شعار سال: دکتر سیاری، معاون بهداشتی وزارت بهداشت در نشستی خبری که در ساختمان وزارت بهداشت و درمان برگزار شد از تقلب در تولید و عرضه محصولات ارگانیک خبر داد و سود بالای این محصول را یکی از مهم ترین عوامل بروز تقلب ها دانست. این امر بهانه ای شد تا سراغ زوبین امیری، عضو هیات مدیره انجمن ارگانیک ایران برویم و با محصولات ارگانیک، راه های تشخیص انواع تقلبی آن و فواید این محصولات بیشتر آشنا شویم.
تعاریف مختلفی برای مواد و محصولات ارگانیک وجود دارد اما به طور ساده می توان گفت به محصولاتی ارگانیک گفته می شود که در تمام مراحل کاشت، پرورش و تولید آنها از چرخه های سازگار با طبیعت استفاده شود. در حقیقت در تولید این نوع محصولات از هیچ نوع مواد شیمیایی استفاده نشده به علاوه تولید محصولات ارگانیک به محیط زیست نیز آسیب نمی رساند.
درواقع می توان گفت سیستم کشاورزی ارگانیک از سلامت انسان، خاک و اکوسیستم حمایت می کند و از تجارت، نوآوری، علوم سودمند برای محیط زیست، ترویج نمایشگاه های مرتبط و کیفیت خوب زندگی اشخاص درگیر با آن ترکیب شده است. مواد شیمیایی ممنوع!

چه محصولاتی ارگانیک هستند؟

کارشناسان هشدار می دهند برای خرید محصولات ارگانیک باید به این نکات توجه کنید.
تقلب در تولید و عرضه محصولات ارگانیک این روزها به خبر یک بسیاری از خبرگزاری ها و رسانه ها تبدیل شده و داد مسئولان وزارت بهداشت را هم درآورده است.
مجله سلامت 24خبر: دکتر سیاری، معاون بهداشتی وزارت بهداشت در نشستی خبری که در ساختمان وزارت بهداشت و درمان برگزار شد از تقلب در تولید و عرضه محصولات ارگانیک خبر داد و سود بالای این محصول را یکی از مهم ترین عوامل بروز تقلب ها دانست. این امر بهانه ای شد تا سراغ زوبین امیری، عضو هیات مدیره انجمن ارگانیک ایران برویم و با محصولات ارگانیک، راه های تشخیص انواع تقلبی آن و فواید این محصولات بیشتر آشنا شویم.
تعاریف مختلفی برای مواد و محصولات ارگانیک وجود دارد اما به طور ساده می توان گفت به محصولاتی ارگانیک گفته می شود که در تمام مراحل کاشت، پرورش و تولید آنها از چرخه های سازگار با طبیعت استفاده شود. در حقیقت در تولید این نوع محصولات از هیچ نوع مواد شیمیایی استفاده نشده به علاوه تولید محصولات ارگانیک به محیط زیست نیز آسیب نمی رساند.
درواقع می توان گفت سیستم کشاورزی ارگانیک از سلامت انسان، خاک و اکوسیستم حمایت می کند و از تجارت، نوآوری، علوم سودمند برای محیط زیست، ترویج نمایشگاه های مرتبط و کیفیت خوب زندگی اشخاص درگیر با آن ترکیب شده است. مواد شیمیایی ممنوع!

یکی از موارد کشاورزی ارگانیک این است که همه چیز برای تولید و پرورش محصولات طبیعی باشد. در این نوع از محصولات از هیچ گونه سم یا کود شیمیایی استفاده نشده و حفاظت از خاک، آب، و سلامت انسان و حیوان در نظر گرفته می شود. می توانید محصولات ارگانیک را با وجدانی راحت مصرف کنید و آسوده خاطر باشید که برای مصرف این نوع از محصولات، کره زمین و بقای آن را به خطر نینداخته اید. این محصولات فاقد هر نوع مواد شیمیایی مصنوعی و فلزات سنگین هستند و تمام مراحل تولید، پرورش، فرآوری، بسته بندی، نگهداری، حمل و نقل و... تحت کنترل و نظارت نظام گواهی و استاندارد معتبر محصولات ارگانیک است.

