شعار سال: جشنواره سی‌وپنجم فیلم فجر آب پاکی را روی دست سینمای ایران ریخت. حذف نام‌ فیلمسازان مطرح از فهرست فیلم‌های بخش اصلی جشنواره، این رویداد بزرگ سینمایی را به یکباره از اعتبار همیشگی انداخت تا امسال و در سی و پنجمین سالی که جشنواره فیلم فجر برگزار می‌شود احتمالا با یک جشنواره سرد، بی‌روح و متوسط‌الحال روبه‌رو باشیم. روز شنبه محمد حیدری، دبیر این جشنواره در حالی نام 28 فیلم را به عنوان فهرست سودای سیمرغ اعلام کرد که کمتر کسی تصورش را می‌کرد کسانی همچون کیانوش عیاری، تهمینه میلانی، ‌شهرام مکری، ‌مهدی صباغ‌زاده، بهمن فرمان‌آرا، مهران مدیری، پیمان قاسم‌خانی و... از آن حذف شده باشند. بلافاصله پس از اعلام اسامی فیلم‌ها، واکنش‌های پرشمار منتقدان و روزنامه‌نگاران سینمایی به این اتفاق، آغاز شد و هیات انتخاب این دوره از جشنواره متشکل از جمال امید، سیدضیاءهاشمی، محمدعلی حسین‌نژاد، نرگس آبیار، عماد افروغ، حسین کرمی و حجت‌الاسلام مرقاتی آماج تندترین انتقادها قرار گرفتند.تنها واکنش مسوولان برگزاری به انتقادهای پر تعداد، تاکید بر حضور همه فیلم‌ها در بخش چشم‌انداز ایران بود که در واقع بخش جنبی جشنواره است و اعتباری نه برای فیلمسازان دارد و نه حتی برای دوستداران سینما.

*سودای سیمرغ

به هر حال حیدری عصر روز جمعه این اسامی را به‌عنوان فهرست فیلم‌های بخش سودای سیمرغ جلوی دوربین شبکه خبر اعلام کرد: «کارگر ساده نیازمندیم»، منوچهر هادی، «مادری»، رقیه توکلی، «ایتالیا ایتالیا»، کاوه صباغ‌زاده، «انزوا»، مرتضی امیرعباس میرزایی، «نگار» رامبد جوان، «سد معبر»، محسن قرایی‌مقدم، «چراغ‌های ناتمام»، مصطفی سلطانی، «ماه گرفتگی»، مسعود اطیابی، «یک روز به‌خصوص» همایون اسعدیان، «کمدی انسانی»، محمدهادی کریمی، «ویلایی‌ها»، منیر قیدی، «گشت ارشاد ۲»، سعید سهیلی، «سوفی و دیوانه»، مهدی کرمپور، «پشت دروازه بهشت»، علی نوری‌اسکویی، «اسرافیل»، آیدا پناهنده، «رگ خواب»، حمید نعمت‌الله،«فراری»، علیرضا داوودنژاد، «ماجرای نیمروز»، محمدحسین مهدویان، «بدون تاریخ بدون امضا»، وحید جلیلوند، «سارا و آیدا»، مازیار میری، «زیر سقف دودی»، پوران درخشنده، «پشت دیوار سکوت» مسعود جعفری‌جوزانی، «آذر»، محمد حمزه‌ای، «خفگی»، فریدون جیرانی، «قاتل اهلی»، مسعود کیمیایی، «تابستان داغ»، ابراهیم ایرج‌زاده، «بیست و یک روز بعد»، محمدرضا خردمندان و «شماره ۱۷ سهیلا» محمود غفاری. در این میان 9 فیلم ساخته کارگردانان فیلم اولی است که بیش از 30 درصد کل فهرست را تشکیل می‌دهد. این در حالی است که برخی دیگر از فیلم‌ها ساخته کارگردانانی است که به تازگی مدیوم سینمای بلند را تجربه کرده‌اند؛ کسانی همچون محمدحسین مهدویان، آیدا پناهنده، علی نوری اسکویی و... جوانگرایی بسیار چشمگیر جشنواره امسال نگرانی‌ها را از افت کیفی جشنواره بیشتر کرده است.

*آنها که در جشنواره نیستند

فهرست حذف شدگان از جشنواره به لحاظ اعتبار سینمایی و تجربه فیلمسازی بسیار سنگین‌تر و مطرح‌تر از فهرست پذیرفته‌شد‌گان است. فیلم‌های سینمایی «شعله‌ور» به کارگردانی حمید نعمت‌الله (فیلم دیگر این کارگردان در جشنواره حضور دارد)، «ملی و راه‌های نرفته‌اش» به کارگردانی تهمینه میلانی، «کاناپه» به کارگردانی کیانوش عیاری، «هجوم» به کارگردانی شهرام مکری، «آباجان» ساخته هاتف علیمردانی، «ماجان» به کارگردانی رحمان سیفی‌آزاد، «بوف‌کور» به کارگردانی احمدرضا معتمدی، «دل‌دیوانه» به کارگردانی بهمن فرمان‌آرا،« ساعت ۵ عصر» به کارگردانی مهران مدیری، «یواشکی» به کارگردانی رضا درمیشیان، «گیلدا » به کارگردانی کیوان علیمحمدی و امید بنکدار، «آزاد به قید شرط» به کارگردانی حسین شهابی، «دوران سرطانی» به کارگردانی حسین شهابی،« بی‌حساب» به کارگردانی مصطفی احمدی، «دعوتنامه» به کارگردانی مهرداد فرید، «نرگس‌مست» به کارگردانی جلال‌الدین دری، «فصل نرگس» به کارگردانی نگار آذربایجانی، «لرد» به کارگردانی محمد رسول اف و «خوب، بد، جلف» به کارگردانی پیمان قاسم‌خانی ازجمله فیلم‌هایی هستند که از سوی هیات انتخاب برای بخش مسابقه انتخاب نشده‌اند. البته علت حذف این فیلم‌ها متفاوت از هم است.

