شعارسال: گردشگری صنعتی است که در افق 1404 ایران باید به رقم ورود 20 میلیون توریست خارجی برسد، صنعتی که همه چشم امید به رونق آن در پساتحریم دوخته‌اند.

غلامحسین حسینی، مدیرعامل شرکت توسعه گردشگری یکی از مدیران اقتصادی صنعت گردشگری کشور است که به تحلیل اوضاع گردشگری در کشورمان پرداخته است.

*رونق گردشگری در کشور ما همواره معلول عواملی بوده که هیچ گاه این صنعت را در کشورمان نتوانسته به جایگاهی که در دنیا دارد برساند علی‌رغم تمام شعارها مبنی بر اینکه صنعت گردشگری می‌تواند جایگزین صنعت نفت شود، اما هنوز فاصله زیادی تا این اتفاق وجود دارد، این روزها هم که قضیه پساتحریم مطرح است و ربط آن به گردشگری، اوضاع گردشگری در پساتحریم چگونه است؟

حسینی: اتفاقاتی که در پساتحریم می‌افتد صنعت گردشگری را جزء مواردی کرده که حداقل در محاوره‌های عمومی دامنه گسترده‌ای پیدا کرده است و این می‌تواند فرصتی باشد برای دست‌اندرکاران گردشگری. مقام معظم رهبری و رئیس جمهور دولت یازدهم بر رونق گردشگری کشور تأکید ویژه دارند. این قضیه در بدنه‌های اجتماعی هم کشیده شده است. گردشگری تا قالب و حصار و کادر دورش باشد به جایی نمی‌رسد باید یک دغدغه عمومی در کشور باشد.

گردشگری یک‌سری دست‌اندرکار مستقیم و غیرمستقیم دارد و یک‌سری بخش خصوصی و عموم مردم درگیر آن هستند. اینها همه اجزای پازلی را تشکیل می‌دهند برای رسیدن به آن سند چشم‌انداز 20 میلیون گردشگر در افق 1404. هر کدام از اینها وظیفه‌ای را به عهده دارند بقیه ارگانها هم که با گردشگری ارتباط دارند باید کمک کنند.

ما برای رسیدن به سند چشم‌انداز باید همگی با همه وجود درک کنیم که این بحث می‌تواند مهم باشد و در اقتصاد مقاومتی می‌تواند جایگزین نفت شود و هم قطعات این پازل باید به این باور برسند. مردم هم باید فرهنگ‌ پذیرش گردشگر برایشان انجام شود. در کشورهای گردشگرپذیر، گردشگر خیلی جلب توجه نمی‌کند و همه اجزای کشور آن را می‌پذیرند.

رشد گردشگری در ایران طی سال‌های گذشته بین 4 تا 5 درصد بوده اما در 2014 به 10 تا 12 درصد رسید. ان‌شاءالله اگر این رشد تداوم داشته باشد و یک باره نباشد ما می‌توانیم تحقق سند چشم‌انداز را در 1404 داشته باشیم.

* آیا به نظر شما با یک سال تجربه رشد 10 تا 12 درصدی ورودی گردشگر به کشور می‌توان به رسیدن به برنامه افق 1404 امید بست؟

حسینی: تحلیل روند است ان‌شاءلله این اتفاق می‌افتد ولی ما نمی‌توانیم بنشینیم بگوییم می‌افتد یا نمی‌افتد. می‌دانیم در گردشگری یک‌سری عوامل محیطی بیرونی هم مؤثر است ولی دو بخش وجود دارد یکی داخلی و دیگری عوامل محیطی بیرونی. ما نمی‌توانیم به صرف اینکه شاید مثلا 2018 یک اتفاقی در منطقه می‌خواهد بیفتد نمی‌توانیم قضیه را رها کنیم بالاخره حداقل این است که ما عوامل داخلی را کنترل کنیم هوشیاری‌مان را حفظ کنیم بسترسازی‌ها را انجام دهیم اگر اتفاقاتی هم افتاد که گردشگری را متأثر کرد ما بتوانیم حداکثر استفاده را از اتفاقاتی هم که باب میلمان در گردشگری نیست داشته باشیم.