بایدها و نبایدها !

تولید هرگونه مواد ارگانیک بایدها و نبایدهای خاص خود را دارد که باید طبق ضوابط خاص مدنظر قرار گیرد. اگر محصول ارگانیک جزء محصولات کشاورزی باشد در کاشت و پرورش آن از سموم یا کود های طبیعی استفاده می شود؛ مثلا برای دفع آفات ممکن است از حشرات یا از انواع مواد طبیعی به عنوان کود بهره گرفته شود. به طور کلی تمام مسائل مربوط به حفظ خاک، آب، هوا و... رعایت شده و محصولی سالم و طبیعی ارائه می شود؛ اگر محصول ارگانیک جزء محصولات دامی، گوشتی یا پروتئینی باشد در پرورش دام، برای پرورش این نوع محصولات از هورمون های رشد دهنده به هیچ عنوان استفاده نشده و چراگاه های ارگانیک به عنوان تغذیه این دام ها مورد استفاده قرار می گیرند.

تغذیه سالم و مطمئن

به دلیل استفاده از انواع مواد نگهدارنده، طعم دهنده ها، رنگ های شیمیایی، اسانس ها و... در مواد غذایی مختلف، خصوصا موادی که ماندگاری بالایی دارند، توصیه می شود همه افراد خصوصا کودکان، سالمندان و... کمتر از این مواد استفاده کنند. در عوض پیشنهاد می شود مواد غذایی ارگانیک که طبیعی بوده و هیچ ضرری برای سلامتی ندارند جایگزین غذاهای مضر شوند. به راحتی می توان لیوان آبمیوه های مصنوعی یا شیرهای ماندگار کودک خود را با محصولات ارگانیک جایگزین کرده و سلامت او را تا حد زیادی تضمین کنید.

تنوع محصولات

انواع مواد غذایی مثل چای، پسته، میوه ها، گلاب، حبوبات، برنج، عرقیجات، رب گوجه، آبمیوه و... در داخل کشور به صورت ارگانیک تولید می شوند. اگرچه تولیدات در این زمینه در داخل کشور وجود دارد اما واردات محصولات ارگانیک هم بخشی از بازار این نوع محصولات را به خود اختصاص داده است. به هرحال باید دقت کافی داشته باشید و هر روز بر اطلاعات خود در زمینه محصولات مختلف ارگانیک بیفزایید. این اطلاعات به کارتان خواهد آمد و برای انتخاب محصولات مختلف کمک کننده خواهد بود.

مرغ ارگانیک نداریم!

مردم آگاه باشند ما در ایران تولید مرغ ارگانیک نداریم، فقط نوعی مرغ با نام «مرغ سبز» وجود دارد که ارگانیک نیست و فقط آنتی بیوتیک به آن تزریق نشده است. اتفاقا بخشی از کاری که باید انجام شود اطلاع رسانی درباره برخی محصولات است که مورد تخلف واقع نشود. مردم هم باید اطلاعات خود را درباره محصولات ارگانیک بالا ببرند تا هر چیزی را با نام ارگانیک نخرند. اگر مردم بدانند مرغ ارگانیک تولید نمی شود، متخلفان نمی توانند مرغ های با جثه کوچک تر را با نام ارگانیک به فروش برسانند.

در سایت انجمن ارگانیک ایران به نشانی www. iranorganic. org اطلاعات مفیدی برای آگاهی هرچه بیشتر مردم وجود دارد. در حال حاضر توزیع گسترده محصولات ارگانیک را شرکت هایی مثل شرکت زوبین انجام می دهد. توزیع و ایجاد بازار برای این محصولات، کار آسانی نبوده و کار یک شرکت نیست، دولت باید وارد کار شود و برخی حمایت ها را بر عهده بگیرد. این موضوع به سلامت جامعه ارتباط دارد و مجلس، شورای شهر و... باید وارد قضیه شوند. تغذیه سالم یعنی سلامت جامعه و سلامت جامعه یعنی عملکرد بهتر در همه زمینه ها. بنابراین درمورد تغذیه مردم نمی توان اهمال کاری کرد.

