شعار سال: طی روز‌های گذشته، اعتراض و تحصن کشاورزان اصفهانی بر بستر خشکیده زاینده‌رود به یکی از اصلی‌ترین اخبار روزانه داخلی بدل شده بود و به تازگی و با تجمع چندصد هزارنفری شهروندان اصفهانی علیه بی‌آبی وارد فاز جدیدی شده است.

ماجرا از جایی آغاز شد که تعدادی از کشاورزان اصفهانی با تجمع و تحصن بر گل‌های ترک خورده بستر زاینده رود و روشن کردن آتش، نسبت به بی‌آبی و خشکیدگی این رود کهن، اعتراض کرده و درباره تبعات تداوم این وضعیت هشدار دادند.

این تجمعات برای تخصیص حق آبه کشاورزان جهت کشت پاییزه و جاری شدن دوباره آب زاینده‌رود، همچنان ادامه داشت تا اینکه در دهه دوم این اعتراضات، هزاران نفر از مردم اصفهان در یکی از گسترده‌ترین تجمعات مردمی در حمایت از محیط زیست در تاریخ کشور در بستر این رودخانه کهن حضور یافته و با سر دادن شعار‌هایی نظیر “زاینده‌رود من کو؟ ” و “به اصفهان نفس بدید، زاینده‌رود رو پس بدید” نسبت به تداوم خشکسالی در این رودخانه و وضعیت بغرنج کشاورزان منطقه اعتراض کردند.

اعتراضاتی که البته به شکل هوشمندانه‌ای در محیطی باز برگزار شد و هرگونه شائبه سیاسی بودن و جهت‌دار بودن آن را در آبان‌ماه از میان برد. تجمع اعتراضی که نه بانکی در پیرامون آن بود و نه سطل زباله‌ای در مجاورت محل برگزاری آن وجود داشت تا با تحرکاتی مشکوک به حاشیه رانده شود.

معترضین اصفهانی در این تجمع، نه شعاری با رنگ و بوی مطالبه‌گری قومیتی سر دادند و نه در شعارهای‌شان ردی از شائبه جهت‌گیری سیاسی له یا علیه حکومت به چشم می‌خورد. کما اینکه حتی برخی از شعار‌های گروهی در حمایت از یک جریان خاص سیاسی که این روزها، بدون پشتوانه مردمی، ارکان اداره ملک و مملکت را بر دست گرفته نیز با همراهی از سوی مردم معترض روبرو نشد و عقیم ماند!

تشکر رئیس پلیس راهور از مردم اصفهان و یک نکته!

در پی این تجمع چندین هزار نفری، سرهنگ محمدی، رئیس پلیس راهور اصفهان، ضمن تشکر از مردم این استان در بیانیه‌ای، اظهار داشت: “در شلوغ‌ترین جمعه سال ما حتی در حوزه ترافیک هم مسئله خاصی نداشتیم چه برسد به حوزه امنیت. حضور این جمعیت معترض بدون مزاحمت و بدون آسیب برای مردمان شهر گنبد‌های فیروزه‌ای؛ جای تبریک دارد به مردمان پایتخت فرهنگ و تمدن”

وی همچنین، یادآور شد: “این یک الگوی درست، منطقی و مدرن بود برای مردم دنیا که اگر مطالبه‌ای دارند، توقعی دارند، اعتراضی دارند، بیایند سر کلاس درس مردم اصفهان بنشینند و یاد بگیرند چگونه حقشان را طلب کنند بدون اینکه حق الناس را تضییع نمایند. ”

نکته اینکه، این اظهارات رئیس پلیس راهور اصفهان در حالی بیان شده که عموم تجمعات و راهپیمایی‌های اعتراضی ایرانیان در سال‌های اخیر، نشان می‌دهد که معترضین در بیان اعتراض و مطالبه‌گری خود، گرایشی به خشونت و خدشه به نظم عمومی نداشته و اگر ورود برخی عناصر در منحرف ساختن آن نباشد، می‌توان به بیان دغدغه‌ها و خواست عمومی مردم (و نه یک گروه و جریان خاص اقلیت) از طریق حق برگزاری تجمع و اعتراض مصرح در اصل ۲۷ قانون اساسی امیدوار بود.