2014 و 2015 نشان داد که محاسبه 20 میلیون گردشگری برای 1404 عدد هوشمندانه‌ای بوده و حساب شده انتخاب شده و قابل تحقق است.

* برای رسیدن به 20 میلیون گردشگر خارجی طبق افق 1404 یک سیر را باید طی کرد نه اینکه با یک اتفاقاتی ما به این عدد برسیم مثلاً یک توافقی در دنیا انجام می‌دهیم گردشگر زیاد می‌شود اما اگر دو سال بعد اتفاقی در دنیا برای کشور ما رخ داد و گردشگری نیامد کلاً از رسیدن به چشم‌انداز 20 ساله جا بمانیم.

حسینی: نه به نظر بنده باید برآیند موضوع را نگاه کنیم این برآیند باید مثبت باشد.

* رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری یکی از تأکیدهایی که در زمینه اقامت توریست و ساخت هتل‌ها داشتند بحث ساخت هتل‌های 2 یا 3 ستاره بوده در شرایطی که شما در شرکت توسعه به عنوان زیرمجموعه سازمان میراث فرهنگی، خانه‌های تاریخی را تبدیل به هتل می‌کنید چقدر به عملیاتی کردن این موضوع تأکید دارید؟

حسینی: ما متنوع‌ترین هلدینگ هتل‌ها را داریم بعضی هلدینگ‌ها فقط 5 ستاره هستند اما ما این طور نیستیم. در مجموعه هتل‌هایی که داریم و یا می‌سازیم به این موضوع توجه داریم.

* یعنی هدفگذاری شما بر ساخت هتل‌های لوکس است برای توریست‌های خارجی یا اقامتگاه‌های با ستاره‌های پایین هم بهر‌ه برداری می‌کنید؟

حسینی: ما هدفمان گردشگری داخلی و خارجی است ما 5 ستاره معمولی داریم 5 ستاره بوتیک هم داریم که در کرمانشاه است. حداقل تنوع را که سرلوحه قرار داده‌ایم در راستای سیاست‌های سازمان است اما احساسمان این است که گردشگر خارجی که می‌آید به خانه‌های تاریخی که می‌رود برایش جذابیت دارد.

اخیراً وزیر گردشگری اسپانیا که جلسه‌ای را با رئیس سازمان میراث فرهنگی داشت یکی از افتخاراتی که مطرح می‌کرد چیزی حدود 60 مکان تاریخی بود که تبدیل به اقامتگاه کرده‌اند که خود رئیس سازمان میراث فرهنگی ما آنجا مطرح کردند که ما این را خودمان به نحو احسن انجام می‌دهیم این یک تجربه آزمون شده در دنیا است و ما هم در ایران پتانسیل‌های مختلف گردشگری را داریم. من تصور شخصی‌ام این است که این خانه‌های تاریخی جذاب‌تر از هتل‌ها برای توریست‌ ما هستند فرم‌های نظرسنجی که از توریست‌ها جمع‌آوری شده است مؤید همین نکته است. شور و شعفی که توریست خارجی در هتل لاله کندوان دارد در هیچ هتل دیگری ندارد.

* هدف‌گذاری را نفرمودید که اگر خانه تاریخی را برای تبدیل به اقامتگاه به شرکت توسعه واگذار کنند آیا اولویت شما تبدیل خانه تاریخی به هتل 5 ستاره است یا 2 و 3 ستاره؟

حسینی: آخر این شأن ایرانی نیست. ما به عنوان مجموعه دولتی باید مجموعه فاخری را برای ارائه داشته باشیم. من نمی‌توانم بروم یک هتل 2 ستاره را تحویل بدهم این شأن شرکت ما هم نیست.

* در حال حاضر تبدیل چند خانه تاریخی به مرکز اقامتی را در دستور کار دارید؟

حسینی: بعد از کرمانشاه 2 تا 3 مورد دیگر را در مرحله عقد قرارداد داریم یکی از اینها سعدالسلطنه قزوین است، خانه‌های صادقی در اردبیل هم در دستور کار است.

* دوره‌های آماده سازی این خانه‌های تاریخی شبیه هتل‌ها یک دوره 5 ساله است تا به بهره‌برداری برسد یا کمتر است؟

حسینی: خیر، متفاوت است مثلاً کرمانشاه یک سال و اندی طول کشید.