هر محصولی ارگانیک نیست

برای تولید محصولات ارگانیک علاوه بر اینکه باید سم و کود طبیعی مصرف شود، نباید از ترکیبات نگهدارنده، طعم دهنده ها، رنگ ها و دیگر مواد شیمیایی در ترکیبات این محصولات استفاده شود. به علاوه پرورش محصولات ارگانیک نباید به محیط زیست و طبیعت هم ضربه بزند. برای پرورش محصول ارگانیک حتی حقوق کشاورزان و کارگران مزارع هم باید رعایت شود و باید به این قبیل موضوعات هم توجه داشت؛ این است که معتقدم نام «ارگانیک» مقدس است.

رازهای کوچک، اما مهم!

بعد از انقلاب صنعتی تولید مواد غذایی وارد روش هایی شد که هزینه آن را سلامت مردم، اکوسیستم و منابع طبیعی پرداختند. هزینه های روش جدید تولید محصولات سنجیده نشده بود؛ به این معنا که این سم و کود شیمیایی که بار بیشتری می دهد، راحت تر با آفات مبارزه می کند یا محصول را سریع تر پرورش می دهد، اگرچه شاید به لحاظ مالی کم هزینه تر باشد اما هزینه های بیشتر دیگری بر دوش کره زمین می گذارد. بنابراین هزینه های تولیدات زیاد، سریع و راحت تر محصولات کشاورزی بررسی نشده و نتیجه هم سونامی سرطان، آلودگی آب، خاک، هوا و... است.

زمانی که قرار باشد هزینه های تولید محصولات را کره زمین (به معنای کل کره زمین) نپردازد، طبیعی است که قیمت کمی بالاتر می رود؛ یعنی برای تولید محصول به جای آنکه از زمین، آب، سلامت انسان و... خرج کنیم، از پول خرج می کنیم. پول بیشتری برای خرید محصولات ارگانیک پرداخت می شود اما در عوض از بیماری ها و آلودگی های مختلف پیشگیری می شود؛ یعنی نوعی سود غیرمستقیم. در اصطلاح بهتر است به جای آنکه ته شلنگ را بگیریم تا آب هدر نرود، شیر را ببندیم. تغذیه را اصلاح کنیم بیماری به وجود نمی آید که بخواهیم درمان کنیم.

معتبرها کدامند؟

محصولاتی ارگانیک هستند که شرکت های نظارت و بازرسی، صلاحیت آنها را تایید کرده باشند. ما در دنیا ۵۳۰ شرکت بازرسی داریم که برای بازرسی فرآیند محصولات ارگانیک صلاحیت دارند. در حقیقت به محصولی ارگانیک گفته می شود که فرآیند تایید صلاحیت را توسط این شرکت های بازرسی گذرانده و مورد تایید قرار گرفته باشد. پس از مطابقت محصولات با استانداردهای ارگانیک مورد تقاضای هر کشور، گواهی ارگانیک به محصول داده می شود.

محصولات ارگانیک معتبر که گواهی دریافت کرده باشند، لوگوی مخصوصی دارند. تایید بازرسی ها برای محصولات ارگانیک مستندات سفت و سختی را می طلبد و مدعیان محصولات ارگانیک باید این مستندات را داشته باشند. صنعت ارگانیک در ایران جزو صنایع نوپاست و قیمت این محصولات مصوب نیست. اما کمتر مشاهده می شود که فروشگاه های معتبر، محصولات را با قیمت های خیلی متفاوت عرضه کنند.

به علاوه مردم می توانند در صورت مشاهده تخلف در زمینه ارائه محصولات غیرارگانیک به جای ارگانیک، این موضوع را به انجمن ارگانیک ایران به شماره ۸۸۸۱۰۵۲۱ ۰۲۱ اطلاع دهند.

