پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۴۱۳۵۷
تاریخ انتشار : ۲۸ آذر ۱۳۹۵ - ۱۵:۳۲
دیناروند می‌گوید موضع وزارت بهداشت در مورد محصولات تراریخته «احتیاط» است، تاکنون فقط برای سویا و ذرت مجوز صادر شده است و صدور مجوز برای این محصولات دو شرط دارد.

شعار سال: محصولات تراریخته، بایدها و نبایدهای تولید، واردات و مصرف آن در هفته‌های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است تا جایی که موضوع به مجلس شورای اسلامی نیز کشیده شده و قرار است مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

رئیس سازمان غذا و دارو می گوید موضع وزارت بهداشت در مورد محصولات تراریخته احتیاط است، تاکنون فقط برای سویا و ذرت مجوز صادر شده است. صدور مجوز برای این محصولات دو شرط دارد، حتما باید در کشور تولید کننده مصرف شوند و حتما باید گواهی بین المللی ایمنی داشته باشند. آقای دیناروند همچنین معتقد است از اسم «تراریخته نباید ترسید»... هرچند رفته رفته تراریخته (بدون قضاوت درباره صحت یا نادرستی آن) به واژه‌ای هراس‌انگیز تبدیل شده است...

گیاهان تراریخته یا دستکاری ژنتیکی شده، گیاهانی هستند که با تغییراتی در ژن آنها برخی خواص گیاه سابق را از دست می دهند یا خواص جدیدی به دست می آورند، اغلب این تغییرات معمولا با هدف مقابله با آفات گیاهی، افزایش بهره وری، تولید بیشتر یا با کیفیت تر صورت می گیرد.


این روزها اگر واژه تراریخته را جستجو کنید، این یکی از اولین تصاویری است که به شما پیشنهاد داده می شود.

اما این تغییرات ژنتیکی در کنار موافقان خود، مخالفان سرسختی هم دارد که معقدند، دستکاری ژنتیکی در گیاهان می تواند آسیب هایی را به دنبال داشته باشد، آسیب هایی که شاید هنوز با دانش فعلی نتوانیم آنها را تشخیص دهیم ولی در آینده مشخص شود، زمانی که دیگر آسیب ها رقم خورده است و جبران آن کار مشکلی است.

با این حال تولید محصولات تراریخته یا دستکاری ژنتیکی شده به عنوان یکی از عرصه های نوین دانش بشتری طرفدارانی هم دارد. کسانی معتقدند باید از دانش و علم روز دنیا استفاده کرد به خصوص زمانی که جهان با کمبود غذا مواجه است و تولید بیشتر و با کیفیت تر محصول می تواند، ابزاری برای مقابله با این نگرانی باشد.

در دو سوی این طیف یعنی در میانه بین مخالفان تراریخته که آن را تهدیدی برای سلامت بشر و محیط زیست می دانند حتی اگر اکنون دلیل علمی برای آن نباشد و آن سوی طیف که موافقان سر سخت استفاده از تکنولوژی های روز دنیا هستند. گروهی نیز هستند که به روش احتیاط آمیز معتقدند و می گویند نه رد کامل و نه قبول بی قید و شرط. این محصولات در صورتی که تاییدیه های علمی بین المللی را داشته باشند و در کشور تولید کننده برای مردم خودشان استفاده شود، با کنترل آن توسط دانشمندان داخلی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

علاوه بر واردات، تولید این محصولات گیاهی در داخل نیز موافقان و مخالفان سرسختی دارد و درست مانند مقوله واردات، استدلهایی از هر دو سوی طیف بیان می شود. گروهی معتقدند باید مانند سایر تکنولوژی های روز دنیا دانشمندان داخلی نیز امکان فعالیت در این عرصه جدید دانش بشری را داشته باشند. آنان می گویند تولید این محصولات در کشور هم اهمیت استراتژیک دارد و هم از نظر ایمنی می تواند مطمئن تر باشد اما از آن سوی طیف گروهی معتقند دستکاری ژنتیک در گیاهان می تواند بر نقشه ژنوم گونه های گیاهی کشور و محیط زیست ایران آسیب منفی بگذارد و این میراث قدیمی سازگار با محیط زیست را از بین ببرد.

