بورس تهران امروز هم مسیر صعودی را ادامه داد. پس از ریزشهای سنگین ماههای گذشته رشد بورس خبر خوبی برای سرمایهگذاران آن است و در این موضوع هیچ تردیدی نیست. اما نکته اساسی که ممکن است از آن غفلت شود اینکه آیا دلیل رشد بورس ارزندگی است؟ در حالیکه بسیاری از تحلیلگران بر ارزندگی سهام در هفتههای گذشته تاکید داشتند میتوان به این موضوع وزن داد. اما در این میان نکته نگرانکننده تحرکاتی است که از هفته گذشته برای سبز کردن شاخص در سازمان بورس آغاز شده است. این تحرکات این شائبه را پررنگ ساخته که به هر طریقی هدف تنها سبز نگه داشتن بورس است. حتی چرخش از پالایشیها به سمت خودروییها در معاملات امروز نیز بعضا در همین راستا مطرح میشود. ریسک چنین تحرکاتی برای بورس تهران و فعالان آن با هدف سبز نگه داشتن تابلوی سهام در کوتاهمدت بالا به نظر میرسد.
شعار سال: بورس تهران امروز هم مثبت بود. پس از سقوط سهام در هفتههای گذشته رشدهای روزهای اخیر امید را به محافل بورسی بازگردانده است. امروز بورسان در گزارشهای خود به اثر نگرانکننده حمایتهای دستوری از سهام بر بورس تهران اشاره کرد و بعضا این برداشت اشتباه مشاهده شد که شاید بورسان با رشد سهام مخالف است. با این حال نکته نگرانکننده ماجرا گرد هم آمدن حقوقیها و احتمالا حقیقیهای بزرگ است تا به این وسیله از سهام حمایت کنند.
اما این موضوع جنبه دیگری نیز دارد. زمانیکه این پولهای بزرگ دور هم جمع میشوند امکان ایجاد رانت، فساد و به دنبال آن نوسانگیری از سهامداران خرد بیشتر فراهم میشود. فکر کنید شما در چنین جلسهای به صورت مستقیم یا غیرمستقیم حضور دارید و میدانید که هدف حمایت، خرید کدام سهام برای داغ کردن بازار است. طبیعتا شما میتوانید از این اطلاعات استفاده کرده و روی موج صعودی سوار شوید. طبیعتا با رانت اطلاعاتی موجود میدانید چه زمانی هم پایان این موج حمایتی است و احتمالا با کسب سود حداکثری از این رالی خارج میشوید.
اما شما (که به این رانت اطلاعاتی دسترسی داشتهاید) سهام را در ابتدای موج از چه کسی خریداری کردهاید و شاید مهمتر از آن در پایان این موج به چه کسانی سهام خود را میفروشید و عاقبت خریداران نهایی سهام چیست؟ اینجاست که تنها باید امیدوار بود که ارزندگی سهام مانع از سقوط سهام و کاهش ارزش سرمایه این خریداران نشود، چون حقوقیها تا ابد پول برای حمایت از بورس ندارند. بر این اساس این جنبه سبزهای حمایتی و با تبانی حقوقیها همیشه نادیده گرفته میشود. در این بین دامنه نوسان نیز کار را برای این نوسانگیران بزرگ به مراتب آسانتر میکند.
هفته گذشته دهقان دهنوی، رییس پیشین سازمان بورس مصاحبهای جذاب و کامل گفت که توصیه میشود حتما این مصاحبه را مشاهده کنید. برش کوتاهی را در این پست مشاهده میکنید که خاطرات دهقان دهنوی از جمع شدن حقوقیها برای مثبت کردن بورس را مرور میکند. چند نکته اساسی در این ویدیو وجود دارد که به وضعیت اینروزهای بورس تهران بسیار نزدیک است: تلاش برای مثبت کردن بورس به واسطه لیدرها یا جلسه حقوقیها برای مثبت کردن سهام. دهنوی به درستی به این نکته اساسی را اشاره میکند که “تبانی حقوقیها برای خرید سهام جرم است”.
