شعار سال: آثاری که گردشگران به محض دیدن نقوش برجسته تنگ چوگان تنها این سوال در ذهنشان تداعی می شود که چرا برخی از این نقوش از کوه به صورت کاملا منظم تراشیده شدهه اند و موجی را در این نقوش ایجاد کرده اند که زیبایی این آثار را مخدوش کرده است.

شش نقش برجسته در دره شمالي ويرانه هاي شهر تاريخي بيشابور معروف به تنگ چوگان قرار دارد كه رودخانه شاپور در آن جاريست. در سمت راست اين رودخانه بر سينه كوه چهار نقش برجسته و در طرف چپ دو نقش مهم و ارزشمند از دوره ساساني در دل کوه دیده می شود.

اولين نقش از سمت راست رودخانه يك واقعه تاريخي كه در زمان بهرام دوم ساسانی افتاده ، و صحنه نقش در چند رديف حجاري شده است . در مركز مجلس شاه ساساني كه بهرام دوم است بر روي تخت نشسته و در دست راست نيزه بلند و در دست چپ قبضه شمشيري را گرفته، در سمت راست شاه ساساني ،درباريان و سرداران ايراني در دو رديف نقش شدهاند و در طرف چپ اسراي جنگي را مي بينيم كه بوسيله سرداران ايراني به زنجير كشيده شده اند ، و دست هاي آنان را از پشت بسته اند ، و جلادان سرهاي بريده دشمنان را در مقابل شاه در دست دارند.

و در حقيقت این نقش حاكي از پيروزي ها و فتوحات بهرام دوم است ، زيرا از بهرام دوم در همين مكان نقشه برجسته ديگري وجود دارد كه سران عرب با هداياي اسب و شتر در مقابل شاهنشاه ساساني حضور يافته اند.

در نقش برجسته تنگ چوگان اهميت پيروزي بهرام ساسانی نشان داده می شود و در ساير نقوش صحنه هاي تاج ستاني و نبرد با حيوانات درنده و يا شاهنشاه را در ميان درباريان و خانواده اش نشان می دهد.

همه نقش برجسته هاي بهرام دوم و بهرام اول و شاپور در سمت راست رودخانه در اين تنگ متجاوز از يك قرن و نيم گذشته مورد بازديد و مطالعه دانشمندان و جهانگردان و خاورشناسان قرار گرفته و در اکثر سفرنامههای سیاحان خارجی در خصوص این نقوش مطالب بسیاری آمده است اما در این نوشته ها به تخریب ها و صدمه هایی که نقوش دیده اشاره نشده است و شاید یکی از دلایل آن زیبایی منحصر به فرد آثار در این تنگ باشد و یا عدم اطلاع کافی از آن! بنا بر این گزارش به اعتقاد باستان شناسان و فعالیین حوزه میراث فرهنگی، شش نقش برجسته تنگ چوگان و نقوشی از این دست روایتگر تاریخ سرزمین فارس در حدود هزار و هشتصد سال قبل است که به طرز ماهرانه ای توسط معماران و سنگ تراشان آن دوره در دل کوها تراشیده شدند تا هویت و نحو ه زندگی مردمان آن دوره را به تصویر بکشندو هم اینک نیز به سند مکتوب و مصوری برای ما بدل و از سویی هم جاذبه گردشگری شوند.

آنطور که در برخی از کتب و اسناد تاریخی اشاره شده حدود 300 سال قبل برای انشعاب آب چشمه به روستاهای اطراف شهر تاریخی بیشاپور ،مسئولین وقت با ایجاد کانالی آب مورد نیاز را از تنگ چوگان هدایت مي کنند که قسمتی از این کانالها به صورت کاملا اجباری از وسط نقوش برجسته عبور می کند.

طبق اسناد موجود طي 100 تا 150 سال گذر آب، عمقي در حدود 40 سانتي متر بر روي بدنه كوه و نقوش ایجاد می کند که در حال حاضر به وضوح دیده می شود.

آنطور که مدیر پایگاه پژوهشی شهر تاریخی بیشاپور به خبرنگار ما می گوید: این کانال های آب طی سال های 1346 تا 1357 حذف شدند اما آثار مخربشان در این نقوش همچنان دیده می شود.

دکتر مصیب امیری با بیان اینکه خط مسیر آب در این نقوش به واقعه تاریخی مهمی تبدیل شده است می افزاید: گرچه نقوش آسیب جدی دیده اند اما این اتفاق خود روایتگر قسمتی از تاریخ هستند و بازسازی آن لزومی ندارد. به گفته مدیر پایگاه پژوهشی شهر تاریخی بیشاپور پس از حذف کانال آب از روی نقوش طی سال هایی که ذکر شد کانال های آب از مسیر دیگر ایجاد شدند. امیري در ادامه می گوید: هم اینک این فرو رفتگی ها که به صورت کاملا منظم در نقوش دیده می شود خود به جاذبه ای برای گردشگران تبدیل شده است.

وی ادامه می دهد: در حال حاضر برنامه ای برای بازسازی و مرمت این فرورفتگی ها در نقوش تنگ چوگان نداریم.

به گزارش خبرنگار ما تنگ چوگان که به نام های تنگ چگان و چکو و حتی چکون یا چکاو هم خوانده می شود در میان دو رشته کوه بلند در شهرستان کازرون قرار دارد که به احتمال زیاد به دلیل بازی چوگان پادشاهان ساسانی به این نام معروف شده است.

عرض این تنگ به یک هزار متر می رسد و همچنین بر فراز این تنگ و در دل کوه غار شاپور وجود دارد که مجسمه سی تنی شاپور در این غار دیده می شود.

در این تنگ چشمه ساسانی و باغ های پرتقال ، انجیر ، لیمو و نارنج وجود دارد. در این محوطه تاریخی می توان شش نقش برجسته متعلق به دوره ساسانی را شامل نقش شاپور و والرین،پیروزی بهرام دوم، تاج گذاری بهرام اول را مشاهده كرد.

این تنگ در 15 دی ماه سال 1310 در فهرست ملی به ثبت رسیده است و هم اکنون نیز پرونده ثبت جهانی آن به همراه پرونده محور ساسانی فارس در آستانه ثبت جهانی یونسکو قرار دارد

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری کازرون خبر، تاریخ انتشار: 26 مهر 1395، کد مطلب: 6589 204:www. kazeroonkhabar.ir