بحران کم آبی یکی از چالشهای بسیار مهم خراسان رضوی است و با توجه به اینکه این استان در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری بهترین راهکار برای مقابله با خشکسالی و تقویت سفرههای آب زیرزمینی است اما در حال حاضر اجرای طرح های این چنینی به خاطر محدودیت اعتبارات به بن بست رسیده است.

آبخیزداری راهبردی برای حفاظت از آب و خاک

آبخیزداری سبب حفاظت آب و خاک، مهار و پخش سیلاب می شود و در حقیقت راهبردی است که از طریق آن قناتها، چشمهها و چاهها با تولید آب بیشتر، زمینهای کشاورزی بیشتری را به زیر کشت می برد اما این طرح علیرغم مزیتهای فراوانی که دارد با جدیت پیگیری نشده است.

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی خراسان رضوی در این زمینه اظهار کرد: آبخیزداری سبب کنترل سیلاب شده و به تغذیه سفره های آب زیرزمینی کمک می کند و اجرای این طرح منجر به توسعه پایدار و حفاظت از منابع آب و خاک می شود.

حفظ سلامت اکولوژیکی

علی اعظمی راد با تاکید بر اینکه اصلی ترین هدف از اجرا و مدیریت حوضه های آبخیز حفظ سلامت اکولوژیکی منابع طبیعی است، گفت: استفاده صحیح از نهاده های تولید و منابع آب و خاک، سهم بسزایی در حفاظت از منابع طبیعی دارد و بر این اساس در برنامهریزیها و اجرای پروژهها باید به حوضه آبخیز، به عنوان یک واحد یکپارچه توجه شود.

وی بیان کرد: سالهاست که آبخیزداری به دلیل موازی کاری و ناهماهنگی بین واحدهای مختلف بهرهبرداری از آب و خاک به درستی اجرا نشده، اما امیدواریم با رفع مسائل اعتباری این طرح به شکلی مطلوب اجرایی شود.

اصلاح قوانین در حوزه منابع طبیعی

معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی خراسان رضوی تصریح کرد: در حال حاضر کمبود اعتبار دامن طرح های آبخیزداری را گرفته و این امر درحالی است که اجرای پروژههای آبخیزداری برای نجات دشتها و تأمین آب امری حیاتی است و ضرورت دارد تا نسبت به اصلاح و تغییر قوانین در حوزه منابع طبیعی اقدام شود.

وی با تاکید بر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و سرمایه گذاران در اجرای پروژههای آبخیزداری، عنوان کرد: میزان هزینه اجرای هر پروژه آبخیزداری ۵۰۰میلیون تومان است و در این راستا تلاش ما بر این است که زمینه لازم را برای اجرای پروژهها با مشارکت بخش خصوصی و سرمایه گذاران فراهم کنیم.

اختصاص 15 میلیارد تومان

وی تنها راه حل نجات دشتها و مقابله با بحران کم آبی را اجرای طرح آبخیزداری دانست و افزود: سال جاری تنها ۱۵میلیاردتومان اعتبار ملی و ۳میلیارد و ۳۰۰میلیون تومان اعتبار استانی برای این بخش پیشبینی شده و به نظر می رسد با این وضعیت نمی توان بازهم به اجرای درست این طرح امید بست.

به گفته وی سال گذشته ۶٫۵میلیارد تومان اعتبارات استانی به بحث آبخیزداری اختصاص یافت.

اعظمی راد بیان کرد: این استان در منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده و اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری بهترین راهکار برای مقابله با خشکسالی و تقویت سفرههای آب زیرزمینی است بنابراین نباید با از دست دادن فرصت ها زمینه استقبال از خشکسالی را فراهم ساخت.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی نیز در گفتگو با مهر اظهار کرد: میانگین فرسایش آبی این استان سالانه 15 تن در هکتار است بنابراین به منظور کنترل فرسایش آبی باید اقدامات اجرایی در حوضه‌های آبخیز رودخانه‌های مرزی و حوضه‌های داخلی تعریف شود.

حسن تقوایی با اشارع به وقوع سالانه 184 میلیون تن فرسایش آبی در این استان بیان کرد: متوسط فرسایش خاک سالانه در مناطقزیر پوشش استان از 9.4 تن در هکتار تا 24.8 تن در هکتار متغیر بوده بنابراین بر اساس نتایج مطالعات؛ میزان کل فرسایش آبی خراسان رضوی در سال 184 میلیون تن است.

افت سطح آب های زیرزمینی

وی با اعلام اینکه در سال هاي اخير كمبود اعتبارات اجراي طرح هاي توسعه اي منابع طبيعي در استان را به شدت كند كرده، یادآور شد: مطابق آمار موجود از تعداد 37دشت استان، 34 دشت حالت ممنوعه و بحرانی دارد و متأسفانه میزان برداشت از منابع آب زیرزمینی بیشتر از میزان آبی است که سالانه به این منابع تزریق می شود.

وی ادامه داد: بهره برداری بی رویه از منابع آب زیرزمینی بیشترین تأثیر را بر روی قنات ها گذاشته اغلب و در بسیاری از مناطق قنات های موجود در دشت ها به دلیل افت سطح آب های زیرزمینی خشکیده به همین دلیل آبخیزداری با حفاظت از منابع خاک و آب و پوشش گیاهی تنها راه نجات دشت ها و حفظ آب و خاک است اما در این زمینه نیز به دلیل مشکلات اعتباری نمی توان کاری از پیش برد.

استاندار خراسان رضوی نیز عنوان کرد: امروز 92 درصد منابع آب در بخش کشاورزی مصرف می شود و این در حالی است که از 37 دشت استان 34 دشت دچار بحران است.

کاهش 26 درصدی سطح آب

محمد حسین فروزانمهر تصریح کرد: کاهش سطح آب در برخی از دشت ها بیش از 26 متر است و این امر ضرورت بهره گیری از طرح های آبخیزداری را بیشتر می کند.

وی تاکید کرد: این استان 10 سال پیاپی بحران خشکسالی را پشت سر گذاشته و امسال نیز متوسط بارندگی کمتر از 40 میلیمتر بوده و همه این عوامل ضرورت اجرای طرح آبخیزداری را افزایش می دهد.

اجرای هر طرحی که بتواند به کاهش بحران کم آبی در این استان کمک کند نباید مورد غفلت قرار بگیرد بنابراین باید با تامین لازم اعتبارات به تحقق طرحهایی نظیر آبخیزداری پرداخت زیرا وعده حفاظت از سرمایه های سبز با جیب خالی امکان پذیر نیست.