در همین رابطه محمد حیدری دبیر این دوره جشنواره جمعه شب در برنامه «هفت» حاضر شد و درباره برگزاری این رویداد سینمایی توضیح داد. محمد حیدری، درخصوص شیوه انتخاب هیات انتخاب و با اشاره به فیلم‌های راه‌نیافته به این دوره از جشنواره گفت: «فیلم «هجوم» شهرام مکری را ندیده‌ام، اما فیلم آقای عیاری «کاناپه» بیشتر به‌دلیل محتوا و موضوع فیلم مورد بررسی قرار گرفت و با توجه به اینکه تصمیم جشنواره باید قاطع و سریع باشد، به‌دلیل شرایط خاص این فیلم، تصمیم‌گیری درباره آن نیاز به ورود مراتب بالاتری داشت و ما به آنها موکول کردیم. فیلم «یواشکی» رضا درمیشیان اصلا به جشنواره نرسید و ارائه نشد. همه فیلم‌هایی که در جشنواره امسال شرکت کردند و مورد ارزیابی قرار گرفتند، دارای پروانه ساخت بودند. فیلم آقای درمیشیان گرچه پروانه ساخت داشت اما نسخه‌ای به جشنواره ارائه نداد.»

او اظهار کرد: «سه، چهار فیلم در حالت رزرو هستند و با توجه به نظر هیات انتخاب تصمیم‌گیری درباره آنها در روزهای آینده مشخص خواهد شد که ممکن است طبق فراخوان اعلام شده تعداد آثار تا 33فیلم افزایش یابد. از جمله فیلم سینمایی «آباجان» هاتف علیمردانی جزو فیلم‌های رزرو است که ممکن است به لیست اضافه شوند. فیلم‌هایی مثل «خانه کاغذی» یا «بوف کور» و... در هیات انتخاب پذیرفته نشده است و باید منتظر ماند و دید در بخش چشم‌انداز ورود می‌کنند یا خیر. فیلم «شعله‌ور» آقای نعمت‌الله در صورت ارائه نسخه کامل فیلم، به‌دلیل حضور فیلم دیگرشان در بخش مسابقه، در بخش چشم‌انداز سینمای ایران حضور دارند. تنها فیلمی که مساله محتوایی و موضوعی درباره آن مطرح بوده است و مراجع بالاتر باید درباره آن تصمیم بگیرند، فیلم «کاناپه» آقای عیاری است که در روزهای آینده مشخص خواهد شد.»

*واکنش‌ها به حذف لیست پرستاره

پس از اعلام فیلم‌های انتخاب شده برخی سینماگران ایرانی نسبت به این رویداد واکنش نشان دادند. تهمینه میلانی، کارگردان «ملی و راه‌های نرفته‌اش» درباره حذف فیلمش از بخش سودای سیمرغ جشنواره گفت: «فیلمم در هیات انتخاب به نمایش درآمد اما چون به مساله خشونت خانگی می‌پردازد مورد پذیرش این هیات قرار نگرفت؛ موضوعی که از نظر من و همسرم اولویت فرهنگی است.» حسن آقاکریمی، مدیر تولید «کاناپه» به کارگردانی کیانوش عیاری هم گفت جشنواره فجر در حق عیاری جفا کرد. ممیزی‌های زیادی به فیلم وارد شده و کلاه‌گیس بازیگران زن سبب ممیزی‌های فیلم است؛ اما پیش‌بینی می‌کنیم فیلم عیاری بتواند اکران محدودی در جشنواره داشته باشد.همزمان با اعلام حذف فیلم عیاری، یک منتقد سینما با انتشار پستی در فیس‌بوک نوشت: «وقتی سر صحنه کاناپه از او پرسیدم نگران نیستید بابت استفاده از کلاه‌گیس اذیتتان کنند؟ او گفت: «واقع‌گرایی، من را به اینجا رسانده. دیگر توانش را ندارم. در روزگار قریب از آبدارچی پروژه هم خجالت می‌کشیدم که دارم پرستارهای دهه پنجاه را با مقنعه تصویر می‌کنم.»شهرام مکری، کارگردان «هجوم» هم که فیلمش از راهیابی به بخش مسابقه بازمانده است، گفت: «می‌خواهم از این موقعیت سو‌ءاستفاده کنم و بگویم: آقای عیاری چه خوب است آدم همیشه کنار شما باشد. هر طرفی هستید، همان طرف خوب است.»محمدحسین فرح‌بخش، کارگردان سینما هم در اظهار نظری متفاوت می‌گوید امسال شاهد جشنواره‌ای خنثی خواهیم بود. با اعلام اسامی فیلم‌های انتخاب شده، سینمای ایران یک بار دیگر وارد فاز حاشیه شد و واکنش‌ها به این رویداد همچنان ادامه دارد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار 19 دی 1395، کد مطلب: 1086212: www.donya-e-eqtesad.com