وعده استاندار برای تامین حق آبه

با تشدید دامنه این اعتراضات، مرتضوی، استاندار اصفهان پشت تریبون رسانه‌ها آمده و در جمع خبرنگاران از اختصاص ۳۸۰۰ میلیارد تومان برای حل مشکلات کشاورزان و توسعه طرح‌های آبی اصفهان خبر داد. وی همچنین از مقرر شدن تخصیص ۱۵۰۰ میلیاردتومان از طریق صنایع، تامین و در صندوق سازگاری با کم‌آبی به جهاد کشاورزی و توزیع آن بین صاحبان حق آبه گفت و برای حل این مسئله و احیای زاینده‌‍‌رود ابراز امیدواری کرد.

 

ورود مخبر به ماجرا

محمد مخبر، معاون اول دولت رئیسی نیز با ورود به این مسئله به وزرای نیرو و کشاورزی دستور ویژه داد تا برای حل این مشکل قدیمی، اقدام کنند. دستوری که البته، مردم اصفهان بار‌ها و بار‌ها نمونه‌های مشابهی از آن را به یاد دارند و باید دید که این دستور در عمل نیز منجر به حل مسئله خواهد شد یا صرفا باید بعد‌ها آن را در آرشیو خبرگزاری‌ها به عنوان خبری کهنه جستجو کنیم.

از این مهم نیز نباید غافل شد که دستور معاون اول دولت برای حل مشکل استان‌های اصفهان، چهارمحال بختیاری و یزد گرچه بهنگام بوده، ولی در صورت عدم توفیق عملی این دستور در حل مشکل آبی منطقه در کوتاه‌مدت، اثر خود را از دست داده و به بی‌اعتمادی مردم این مناطق، نسبت به اقدامات دولت دامن خواهد زد.

رجزخوانی عجیب نماینده لرستان!

در حالی که در شرایط کنونی و وضعیت حساس اعتراضات اصفهان، هرگونه مواضع ضد ملی و تکیه بر منافع منطقه‌ای و البته قومی، می‌تواند در منحرف ساختن مطالبات معترضین، نقش جدی ایفا کرده و اصل مطالبه و دغدغه آن‌ها را به محاق ببرد، یحیی ابراهیمی، نماینده مردم لرستان در موضع‌گیری عجیب و با چاشنی حریف‌طلبی! به تجمع مردم اصفهان واکنش نشان داده و گفت: “اگر بنابر تجمع باشد لرستانی‌ها که بیشتر در حقشان اجحاف شده باید تجمع کنند، اما این اصلا بدعت خوبی نیست! ”

وی همچنین، تصریح کرد: “بهتر است به جای بردن آب لرستان و بختیاری به یزد و اصفهان برای مصارف صنعتی این استان ها، این صنایع به استان‌های لرستان و بختیاری آورده شوند تا ضمن توسعه این استان‌های محروم، از هدر رفت بالای آب در شبکه‌های انتقال جلوگیری شود! ”

در کنار این مواضع قومی و منطقه‌ای آقای نماینده، نباید از کنار نسخه‌پیچی کارشناسی او در حل مشکل آبی در بخش مرکزی ایران گذشته و لابد، هرچه سریع‌تر و بدون در نظر گرفتن هزینه‌های تبعی، برای انتقال کارخانجات و صنایعی نظیر فولاد مبارکه سپاهان، ذوب آهن و دیگر صنایع به استان‌های همجوار اقدام کنیم!

مافیای آب!

همچنین مهرداد ویس کرمی، نماینده خرم آباد نیز، تنش آبی منطقه را حاصل فعالیت مافیای آب دانسته و در توئیتی، یادآور شد: “چرا اطلاعات مدیریت آب کشور تاکنون محرمانه تلقی شده؟ سدسازی و حق آبه ⁩ استان‌ها با چه معیار علمی انجام شده؟ ‏ «فرار به جلو» و «تصمیمات غیرکارشناسی» راهکار حل مسأله نیست! ‏مردم و مسئولان به هوش باشند! ”

بیم تشدید تنش‌ها در خوزستان و چهارمحال بختیاری

همه این موارد در حالی است که گزارش‌های منتشر شده از اعتراضات جسته و گریخته کشاورزان چهارمحال بختیاری در اعتراض به بی‌آبی و کم آبی حکایت داشته و البته، استاندار خوزستان نیز با بیان اینکه؛ “این استان در شرایط مناسب آبی قرار ندارد”، نسبت به این معضل در استان جنوبی کشور هشدار داده است.