محصول ارگانیک باید گواهی داشته باشد

شاید بسیاری از افراد با دیدن اسم «ارگانیک» اقدام به خرید کنند اما حتما باید به خاطر داشته باشید این روزها از نام «ارگانیک» سوءاستفاده های زیادی شده و افرادی محصولات خود را با نام ارگانیک به فروش می رسانند که حتی کمترین اطلاعی از این محصولات ندارند. حتما این را هم به خاطر داشته باشید که فقط محصولاتی به عنوان ارگانیک شناخته می شوند که مراحل بازرسی و نظارت را از طرف سازمان های مربوطه گذرانده و گواهی ارگانیک از جهاد کشاورزی دریافت کرده باشند.

با سلامت مردم بازی نکنیم!

در دنیایی زندگی می کنیم که بسیاری از مواد غذایی آلوده به مواد شیمیایی هستند؛ چه به لحاظ استفاده از سم و کود شیمیایی و چه به لحاظ انواع رنگ های شیمیایی، طعم دهنده ها یا مواد نگهدارنده. بیماری زایی و مضر بودن این مواد هم بر هیچ کس پوشیده نیست. وقتی ادعا می کنیم محصولی سالم است که همه موارد مربوط به محیط زیست و... را رعایت کرده باشد، باید طوری عمل کنیم که مردم برای سلامت محصول بتوانند بیشتر خرج کنند چون این محصولات قیمت بالاتری دارند.

سبز سبز مثل طبیعت!

در پرورش محصولات ارگانیک چند موضوع باید رعایت شده باشد؛ اول آنکه برای پرورش این محصولات از سم یا کود شیمیایی استفاده نشده باشد. به علاوه فرآیند بسته در تولید مورد استفاده قرار گرفته باشد؛ بسته به این معنی که از چرخه طبیعت برای مراحل مختلف پرورش محصولات از کاشت، مبارزه با آفات و... بهره برداری شده باشد. در حقیقت برای تولید محصولات ارگانیک از کودهای طبیعی، سرخس ها، جلبک ها و... به عنوان کود و از حشرات برای از بین بردن آفات به عنوان سم استفاده می شود؛ یعنی همه چیز طبیعی است.

نظارت بر استانداردها طبیعتا نظارت هایی برای جلوگیری از تخلف در زمینه ارائه محصولات ارگانیک وجود دارد که با انجام آزمایش های مختلف و براساس استانداردهای تصویب شده، میزان عناصر شیمیایی یا باقیمانده سموم را در مواد غذایی اندازه گیری می کنند. چنانچه محصولی استانداردهای لازم را داشته باشد و بازرسی ها ارگانیک بودن محصول را تایید کنند، گواهی محصول ارگانیک به آن تعلق می گیرد. در این صورت می توانید با خیال راحت چنین محصولی را مورد مصرف قرار دهید و مطمئن باشید پولی که خرج کرده اید صرف تضمین سلامت تان شده، نه پر کردن جیب سودجویان.

گران تر اما سالم تر!

برای رشد محصولات ارگانیک از مواد طبیعی استفاده می شود و هورمون یا کود در رشد آنها مصرف نمی شود بنابراین تولید این مواد نسبت به دیگر محصولات زمان بیشتری می طلبد که درنتیجه این روند قیمت این محصولات اندکی بالاتر از سایر محصولات می شود که این موضوع طبیعی است. درحقیقت قیمت محصولات ارگانیک به طور معمول ۳۰ درصد بالاتر از سایر محصولات کشاورزی است؛ البته توجه داشته باشید پول بیشتری می دهید تا سلامتی برای خود و خانواده تان بخرید بنابراین به نظر می آید به صرفه است که پول دهید اما سالم باشید.

اگر می خواهید به سلامتی خود و خانواده تان توجه کرده و مواد غذایی ارگانیک مصرف کنید باید در نظر داشته باشید هر محصولی برای آنکه به عنوان محصول ارگانیک شناخته شود باید مراحل مختلف بازرسی و نظارت را طی کرده و گواهی محصول ارگانیک داشته باشد. نداشتن گواهی به این معنی است که محصول ارگانیک نبوده و به نوعی در عرضه آن تقلب شده است بنابراین هر محصولی صرفا به این خاطر که به طور طبیعی تولید شده نمی تواند جزو محصولات ارگانیک طبقه بندی شود و حتما باید گواهی تایید از جهاد کشاورزی را داشته باشد.

