شعار سال:  سرمایه گذاری موتور محرکه توسعه اقتصادی هر کشوری است و بدون آن، وضعیت می‌تواند به گونه‌ای پیش رود که یک کشور را زمین گیر کند و یا بحران ایجاد شود. عدم سرمایه گذاری در میادین نفت وگاز یکی از چالش‌های اصلی کشور ماست. در حال حاضر ایران دارای دومین ذخایر گاز طبیعی در جهان بوده، اما به دلیل کمبود‌های ناشی از عدم سرمایه گذاری و توسعه نیافتن صنعت نفت و گاز بشکلی زشت، در حال تلاش برای واردات گاز از ترکمنستان می باشد.

وزیر نفت از مدت‌ها پیش اعلام کرده است "کشور به ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز نیازمند است و اگر این مبلغ برای توسعه هزینه نشود، ایران در آینده به واردکننده نفت و گاز تبدیل می‌شود". سرزمین ایران در تمام بخش‌های خود مانند گردشگری، انرژی و زیرساخت‌ها نیازمند سرمایه گذاری است، اما تحریم‌ها و قطع دلار‌های نفتی سبب توسعه نیافتن این بخش‌ها شده و گفته می‌شود تحریم‌ها باعث سقوط درآمد‌های نفتی کشور از ۱۰۰ میلیارد دلار به کمتر از ۸ میلیارد دلار گردیده است.

 

در این میان حوزه انرژی یکی از حساس‌ترین حوزه‌هایی است که عدم سرمایه گذاری در آن و توسعه نیافتن میادین نفت و گاز همه را نگران کرده است. ما همچنان وابسته شدید به پول نفت و مصرف داخلی گاز هستیم. صادرات و استخراج هر کدام از این دو، زمانی که با چالش همراه می‌شود به این معنی است که بحران نزدیک است. انرژی همچنان پاشنه آشیل اقتصادی کشور است. ۲۰ سال از زمانی که شرکت‌های بزرگ نفت و گازی دنیا در عسلویه سرمایه گذاری می‌کردند گذشته است و بعد از آن تقریبا هیچ شرکت عظیمی برای سرمایه گذاری به میادین نفت وگاز کشور ورود نکرده است.

امروز هم که پیش‌بینی می‌شود بزرگ‌ترین شرکت‌های نفت و گاز جهان از جمله شل، اکسون‌موبیل و گازپروم ۸۵۷ میلیارد یورو برای توسعه میدان‌های جدید نفت و گاز تا سال ۲۰۳۰ سرمایه‌گذاری کنند، باز هم سرزمین تشنه ایران با حسرت ونگرانی، سرمایه گذاری در دیگر کشور‌های دنیا را به تماشا می‌نشیند. این مقدار سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ نفتی جهان تا سال ۲۰۴۰ میلادی می‌تواند به یک ونیم تریلیون یورو برسد. اینکه سهم کشور ما و زمین تشنه ما، از این ارقام سرمایه گذاری چقدر است همچنان جای ابهام دارد؟!

این وضعیت یکی از تلخ‌ترین اتفاقات تاریخ این سرزمین است و آیندگان هرگز از مسببان آن به نیکی یاد نخواهند کرد. در حالی که دیگر کشور‌ها ثروت خود را در اختیار قدرت سیاسی خود قرار می‌دهند و به واسطه آن سطح چانه زنی خود را در ارتباط با دیگر کشور‌های جهان بالاتر می‌برند، ما درمانده استفاده از ثروت انرژی خود برای توسعه داخلی هستیم.

جنگ این روز‌های روسیه واکراین و بازی روسیه با کارت انرژی که در دست دارد عبرت خوبی باید برای ما باشد. دولت روسیه که از طریق اوکراین حجم قابل توجهی گاز به سمت اروپا منتقل می‌کند، اما وقتی منافع خود را به خاطر اختلافات سیاسی با غرب در خطر می‌بیند این کارت بازی را نشان می‌کند.

