از گذشته بهبود پیدا کند.



در این مرامنانه توضیح داده شده است که مراحل همسریابی در این سایت از طریق خانواده‌ها انجام می‌شود و متقاضی باید خانواده خود را در جریان ثبت‌نام قرار بدهد. همچنین تاکید شده است که در هیچ بخشی از متقاضی وجهی دریافت نمی‌شود.

اما با این حال مشخص نیست که اگر این سامانه در امر ازدواج موفق بوده است چه نیازی به راه اندازی یک برنامه جدید به نام «همدم» وجود داشت؟

مجلس انقلابی یازدهم در بودجه سال جاری برای بخش سایبری سازمان تبلیغات اسلامی ۲۰۰ میلیارد تومان و برای حلقه‌های میانی آن ۸۰ میلیارد تومان بودجه تعیین کرد. مبالغ هنگفتی که تاکنون به جز انتشار برخی کلیات هیچ یک از مقامات این سازمان درباره خرج کرد این بودجه از «بیت المال» توضیحی را ارائه نداده اند.

اپلیکیشن همدم یاب قرار است به مجرد‌های ایرانی در سراسر ایران خدمت‌رسانی کند و با انتخاب گزینه مطلوب برای ازدواج و ارائه مشاوره و آزمون‌های قبل ازدواج، خدمات خود را عرضه کند. گفته می‌شود که این اپلیکیشن در ادامه توسعه سایت همسان سازی تبیان طراحی و عرضه شده؛ مدیرعامل همدم‌یاب می‌گوید آن‌ها با استفاده از هوش مصنوعی، زوج‌های مناسب را پیدا می‌کنند.

 بر اساس توضیحاتی که برای این اپلیکیشن آورده شده، «همدم» راهکار جامع و پویای همسان‌گزینی تبیان برای موضوع ازدواج جوانان است. این پلتفرم نسخه کارآمدی از همسان‌گزینی تبیان بر بستر تلفن همراه است. برنامه‌ای که تاکنون هزار مرتبه از «بازار» دانلود شده است.

اما با این حال مسئولانی که روزگذشته در مراسم افتتاح این برنامه حضور داشتند به این سوال مهم پاسخ ندادند ایا مشکل امروز مجرد‌ها ناکامی در پیدا کردن زوج مناسب است یا نداشتن خانه و شغل مناسب؟

شعارسال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری دیده‌بان ایران، تاریخ انتشار: ۲۲ تیر ۱۴۰۰، کد خبر: ۱۱۲۲۰۷، didbaniran.ir.