پرداختن به موضوع اشتغال بدون توجه جدی به آموزشهای مهارتی ممکن نیست. وضعیت موجود آموزشهای فنی و حرفهای در کشور و مقایسه کمیت و کیفیت آن با نیاز بازار کار (اعم از جویندگان کار و شاغلین) ما را بر آن خواهد داشت که تلاش جدی را در ارتقاء همه جانبه این آموزشها در کشور بعمل آوریم. یادداشت زیر بشکل خاص به ۴۰ برنامه اولویت دار قابل پیگیری در این حوزه اشاره دارد.
شعار سال: آموزشهای فنی و حرفهای و ارتقاء مهارت نیروی کار و جمعیت فعال کشور از یکسو جویندگان کار را برای دستیابی به شغل پایدار آماده میکند و از سوی دیگر موجبات تثبیت وضعیت شغلی شاغلین را فراهم میسازد؛ بنابراین
پرداختن به موضوع اشتغال بدون توجه جدی به آموزشهای مهارتی ممکن نیست. وضعیت موجود آموزشهای فنی و حرفهای در کشور و مقایسه کمیت و کیفیت آن با نیاز بازار کار (اعم از جویندگان کار و شاغلین) ما را بر آن خواهد داشت که تلاش جدی را در ارتقاء همه جانبه این آموزشها در کشور بعمل آوریم و به عبارت بهتر از آنجا که آموزشهای فنی و حرفهای مستقیما" در اشتغال کشور نقش اساسی ایفاء میکند آنرا بعنوان یکی از اساسیترین برنامههای آتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مورد توجه قرار دهیم.
نگاهی به آمارهای موجود آموزشهای فنی و حرفهای گویای نقصان این آموزشها و نیاز به توسعه متوازن آن در همه کشورها است:
۱-در کشور سالانه کمتر از ۶۵۰ هزار نفر در دورههای فنی و حرفهای آموزش میبینند در حالی که جمعیت فعال کشور در حدود ۲۵ میلیون نفر هستند که بیش از ۳ میلیون نفر آنها را جمعیت بیکار تشکیل میدهد به عبارت دیگر این تعداد آموزشها فقط پاسخگوی بخش کوچکی از متقاضیان است.
۲-علیرغم ارتقاء دانش فنی در حوزهی صنعت و کشاورزی کشور و تعریف مشاغل جدید در حوزههای فناوری متاسفانه آموزشهای فنی و حرفهای از نظر کیفی تغییر قابل ملاحظهای نکرده و دورههای آموزشی موجود پاسخگوی نیاز فرصتهای شغلی نیست.
۳- از آنجا که برخی از رشتههای دانشگاهی منجر به دستیابی به فرصتهای شغلی مناسب نخواهد شد لذا سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور لازم است برای این گروه از متقاضیان نیز استانداردهای مناسب آموزش و دورههای خاصی را پیش بینی نماید در حال حاضر سالانه بیش از ۱۵۰ هزار نفر از کارآموزان مراکز فنی و حرفهای را فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل میدهند.
رئوس برنامههای آموزشهای فنی و حرفهای
۱) آموزشهای فنی و حرفهای فصل مشترک منافع کارگران و کارفرمایان محسوب میشود از این رو با تقویت این آموزشها در اجرای تکالیف دولت در قانون برنامه پنج ساله پنجم با رویکرد حمایت از تولید و سه جانبه گرایی همکاری فعال با تشکلهای کارگری و کارفرمائی و انجمنهای صنفی در زمینه ارتقاء مهارت نیرویکار شاغل آنها مورد توجه خاص قرار خواهد گرفت.
۲) آموزش و تربیت نیروی کار متخصص، ماهر و نیمه ماهر مورد نیاز صنایع و خدمات کشور و برنامه ریزی آموزشی برای افراد شاغل وجویای کار فاقد مهارت، براساس سیاستهای کلی دولت در بخشهای صنعت، کشاورزی وخدمات.
۳) ایجاد شرایط یکسان و برابر جهت برخورداری کلیه آحاد جمعیتی کشور از امکانات آموزشهای فنی وحرفه ای.
۴) مطالعه مستمر شرایط اقتصادی و بازارکار، از حیث توسعه فناوریها و نیروی انسانی به منظور پیش بینی امکانات و منابع مورد نیاز.