تلاش برای تغییر لیدر در معاملات امروز؟
از میانه معاملات امروز، سهام خودرویی و بانکی با افزایش تقاضای سنگین همراه شد. بعضا جهش قیمتی خودروییها را به اخبار واگذاری احتمالی سهام ایران خودرو و سایپا ربط میدهند. به هر دلیلی سهام ایران خودرو با افزایش تقاضا همراه شد و در نهایت نیز به صف خرید سنگین نشست. در هفتههای گذشته نیز چندین بار چنین تحرکاتی در سهام ایران خودرو مشاهده شد که عمدتا به فضای مذاکرات ربط داده میشد، اما در شرایط فعلی وضعیت متفاوتی رقم خورده است که یادآور برخی از خاطرات است.
موضوع لیدر در بورس تهران همیشه مورد بحث بوده است. لیدر را سهمی مینامیدند که در کانون توجه بازار قرار گیرد و جو مثبت یا منفی ناشی از فضای معاملاتی این سهم به کل بازار سرایت میکند. حالا پس از اتفاقات روزهای اخیر و تلاش برای رشد سهام از جناحهای مختلف این نگرانی وجود دارد که مدیران بورسی برای رشد سهام به این نتیجه رسیده باشند که لیدر تازهای غیر از پالایشیها نیاز است. این موضوع میتواند با القای سایرین در ذهن مدیران بورسی شکل گرفته باشد. اگر این سناریو درست باشد باید تاکید کرد که حمایتهای اینچنینی به مراتب آسیب بیشتری نسبت به منافع احتمالی کوتاهمدت برای بازار سهام دارند. همچنین باید گفت اشخاصی که به راحتی به رانتهای اطلاعاتی برای ایجاد جو حمایتی دسترسی دارند بیشترین سود و بقیه احتمالا اگر بخت با آنها یار نباشد زیان خواهند کرد. البته این تنها یک سناریو است.
به صورت کلی سهام ایران خودرو در حالی ارزش بازار بیش از ۲ میلیارد دلار را دارا است که زیان انباشته ۱.۴ میلیارد دلاری دارد. ارزش بازار سایپا نیز در حالی بیش از یک میلیارد دلار است که زیان انباشته این شرکت به حدود ۸۰۰ میلیون دلار میرسد. تاکید میشود که هدف منع یک معاملهگر برای عدم شرکت در معاملات یک سهم نیست و صرفا تلاش برای آگاهسازی از شیوه و زمین بازی کنونی است.
تداوم خروج پولهای حقیقی، زنگ خطری برای سهامداران خرد
اگر این فرض را بپذیریم که دولت، سهامداران حقوقی و برخی حقیقیهای بزرگ در تلاش برای روندسازی در بورس هستند (مسالهای که شواهد آن را کاملا تایید میکند) باید در نظر داشت که این روند زمانی میتواند پایدار باشد که به ورود پولهای خرد به بورس منجر شود.
اما در ۴ روز صعودی اخیر تنها یک روز ورود پول داشتیم و در مجموع این ۴ روز ۳۵۵ میلیارد تومان سرمایه حقیقی دیگر از بازار خارج شده است. این بدان معناست که نقدینگی حقوقیها برای حمایت از سهام و ایجاد موج صعودی در حال محدود شدن است. بسته به میزان نقدینگی این سهامداران، موج ایجاد شده میتواند طولانیتر شود. اما در نهایت نقطهای به پایان میرسد و این بدان معناست که سهامداران خردی که در آخرین مرحله سهام را از این فعالان بزرگ بازار خریدهاند بزرگترین زیاندیدگان بورس خواهند بود.
باز هم تاکید میشود که این روند امکان کسب سود را برای فعالان خرد مهیا میکند. اما ریسک زیان را نیز برای بازیگران غیرآشنا به روند بالا خواهد برد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از بورسان، تاریخ انتشار:۱۱ بهمن ۱۴۰۰، bourseon.comirna.ir