کار به جایی رسیده است که بانک جهانی می‌گوید جهش قیمت جهانی مواد غذایی و حامل‌های انرژی به دلیل حمله روسیه به اوکراین دست‌کم تا پایان سال ۲۰۲۴، یعنی دو سال و نیم دیگر، ادامه پیدا می‌کند. روزنامه شرق آمار‌های تکان‌دهنده‌ای از وزن سیاسی انرژی روسیه منتشر کرده است.

۴۰ درصد از گاز اروپا توسط روسیه تامین می‌شود. ۲۵ درصد از نفت اروپا توسط روسیه تامین می‌شود. هزینه واردات روزانه انرژی اروپا از روسیه ۸۵ میلیون دلار است. واردات انرژی اروپا از روسیه در سال ۲۰۲۱ معادل ۱۰۸ میلیارد دلار بوده است. رقم واردات انرژی اروپا از روسیه ۱۰ سال پیش بیشتر از ۱۷۳ میلیارد دلار بوده است. ۴۳ درصد از درامد سالانه دولت روسیه از محل صادرات انرژی است. این آمار‌ها نشان می‌دهد که چگونه روسیه منافع خود را با قاره سبز قفل کرده و تحریم انرژی روسیه کار ساده‌ای نیست.

دنیا انرژی ایران را تحریم می‌کند و با این توجیه که ایران با دلار‌های نفتی خود امنیت منطقه را به خطر می‌اندازد اجازه فروش نفت را به ما نمی‌دهد؛ اما در مقابل نمی‌خواهد انرژی روسیه را تحریم کند، زیرا که دقیقا نقطه برعکس ایران، با تحریم انرژی روسیه امنیت اروپا تهدید می‌شود. صدر اعظم آلمان چند روز قبل با صراحت اعلام کرد که تحریم بخش انرژی روسیه "امنیت انرژی اروپا را به خطر می‌اندازد. "

بانک جهانی هشدار داده است که جنگ در اوکراین باعث "بزرگترین شوک در بازار کالا‌های اساسی" از دهه ۱۹۷۰ به این طرف خواهد شد و اختلال ناشی از حمله روسیه به اوکراین، به افزایش بسیار شدید بهای کالا‌هایی از گاز طبیعی گرفته تا گندم و پنبه منجر می‌شود. ". اما فروش نفت ایران از ۴ میلیون بشکه به ۳۰۰ هزار بشکه سقوط می‌کند و هیچ اتفاقی در دنیا نیفتاد وتن‌ها ملت در داخل کشور به مشقت و سختی می‌افتند. منافع ما هنوز با منافع دیگر کشور‌ها گره نخورده و سرزمین ایران در بیش‌تر بخش‌ها تشنه سرمایه گذاری است، اما سرمایه گذار وارد کشور نمی‌شود. چرا سرمایه گذاران خارجی و حتی داخلی از سرزمین بکر و جذاب ایران برای سرمایه گذاری چشم پوشی می‌کنند؟

یک دلیل مهم آن این است که ما بین المللی نیستیم و هیچ تمرکزی به حل مشکلات خود با جهان خارج نداریم و با زبان سرمایه گذاری روز دنیا آشنا نیستیم. ما با دنیا منافع نداریم و همچنان طبق تئوری مازلو، حکومت دغدغه کنترل قیمت ها، تورم و رفع نیاز‌های اصلی جامعه مثل آب، خوراک و مسکن شهروندان دارد.

رئیس جمهور به تازگی گفته است "هر شب که به منزل می‌روم شاید تا پاسی از شب تلفن‌های بنده فقط در ارتباط با مساله وضعیت قیمت‌ها و مدیریت بازار است. " رساندن سرمایه به این سرزمین تشنه، پیچیدگی‌ها ودانش خاص خودش را می‌طلبد. کشوری که همچنان تمرکزش بر رفع نیاز‌های اولیه مردمانش وکنترل لحظه‌ای قیمت‌ها است، نمی‌تواند بر مسائل پیچیده و در هم تنیده جهانی فائق گردد.

انسجام فکری و سیاست‌گذاری ما به جای شناخت دقیق جهان بر روی اختلافات داخلی است و در این وضعیت نه تنها هیچ سرمایه گذاری سرزمین تشنه ما را سیراب نمی‌کند بلکه باید منتظر روز‌ها و سال‌های سخت تری بود.