هر چه هست نام تراريخته براي گروهي همراه با ترس است اما گروهي نيز آن را مانند ساير دانش هاي نوين جهاني، عرصه اي جديد براي توسعه مي دادند و معتقدند بايد با لحاظ اصولي علمي و ايمني وارد اين عرصه جديد شد. حالا در كنار موافقان و مخالفان اين عرصه جديد در حوزه كارشناسي به سراغ يك مقام مسئول رفتيم و نظر رسمي سازمان غذا و دارو را در اين مورد جويا شديم، با هم گفت و گو با رسول ديناروند، معاون وزير بهداشت و رئيس سازمان غذا و دارو را مي خوانيم:

آيا محصولات تراريخته تهديدي براي سلامت مردم محسوب مي شوند؟

در دنيا و ايران سه موضع در ارتباط با محصولات تراريخته وجود دارد، گروهي مخالفت قطعي و دائمي دارند، گروهي حمايت و دفاع قطعي و دائمي دارند و گروهي هم موضع احتياط را انتخاب كرده اند.

از اين سه، گروه اول مي گويند مطلقا و تحت هيچ شرايطي استفاده از محصولات تراريخته ممنوع است، گروه دوم نيز معتقدند مطلقا بدون محصولات تراريخته در دنياي امروز نمي توان زندگي كرد اما سومين گروه مي گويند در دنياي امروز با توجه به مشكلات جهاني، كم آبي و مشكلاتي در توليد مواد غذايي وجود دارد، بايد در مواردي و با رعايت استانداردهاي علمي و احتياط هاي ايمني از اين محصولات استفاده كنيم.

موضع وزارت بهداشت درباره محصولات تراريخته همواره موضع وسط،‌ ميانه و احتياط آميز بوده است. به همين علت با وجود تعدد محصولات تراريخته در بازارجهاني دو شرط اساسي را براي واردات اين محصولات به كشور گذاشته ايم.

شرط اول اين است كه محصول تراريخته بايد حتما در كشور مبدا و توليد كننده استفاده شود و دوم اينكه اين محصول بايد مجوز بين المللي ايمني داشته باشد و رخداد تراريختگي و دستكاري ‍‍‍ژنتيك آن كاملا مشخص باشد.

به عنوان مثال اگر محصولي از ذرت وارد ايران مي شود، اگر تراريخته نيست اما بيم تراريختگي آن وجود دارد بايد گواهي معتبر عدم تراريختگي داشته باشد و اگر تراريخته است، بايد گواهي معتبري ارائه كند كه چه نوع تراريختگي دارد و حتما بايد مجوز مصرف در كشور توليد كننده را داشته باشد. تراريختگي آن بايد گواهي معتبر بين المللي داشته باشد و ما اين گواهي ها را از مراجع صادر كننده آن چك مي كنيم.

گواهي هاي بين المللي را چه مرجعي صادر مي كند؟

در محصولات مرتبط با ايمني زيستي، تاييديه هاي بين المللي را مراجع معتبري مثل سازمان غذا و داروي آمريكا يا سازمان غذا و داروي اروپا صادر مي كنند كه در دنيا صلاحيت صدور چنين مجوزهايي را دارند يا اينكه محصولاتي هستند كه سالهاست در دنيا مصرف مي شوند و خيال همه از مصرف آنها راحت است.

شايد بپرسيد آيا ارائه اين مدارك براي صدور مجوز كافي نيست، نه كافي نيست، رخداد تراريختگي نيز بايد مشخص و تاييد شده باشد خود وزارت بهداشت نيز در آزمايشگاههاي مورد تاييد خود اين محصولات را دوباره آزمايش مي كند تا رخداد دستكاري ژنتيكي آن تاييد شود و مشخص شود كه چه نوع دستكاري ژنتيكي شده است و اين كار براي مواردي كه مجوز گرفته اند به صورت روتين انجام مي شود.

تاكنون براي چه محصولات تراريخته اي در ايران مجوز صادر شده است؟

تاكنون فقط براي دو محصول مجوز صادر شده است، يكي سويا كه شامل سويا، روغن سويا و كنجاله سوياست.

از چه كشوري وارد مي شوند؟

از هر كشوري كه بخواهد وارد شود، فرقي نمي كند. همين مسير طي مي شود ولي مهمترين توليد كنندگان اين محصولات كشورهاي آمريكاي جنوبي هستند. 80 درصد اين نوع روغن ها تراريخته هستند، اقدام ديگري نيز كه در ايران انجام مي شود، اين است كه روي اين محصولات برچسب زده مي شود تا مشتري نهايي بداند، محصولي كه استفاده مي كند، تراريخته و دستكاري ‍ژنتيكي شده است.