* یکی از دغدغه‌‌های فعالان گردشگری این است که در تهران طی سالهای اخیر جز یک یا دو مورد هتل‌سازی نداشته‌ایم تمرکز شما بیشتر در شهرستان‌ها است برنامه‌ای برای تهران ندارید؟

حسینی: ما در زنجیره‌ای که داریم هتل در تهران هم داریم کشاندن دامنه گردشگری به جاهایی که پتانسیل قوی دارد ولی در محرومیت است یکی از کارهایی است که ما پیگیری می‌کنیم. مثلاً قزوین نتوانسته به خوبی گردشگر جذب کند چرا که امکانات اقامتی آنچنانی ندارد یا کرمانشاه هم به همین ترتیب است. به طور کلی زنجیره هتلی که تهران را نداشته باشد آسیب‌پذیر است و حتماً باید پایگاه داشته باشند برای کار در تهران هتل داریم دلمان می‌خواهد که در شهرهای دیگر هم داشته باشیم. ما هر گردشگری که می‌آید حتماً اصفهان و شیراز را می‌خواهد برود باید در این مکان‌ها زنجیره را کامل کنیم.

* از هتل لاله تهران که سال‌ها است قرار است بال دوم آن ساخته شود خبر تازه‌ای دارید؟

حسینی: بال دوم هتل لاله کار طولانی دارد. همین امروز اگر مجوز بال دوم صادر شود هم سرمایه‌گذار آن هست هم ما خودمان آمادگی داریم.

*: هنوز بال غربی هتل لاله مجوز ندارد؟

حسینی: ما از آخر اسفند مکاتبه اولیه را انجام دادیم فکر کنم تا یک سال و نیم دیگر ما دستمان بند است.

* شهرداری چرا تعلل می‌کند؟

حسینی: قوانین خودش را دارد باید به کمیسیون ماده 5 برود. هنوز به کمیسیون ماده 5 نرفته است باید نقشه‌های آن تهیه شود.

* غیر از توسعه هتل لاله، بهر‌ه برداری از خانه‌های تاریخی تهران را در برنامه ندارید؟

حسینی: چون اسم شرکت‌مان توسعه گردشگری ایران است به فکر کل ایران هستیم.

* بازسازی هتل لاله در برنامه نیست؟

حسینی: چرا ان‌شاءالله. ما تازه از 25 شهریور پس از 4 سال سکونی ناشی از واگذاری اشتباه شرکت آزاد شدیم یعنی تاریخ تولد ما 25 شهریور است که بعد از پیگیری‌های ما هم رأی هیأت بدوی و هم دادگاه شعبه 21 رأی قطعی را صادر کرد یعنی واگذاری شرکت که در سال 90 انجام شده بود ابطال شد. ما تا 24 شهریور یک شرکت فروخته شده بودیم. بازسازی واحدهای موجود را ان شاءالله در برنامه داریم. ما قرار بود بعد از 20 سال برند هتل لاله را ثبت کنیم که بالاخره توانستیم لوگوی هتل لاله را ثبت کردیم.

* قضیه دادگاه واگذاری شرکت توسعه گردشگری به بخش خصوصی که رئیس سازمان میراث فرهنگی آن را یک مفسده بزرگ اقتصادی می خواند، بالاخره تمام شد؟

حسینی: بعد از صدور رأی هیات داوری اصل 44 مبنی‌ بر ابطال واگذاری شرکت توسعه گردشگری، خریدار حق داشت که در دادگاه تجدیدنظر و دیوان عالی کشور، نسبت به این رای اعتراض کند که این کار انجام شد و مسیر رسیدگی به پرونده در مدت 5 ماه طی شد تا اینکه مهرماه پرونده واگذاری شرکت، در دادگاه تجدیدنظر دادگاه شهید بهشتی رای قطعی گرفت.