کما اینکه در همین چند ماه اخیر نیز شاهد اعتراضات گسترده هموطنان خوزستانی به مشکل و بحران آب در این استان بودیم و این اعتراضات به جان باختن تعدادی از اهالی این منطقه منجر شد.

انبوده جمعیت تاریخ‌ساز در تاریخ محیط زیست ایران

همچنین محمد درویش، فعال محیط زیست که مشکلات زیست محیطی اصفهان و فرونشست زمین در این منطقه، همواره یکی از دغدغه‌های اصلی او بوده و در این باره هشدار داده است نیز در واکنش به تجمعات اعتراضی مردم اصفهان در یادداشتی نوشت: “مردم خسته از وعده‌های پوچ، مردم شاکی از بارگذاری‌های نابخردانه و مردم نگران از آینده زیست‌بوم‌شان امروز به جای آب در زاینده‌رود جاری شدند تا فصلی مهم را در تاریخ مطالبات محیط‌زیستی ایرانیان رقم زنند. ”

وی همچنین، ضمن باشکوه خواندن اعتراضات مردم اصفهان، یادآور شد: “این راهپیمایی پرشکوه را نباید در حد چند مطالبه صنفی تقلیل داد. تاب‌آوری کشور به دلیل عدم توجه به واقعیت‌های اکولوژیکی فلات ایران به خطر افتاده و اینک مردم اصفهان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، خوزستان، یزد، کرمان، قم، تهران، خراسان، فارس و آذربایجان آن را به خوبی و با پوست و خون خویش درک کرده‌اند. ”

این فعال محیط زیست، همچنین نسبت به لزوم حمایت از مواضع معترضین اصفهانی، نسبت به برخی از تحرکات ضدقومی نیز هشدار داد و اضافه کرد: ” همه ایران باید متحد عمل کرده و از این خواسته مشروع مردم اصفهان حمایت کنند. اجازه ندهید تجزیه‌طلبان و عناصر مشکوک به بهانه زاینده‌رود، اقوام ایرانی را نسبت به هم مکدر کنند. آن‌هایی که در طول چند دهه گذشته اجازه استقرار صنایع آب‌بر، واحد‌های صنعتی تولید گوشت و افزایش سطح اراضی کشاورزی را در اصفهان دادند و آن‌هایی که اجازه ندادند حتی یک هتل پنج ستاره در طول چهل سال اخیر در اصفهان ساخته و مورد بهره‌برداری قرار گیرد و اصفهان را از قطب گردشگری ایران و خاورمیانه به قطب صنایع آلاینده بدل ساختند، امروز باید پاسخگو باشند. ”

مشکل از کجاست؟

با این همه، برخی از کارشناسان، ضمن اشاره به کاهش بارش‌ها در منطقه به عنوان یکی از دلایل اصلی بحران آبی در فلات مرکزی ایران، برداشت‌های بی‌رویه از سرشاخه‌های زاینده رود و توسعه نامتوازن و غیراصولی صنعتی و مسکونی در منطقه را از علت‌العلل سر باز کردن دوباره این بحران می‌دانند. توسعه نامتوازنی که بدون توجه به ظرفیت و توان منطقه‌ای در استان‌های اصفهان، یزد و چهارمحال بختیاری صورت گرفته و با انتقال بخشی از آب منطقه به کاشان و یزد به بحران کنونی دامن زده است.

با همه این اشارات و تفاسیر، نباید از توجه ویژه به این مهم غافل باشیم که مشکل بحران آبی در منطقه مرکزی ایران، هرچه که باشد، نباید آن را با دستاویز قراردادن انگیزه‌های قومی، منطقه‌محور و البته موج‌سواری سیاسی به حاشیه راند و همه باید در کنار هم، نسبت به حل این مسئله به عنوان یک چالش ملی دقت نظر داشته باشند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت امتداد، تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۴۰۰، کد خبر: ۴۹۱۸، http://emtedad.news/