مراقب سودجویان باشید

طبیعتا با افزایش اقبال مردم نسبت به محصولات ارگانیک و داغ شدن بازار، افراد سودجویی هم هستند که نان تقلب را در تنور داغ این بازار بپزند. افراد یا شرکت هایی هستند که محصولات خود را با نام ارگانیک و قیمت بالاتر به فروش رسانده و از این طریق پول زیادی به جیب می زنند. به هرحال طبیعی است که همه مردم تمام محصولات ارگانیک را نشناخته و قادر به تشخیص ارگانیک از غیر ارگانیک نباشند.

شاید بتوان گفت محصولات ارگانیک از غیرارگانیک در لحظه خرید چندان قابل تشخیص نیست و مردم با دیدن نام ارگانیک روی انواع محصولات به آن اطمینان می کنند. به یاد داشته باشید هستند افرادی که در پی همین عدم آگاهی هستند بنابراین فقط به کلمه «ارگانیک» نوشته شده روی بسته بندی محصول قناعت نکنید و نام تولید کننده و فروشگاه را هم در نظر بگیرید.

تقلبی ها را بشناسیم

بحث تشخیص محصولات ارگانیک از غیرارگانیک تخصصی است و اگر قرار باشد همه علائم ظاهری محصولات ارگانیک به مردم توضیح داده شود باز ممکن است از همین موضوع هم سوءاستفاده شده، محصولاتی با ظاهر ارگانیک به مردم ارائه شود که ارگانیک نیستند. فقط مردم درباره مثلا میوه ای مثل پرتقال متوجه باشند که پوست آن مانند برخی محصولات غیرارگانیک موجود در بازار براق نباشد.

تولیدات ایران

در حال حاضر در ایران محصولاتی مثل میوه ها، چای، گلاب، عرقیجات، عسل، پسته، برنج و... با روش ارگانیک تولید می شود و مردم می توانند از محصولات ارگانیک گواهی شده داخلی استفاده کنند. در حال حاضر ما چرخه کامل ارگانیک داریم و در همه زمینه های کشاورزی، تولید، برندینگ، ارائه در بازار و... فعالیت می کنیم. محصولاتی که در فروشگاه های تایید شده ارگانیک ارائه می شوند دارای گواهی و لوگوی مخصوص هستند که می توان با خیال راحت آنها را به مصرف رساند.

آموزش لازم است

کسانی که بر محصولات ارگانیک نظارت می کنند باید آموزش هایی دیده و برخی استانداردها را بدانند. مراجع ذیصلاح باید افراد ناظر را به لحاظ دانش فنی و مسئولیت پذیری تایید کنند تا محصولی که به عنوان «ارگانیک» به بازار وارد می شود واقعا استانداردهای ارگانیک را داشته باشد.

اصلی که نباید فراموش کنید

تولید محصول ارگانیک چهار اصول دارد: اصل اول آن سلامت است که هم بر محصول سالم و هم تفکر سالم افراد فعال در این زمینه اشاره دارد دوم مراقبت که شامل مراقبت از کشاورزان، محیط زیست، گیاه، خاک و... است. سوم انصاف است؛ یعنی اینکه شخص در نظر داشته باشد تقلب و استفاده از سموم و کود شیمیایی که سرطان زاست می تواند مشکلات زیادی را برای مصرف کننده ایجاد کند و اصل آخر هم اکوسیستم است به معنای آن چیزی که اگر تخریب شود دیگر قابلیت زیست روی کره زمین از بین خواهد رفت. تمام قوانین و مبنای محصولات ارگانیک هم روی این چهار اصل بنا نهاده شده است.