۵) تهیه و تنظیم برنامه های توسعه کمی وکیفی آموزشهای فنی وحرفه ای و اجرای این آموزشها مبتنی بر نیازهای بازارکار برای افرادجویای کارِ فاقد مهارت در گروههای مختلف سنی و تحصیلی وارتقاء مهارتِ شاغلین. (مواد ۱۰۷ و ۱۲۱ قانونکار جمهوری اسلامی ایران)
۶) برقراری ارتباط مداوم با مؤسسات آموزشی داخلی و سازمانهای بین المللی ذیربط به منظور کسب تازهترین اطلاعات مربوط به آموزشهای فنی وحرفهای با هدف ارتقاء کیفی و کمی برنامههای آموزشی.
۷) تأمین و تربیت مربیان مورد نیاز سازمان و تنظیم و اجرای برنامه های آموزشی کاربردی (کارگاهی) ضمن خدمت، به منظور ارتقا دانش فنی مربیان و آشنایی آنان با فناوریهای جدید.
۸) برنامه ریزی و تعیین ضوابط مربوط به نحوه مشارکت بخش خصوصی در اجرای آموزشهای فنی وحرفه ای و تشویق وترغیب آنان به این امر وصدور مجوز تأسیس آموزشگاه های آزاد فنی وحرفه ای و اعمال نظارت لازم بر فعالیت آنان.
۹) ارائه مشوقهای لازم به سرمایه گذاران بخش خصوصی و تعاونی در زمینه ایجادو گسترش آموزشگاههای آزاد فنی و حرفهای به منظور توسعه کمی و کیفی آموزشهای مهارتی در بخش غیر دولتی.
۱۰) تهیه طرحهای تأمین، تکمیل، توسعه و تجهیز مراکز آموزش فنی وحرفه ای کشور از طریق مطالعه، بررسی و استفاده از تجربیات کشورهای صنعتی و توسعه یافته وبازسازی و نوسازی و تجهیز مراکز آموزش فنی وحرفه ای.
۱۱) تقویت حوزه پژوهش و برنامه ریزی سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور به منظور تدوین استانداردهای جدید متناسب با فناوریهای روز و نیازهای بازار کار کشور در بخشهای صنعتی، معدنی، کشاورزی، گردشگری و خدماتی.
۱۲) تهیه و تنظیم برنامه و معیارهای سنجش مهارت و توانائی های کارآموزان قبل از ورود به دوره آموزشی، در حین دوره آموزشی و در پایان دوره آموزشی و اعطاء گواهینامه بین المللی مهارت حرفهای به واجدین شرایط.
۱۳) مشارکت فعال در سازمان بین المللی آموزشهای فنی و حرفهای (IVTO) و تبادل تجربیات با سایر کشورها به منظور به روزرسانی استانداردهای آموزشی
۱۴) اجرای طرحهای شناسائی صنایع و مشاغل موجود و پیشبینی مشاغل جدید براساس طرحهای در دست اجراء در سطح کشور، با هدف تدوین استانداردهای آموزشی مورد نیاز و برنامه ریزی و اجرای آموزشهای فنی وحرفه ای مطابق نیازهای فعلی و آتی بازار کار.
۱۵) مطالعه و تدوین برنامه های آموزشی مهارتی متناسب با نیاز بازار کار و برنامه های اقتصادی کشور.
۱۶) مطالعه تحولات فناوری های کشور و نیز آموزش آخرین دستاوردهای علمی وصنعتی به منظور بهره گیری در تدوین استانداردهای جدید.
۱۷) بسترسازی، برنامه ریزی و استقرار قانون الزام فراگیری آموزشهای فنی وحرفه ای برای اشتغال به کار (مصوب مجلس شورای اسلامی)
۱۸) بسترسازی، برنامه ریزی و استقرار آئین نامه صدور پروانه مهارت فنی نیروی کار ماهر و نیمه ماهر موضوع ماده ۴ قانون نظام مهندسی.
۱۹) احیای آموزشهای رشتههای مربوط به صنعت ساختمان موضوع قانون نظام مهندسی ساختمان و آیین نامههای آن به منظور تربیت نیروی ماهر برای فعالیتهای عمرانی کشور
۲۰) بسترسازی، برنامه ریزی و استقرار موضوع ماده ۱۶ و ماده ۳۵ قانون نظام صنفی و سایر قوانین مربوطه.
۲۱) به کارگیری نتایج آمار و صفات کیفی و کمی آن در مناطق مختلف کشور و برنامه ریزی های لازم در امر آموزشهای فنی وحرفه ای به منظور رفع نارسائی ها و مشکلات موجود به منظور رفع انحرافات بوجود آمده در برنامههای آموزشی.
۲۲) همکاری با سازمان بینالمللی کار (I.L.O) به منظور استفاده از ظرفیتهای آن سازمان برای ارتقا سطح علمی مربیان و همکاریهای دوجانبه آموزشی.