در همین رابطه گزارش مشرق را بخوانید:

جولان انواع «روغن های تراریخته» در سفره مردم ایران/ یک مسئول: ضرر یا سود این محصولات در آینده مشخص می شود! +عکس

محصول دوم تراريخته كه مجوز گرفته چيست؟

ذرت. به جز اين دو محصول هيچ محصول تراريخته ديگري در كشور مجوز ندارد، نه برنج تراريخته و نه گندم تراريخته چه به شكل واردات و چه توليد داخل نداريم و درج برچسب تراريخته نيز بر روي محصولات سويا و ذرت اجباري است.

ولي برچسب ها آن قدر ريز هستند كه مشتري متوجه نمي شود؟

باشد ولي وجود دارد، نكته اينجاست كه محصولات تراريخته اي كه در ايران مجوز گرفته اند، سالهاست در دنيا مصرف مي شود و حتما توسط صدها و هزاران؛ ميليونها و ميلياردها نفر در دنيا آنها را مصرف كرده اند و امكان ندارد اين محصولات فقط در ايران مصرف شود.

يعني از نظر شما اين مواردي كه مجوز گرفته اند، تهديدي براي سلامت نيستند؟

نه به هيچ وجه اين چند موردي كه در كشور مجوز گرفته اند، به هيچ وجه تهديدي براي سلامت محسوب نمي شوند.

در مورد محصولات قاچاق چطور؟

در بازار قاچاق هر كالايي ممكن است وجود داشته باشد چون تحت كنترل و نظارت وزارت بهداشت نيست و وزارت بهداشت هم مسئول كالاهاي قاچاق نيست و نمي توانيم نظارتي روي كالاهاي قاچاق داشته باشيم.

اگر در مورد اين محصولات بخواهيد، توصيه و راهنمايي براي مردم داشته باشيد، چه مي گوييد؟

در مورد محصولات تراريخته هيچ محصول توليد داخلي نداريم، واردات نيز فقط به همان دو محصولي كه اعلام كردم، محدود شده است.

كنجد تراريخته نداريم؟

نه، وارداتي از ساير محصولات كه به صورت تراريخته باشد، نداريم، محصولات تراريخته در دنيا زياد است، خيلي از محصولات در دنيا تراريخته هستند ولي غير از اين دو مورد ما محصول تراريخته وارداتي نداشته ايم. حالا اگر كسي بپرسد كه آيا مي شود سويا و ذرت هم اساسا غيرتراريخته وارد كرد، پاسخ مثبت است اما گرانتر است، يعني اگر بخواهيم جلوي واردات اين محصول تراريخته را بگيريم بايد هزينه آن را بپردازيم.

اگر در داخل توليد كنيم چطور؟

جالب است كه عده اي از مخالفان، به دنبال ممنوع كردن كشت محصولات تراريخته در كشور هستند اما با واردات آن موافق هستند و معتقدند واردات اين محصولات بلامانع است كه به نظر من اين برخورد نيز غير منطقي است.ا اگر ما مي خواهيم در مورد تراريخته سختگيري كنيم بايد در واردات سختگيري كنيم، بايد اجازه دهيم در زمينه توليد كار شود، چون هنر محققان داخلي خودمان است و با توجه به اقليم ايران توليد مي شود.

پس شما با توليد محصولات گياهي تراريخته در كشور موافقيد؟

به نظر من توليد محصولات تراريخته در كشور نبايد ممنوعيت داشته باشد اما معتقدم بايد با احتياط اقدام كرد، هيچ وقت نمي گويم، توليد اين محصولات در داخل بايد ممنوع شود، علت اينكه تاكنون نتوانسته ايم اين محصولات را در كشور توليد كنيم، اين است كه تكنولوژي آن را نداشته ايم، البته در سطح آزمايشگاهي كارهايي انجام شده است اما تكنولوژي توليد انبوه اين محصولات را نداريم.

با اين حال در مورد روغن هاي خوراكي تقريبا تمام بازار داخلي در اختيار محصولات تراريخته است و مردم حق انتخاب ندارند؟

نه، چون همه روغن هاي مصرفي كه سويا نيست، آ‌فتابگردان و كنجد هم داريم.

اينها همه غير تراريخته هستند؟

بله، در مورد روغن ذرت وارداتي هم، همه اش تراريخته نيست و غير تراريخته هم وجود دارد. سويا عمدتا تراريخته است.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی پیک هشترود، تاریخ انتشار 26 آذر 95، کد مطلب: 54508: www.peykehashtrood.ir

اخبار مرتبط
خواندنیها و دانستنیها
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین
پرطرفدارترین