این واگذاری در راستای اهداف اصل 44 بود و سازمان میراث فرهنگی با اصل واگذاری آن مخالفتی نداشت اما عدم حفظ حقوق بیت المال و عدم ارزش گذاری واقعی موجب شد تا سازمان میراث فرهنگی پیگیر این واگذاری شود چون بخش زیادی از دارایی ها و اموال شرکت، ارزش گذاری نشده بود و فقط 11 دارایی عمده را ارزش گذاری کرده بودند.

* از مهم‌ترین برنامه‌هایی که پس از تعیین تکلیف شرکت، پیگیری می‌کنید هم بگویید.

حسینی: ما یکی از مهم‌ترین برنامه‌هایمان تعیین تکلیف 50 پروژه حقوقی است که برای ساخت حدود 40 مرکز اقامتی بوده که اگر بتوانیم تعیین تکلیف کنیم. اختلافاتی بر سر زمین هتل و اجحاف در بیت‌المال و... بوده است که در این دوره ما باید حل کنیم. ایجاد این پرونده‌ها تا سال 90 بوده است. بعد از این توسعه مراکز اقامتی با محوریت توسعه اماکن اقامتی تاریخی و سنتی را خواهیم داشت.

افزایش مراجعات خارجی‌ها برای ساخت و بازسازی هتل‌ها در ایران پس از برجام

* قرار نیست شما هم در شرایط پساتحریم با سایر هتل‌های جهانی تعامل برقرار کنید؟

حسینی: اتفاقاً الان به خاطر فضای پسابرجام مراجعات زیادی از سایر کشورها در بخش ساخت و تجهیز و بازسازی هتل داریم با بعضی جلسه گذاشتیم به خصوص در بخش بازسازی هتل‌ها از تجربیات ترکیه‌ای‌ها استفاده خواهیم کرد.

* مقاوم‌سازی را چقدر در بهره‌برداری از مراکز اقامتی به ویژه سنتی لحاظ کرده‌اید؟

حسینی: چه هتل‌هایی که خودمان ساخته‌ایم و چه هتل‌هایی که از قبل وجود داشته است الزاماتی را برای آنها رعایت می‌کنیم بالاخره به خاطر اینکه گردشگری صنعتی است که آسیب‌پذیر است و اگر اتفاق ناخوشایندی در آن بیفتد حاشیه‌هایش می‌تواند سال‌ها دامن کشور را بگیرد سعی می‌کنیم مراقبت لازم را در این زمینه داشته باشیم.

* چقدر به آینده گردشگری کشور امیدوار هستید چون خیلی مدیران وارد گردشگری می‌شوند و از دستیابی افق 1404 حرف می‌زنند اما در عمل اتفاقی نمی‌افتد؟

حسینی: عقیده شخصی‌ام این است که این اتفاق می‌تواند بیفتد واقعیتش جایگزین دیگری که این قدر نقد باشد و جایگزین نفت در اقتصاد مقاومتی شود نداریم به قدری گردشگری پتانسیل دارد و بستر آماده‌ای دارد.

* این پتانسیل همیشه بوده آیا عزمی برای بالفعل شدن آن وجود دارد؟

حسینی: واقعاً نمی‌دانم چه جوابی بدهم چون 2014 نشان داده که این عزم وجود دارد که تعداد گردشگر ورودی بالا رفته است.

رشد گردشگری ایران در 2014 یک اتفاق نبود/ تنوع و اصالت صنعت گردشگری در صنایع دیگر نیست

* آیا به نظر شما 2014 یک اتفاق در گردشگری نبوده و مسیر رشد 12 تا 14 درصد ادامه خواهد داشت؟

حسینی: اتفاق نبوده است. تحقق آمار گردشگری در 2014 یک تصادف نبوده الآن زود است برای اینکه بگوییم یک تصادف بوده است باید 2017 بنشینیم و بررسی کنیم که یک تصادف بوده است یا خیر.

اتفاق 2014 قابل تکرار شدن است به شرط اینکه ما با همه ارکان جامعه باور کنیم می‌شود. گردشگری موضوعی است که تحت تأثیر عوامل دیگر است در دوره‌ای مثلاً‌ به خاطر مسائل شرعی زیر سوال می‌رفته است افت و خیزهای زیادی داشته است ما الآن می‌توانیم گردشگری را در قالب و مفهوم بومی ارزشی به تمام دنیا عرضه کنیم هر کسی دنبال هر نیاز درونی‌اش باشد در گردشگری موجود است برای همین است که می‌گوییم همه اقشار جامعه درگیر گردشگری می‌توانند باشند.