تخلف ها باید رسانه ای شود

متاسفانه سوءاستفاده زیادی از بازار ارگانیک وجود دارد و برخی متخلفان محصولات خود را برای سود بیشتر با نام «ارگانیک» به فروش می رسانند. باید این مسائل را رسانه ای کرد تا مردم از جریانات مطلع باشند و مورد سوءاستفاده قرار نگیرند. به هرحال شاید همه مردم قدرت تشخیص کاملا دقیق محصولات ارگانیک را نداشته باشند و این موضوع هم طبیعی است. پس باید با متخلفان برخورد شدیدی صورت گیرد وگرنه موج تخلفات بیشتر و بیشتر می شود و مردم متضرر خواهند شد. همچنین مردم نباید به هر محصولی اطمینان کنند و بهتر است از فروشگاه های معتبر و مورد تایید خرید داشته باشند.

نظارت ها بیشتر شود!

متاسفانه با وجود تخلفات موجود، نظارت ها بیشتر نشده است چون نیروی بیشتری نسبت به گذشته به کار گمارده نشده ؛ پس باید نیروهای بیشتری را در اختیار داشت تا بتوان نظارت ها را دقیق تر و بیشتر کرد. اتفاقا الان بحثی در انجمن ارگانیک ایران مطرح است که نیروها را افزایش داده و از نیروهای جوان یا حتی دانشجو استفاده شود که قرار است این نیروها در سطح شهر و در مراکز مختلف حضور یابند و در صورت مشاهده تخلف در زمینه ارائه محصولات ارگانیک آن را به سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان گزارش دهند.

ایجاد بازار مناسب

سازمان های دولتی زیادی داریم که مواد مصرفی زیادی هم نیاز دارند. اگر مقرر شود که برای تامین مواد مصرفی این سازمان ها از محصولات ارگانیک استفاده شود هم به نوعی فرهنگسازی برای مصرف این محصولات انجام می شود و هم بازار مناسب برای این محصولات ایجاد شده است. مثلا در سازمان های مختلف چای زیادی مصرف می شود که می توان از چای های وارداتی بی کیفیت صرف نظر کرده و از محصولات ارگانیک تولید داخل استفاده کرد. فرهنگ استفاده از محصولات ارگانیک نهادینه خواهد شد.

باید مجازات ها سنگین تر شود

در تمام کشورهای دنیا برای کسانی که از نام «ارگانیک» سوءاستفاده کرده و مرتکب تخلف می شوند جزای سنگینی در نظر گرفته شده است. نه تنها فرد متخلف را در رسانه ها بی اعتبار می کنند بلکه جزای نقدی یا حتی زندان هم در مجموع این قوانین گنجانده شده است. همانطور که وقتی تخلفی در جامعه صورت می گیرد مجازات اجرا می شود، وقتی به حریم تغذیه ای جامعه هم تجاوز شده و ادعاهای پوچ ارائه می شود مجازات هایی انجام می گیرد. در ایران هم توافقنامه هایی با سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان وجود دارد تا بر تخلفات، نظارت وجود داشته باشد.

به این صورت که انجمن ارگانیک، متخلفان را شناسایی کرده و به سازمان حمایت از مصرف کنندگان معرفی می کند؛ این سازمان هم وظیفه دارد که با متخلفان برخورد کند. در ایران طبق همان قوانین، متخلفان کم فروشی با متخلفانی که محصول غیرارگانیک را به عنوان ارگانیک ارائه می دهند برخورد می شود. با توجه به تخلفاتی که در زمینه محصولات ارگانیک وجود دارد به نظر باید جزای سنگین تری برای این افراد در نظر گرفته شود. سلامت و بهداشت جامعه موضوع مهمی است که باید راه را تا حد امکان برای تخلف بست.

وظیفه دولت حمایت از محصولات ارگانیک است

وظیفه دولت است که تولیدکنندگان محصولات ارگانیک را که سلامت جامعه را تضمین می کند مورد حمایت قرار دهد. باید سیاست های حمایتی در این زمینه وجود داشته باشد که متاسفانه در حال حاضر فقدان این سیاست ها حس می شود. حمایت هایی که دولت می تواند انجام دهد به دو صورت است: اول حمایت های مالی به صورت تعلق یارانه یا وام های بلاعوض و بلندمدت و دیگری ایجاد بازار مناسب برای ارائه محصولات ارگانیک.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از مجله اینترنتی 24خبر، تاریخ 21 بهمن 95 ، کد مطلب: 391253: www.24khabar.com