۲۳) بهره گیری از امکانات فنی وسرمایه ای کمکهای مردمی و بخشهای دولتی، غیردولتی (عمومی، تعاونی) وخصوصی برای توسعه آموزشهای فنی وحرفه ای کشور.
۲۴) نظارت، کنترل و ارزیابی اجرای برنامه های آموزشی مراکز آموزش فنی وحرفه ای دولتی و غیردولتی.
۲۵) همکاری، هماهنگی و مشارکت با مدیران صنایع در زمینه تأمین مراکز کارآموزی در جوار و یا نزدیکی واحدهای تولیدی و صنعتی به منظور ارتقا دانش فنی و مهارت کارگران شاغل در این واحدها با هدف افزایش بهره وری آنها و تامین اشتغال پایدار برای کارگران.
۲۶) برگزاری المپیادهای مهارت ملی و مشارکت در المپیاد مهارت بین المللی به منظور انتقال تجربیات آموزشهای فنی وحرفه ای جهانی به داخل کشور.
۲۷) ایجاد شبکه و پایگاه اطلاعات علمی آموزشهای فنی وحرفه ای و اطلاع رسانی و راهنمائی متقاضیان.
۲۸) راه اندازی مجدد کمیته کتاب به منظور تدوین کتابهای درسی مطابق استانداردهای مهارتی.
۲۹) تهیه و تدوین معیارهای سنجش توانائی های متقاضیان فراگیری آموزشهای فنی وحرفه ای.
۳۰) تهیه و تولید منابع آموزشی و کمک آموزشی شامل: بسته های آموزشی (سخت افزار و نرم افزارهای آموزشی) و وسایل کمک آموزشی.
۳۱) مطالعه و اجرای طرحهای پژوهشی آموزشهای فنی وحرفه ای به منظور بررسی اثربخشی آموزشهای فنی وحرفه ای در انجام وظایف شغلی و آسیب شناسی آموزشهای فنی وحرفه ای.
۳۲) ارزیابی مهارت و دانش فنی مربیان به منظور بروز رسانی و ارتقاء مهارت آنان متناسب با فناوری های روز.
۳۳) ایجاد امکانات رستوران و خوابگاه و سایر امکانات پرورشی از قبیل امکانات ورزشی و رفاهی براساس مطالعه جامع در برخی از مراکز آموزش فنی و حرفهای با هدف پاسخگویی به نیاز آموزشی برخی متقاضیان ساکن در مناطق فاقد امکانات آموزش فنی وحرفهای از طریق پذیرش در این مراکز ویژه و جلوگیری از سرمایهگذاریهای فاقد توجیه فنی و اقتصادی برای ساخت و تجهیز مراکز آموزشی در مناطق مختلف کشور.
۳۴) تقویت آموزشهای سیار در مناطق روستایی کشور به منظور امکان ایجاد فرصتهای شغلی در این مناطق و پیشگیری از مهاجرتهای بی رویه.
۳۵) ارتقای سطح آموزشهای فنی و حرفهای از درجه دو به درجه یک و از درجه یک به دورههای تخصصی
۳۶) توسعه رشتههای آموزش فنی و حرفهای به صورت متوازن در همه نقاط کشور
۳۷) گسترش دورههای اموزش فنی و حرفهای با اولویت فناوریهای جدید، رشتههای کشاورزی، مشاغل خانگی و سایر رشتههای مورد نیاز بازار کار داخل و خارج از کشور
۳۸) برقراری دورههای آموزش فنی و حرفهای در ندامتگاه هاو پادگانهای سراسر کشور از طریق آموزشهای سیار
۳۹) توجه خاص به ارتقای آموزشهای مربوط به شاخههای مختلف IT بمنظور کمک به رشد فعالیتهای بازرگانی، فرهنگی و تولیدی در کشور همچنین تقویت اشتغال خانگی
۴۰) ارتقاء جایگاه جمهوری اسلامی ایران در سازمان بین المللی آموزشهای حرفهای (IVTO)
۴۱) تدوین استانداردهای آموزشی و ارائه آموزشهای فنی و حرفهای ویژه فارغ التحصیلان دانشگاهی
۴۲) تدوین استانداردهای آموزشی و ارائه آموزشهای فنی و حرفهای ویژه افراد معلول و کم توان
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از انجمن صنفی آموزشگاههای آزاد زابل، تاریخ انتشار: ۱۸ مرداد ۱۳۹۲، کدخبر:۳۶۲، anjomansenfizabol.blogfa.com