اگر دنبال انتشار انقلاب اسلامی هستیم گردشگری بهترین مفهوم است. اگر دنبال اقتصادمان هستیم گردشگری بهترین مفهوم است اگر دنبال بهترین ارزش‌ها و معرفی مفاخرمان هستیم گردشگری بهترین وسیله است.

تحمل این دوران گذر رشد 5 درصدی تا تثبیت 10 تا 12 درصدی می‌تواند گردشگری را به عنوان پر درآمدترین صنایع ایران تبدیل کند و واقعاً‌ این محقق می‌شود تنوع صنعت گردشگری و اصالتی که در گردشگری است در دیگر صنایع نیست.

* ولی ثبات سیاست‌گذاری‌ها در صنایع دیگر خیلی بیشتر از گردشگری است.

حسینی: اگر عمومی بشود این‌طور نمی‌شود. یک دوره‌ای، گردشگری ما دچار سیاست‌زدگی شد ولی در حالت عادی این اتفاق نیست. اگر عمومی شود و گردشگری رسالت گردشگری داشته باشد نگرانی‌ها کم می‌شود. در شرایط پیش از این کدام صنعتی می‌توانست خیلی ایده‌آل کار کند اما گردشگری حداقل با همان رشد 6 درصد جلو می‌رفت یعنی آخرین جنگ و دعواها را ما سالهای 90 تا 92 داشتیم با دنیا اما همان موقع رشد 5 یا 6 درصد را داشتیم. همان موقع وضعیت مابقی صنایع ما چطور بود؟!

* آمار رشد 5 یا 6 درصد رشد آمار واقعی بوده است؟

حسینی: این اعداد بر اساس معیارهایی به دست آمده معیارهای که در این سال‌ها تغییر نکرده است.

گردشگری با رانت‌بازی نمی‌تواند جای خودش را باز کند

* ریسک سرمایه‌گذاری در گردشگری بالاتر از سایر صنایع نیست، چون دستخوش سیاست‌های دولت‌ها در دوره‌های مختلف می‌شود؟

حسینی: خیر، ما مدیران سرمایه‌گذاران را خراب می‌کنیم به سرمایه‌گذار می‌گوییم تو بیا این کار را بکن ما این چیزها را به تو می‌دهیم نمی‌‌گذاریم بخش خصوصی با دو دو تا چهار تای خودش و با فضای گردشگری وارد این سرمایه‌گذاری شود تعهدات بدون پشتوانه می‌دهیم و آخرش می‌شود چیزی که الان ما درگیریم قول داده شده که فلان تعهدات را برای سرمایه‌گذار انجام می‌دهند ولی عملی نیست.

اگر گردشگری در فضای سالم، منطقی و بدون احساسات باشد می‌تواند جای خودش را باز کند ولی اگر رانت‌بازی باشد نمی‌شود.

در این شرکت قرارداد با آدمی بسته شده برای ساخت 20 هتل در حالی که فقط 20 روز بوده شرکتش را ثبت کرده است، بدون انجام هیچ مراحل قانونی ما 20 تا 30 روش تأمین منابع داریم که حداقل 10 مورد آن را می‌شود بومی گردشگری کرد نه اینکه یک زمین گرفتند دادند به سرمایه‌گذار و آخرش همین می‌شود که همه گفتند و کاری انجام نشد.

برای هر پروژه‌ای روش تأمین منابع مختلف می‌شد تعریف کرد برای یک پروژه اوراق مشارکت خوب است برای منطقه‌ای وام صفر درصد می‌شود داد و خیلی روش‌های دیگر.

* در حال حاضر شما این کار را می‌کنید و برای هر پروژه یک روش را پیش می‌برید؟

حسینی: نه، نداریم که این کار را بکنیم 50 پرونده واگذاری داریم که باید اول آنها را فک کنیم بعد جلو برویم و متأسفانه الآن گیر کرده‌ایم.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار: 1آذر1394، کدخبر: 13940824001314: www.farsnews.com