بخش اول: ویژگی‌های قیام بیست و نه بهمن مردم تبریز از دیدگاه مقام معظم رهبری

بخش دوم: ویژگی‌های قیام کنندگان در بیست و نه بهمن از دیدگاه مفام معظم رهبری

بخش اول: ویژگی‌های قیام بیست و نه بهمن

در بخش اول به اوصاف و خصوصیات و آثار قیام بیست و نه مردم تبریز از منظر مقام معظم رهبری اشاره می‌شود:

۱-تعیین کننده

یکی از ویژگی‌های این نقش تعیین کننده بودن آن در سرنوشت مبارزاتی مردم مسلمان ایران است مقام معظم رهبری در این مورد می‌فرمایند:

این منطقه، در همه‌ی دورانهای گذشته‌ی ما، از صد سال، صد و پنجاه سال قبل تا امروز، در حرکت ملت ایران، تعیین‌کننده بوده است. امروز هم همین جور است. شماها هستید که با همت خودتان، با غیرت خودتان، با ایمان خودتان، با عزم راسخ خودتان، توانسته‌اید عزت این کشور و این ملت را در مقابل دشمنان حفظ کنید. هر روز هم که گذشته است، جلوه‌ی آذربایجان در عرصه‌های گوناگون بیشتر شده است. (بیانات در دیدار مردم آذربایجان ۱۳۹۱/۱۱/۲۸) این حادثه‌ی بزرگ با این شکلی که اتفاق افتاد. یعنی قضیه‌ی تبریز و قیام مردم تبریز در بیست و نه بهمن یک حادثه‌ی تعیین کننده بود (بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان شرقی ۱۳۸۷/۱۱/۲۸)

۲-موجب بیداری کل کشور

ایشان معتقدند مردم این خطه همواره موجب موجب بیداری کل کشورند و یکی از این صحنه‌ها حماسه بیست و نه بهمن است, لذا می‌فرمایند: اگر حادثه‌ی بیست و نه بهمن در تبریز پیش نمی‌آمد، یعنی یاد شهدای قم به وسیله‌ی تبریزیها آن جور با فداکاری زنده نگه داشته نمی‌شد، ممکن بود جریان مبارزه یک مسیر دیگری را طی کند. بسیار احتمال داشت که این حادثه‌ی بزرگ با این شکلی که اتفاق افتاد، اتفاق نیفتد. یعنی قضیه‌ی تبریز و قیام مردم تبریز در بیست و نه بهمن یک حادثه‌ی تعیین کننده بود. ماجرای خونهای ریخته شده‌ی در قم و اصل انگیزه‌ی حرکت قم را، ماجرای تبریز زنده و احیاء کرد. طبعاً مردم در این راه هزینه کردند؛ جان‌های خودشان، آسایش خودشان، امنیت خودشان، همه را خرج کردند، لیکن نتیجه‌ای که گرفتند، بیداری کل کشور بود. لذا برای قم یک اربعین گرفته شد، برای اربعین شهدای تبریز در بیست و نه بهمن هم، چندین اربعین گرفته شد. این، گسترش حرکت را نشان می‌دهد. خاصیت حرکت صحیح این است. (بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان شرقی ۱۳۸۷/۱۱/۲۸)

۳-اوج افتخار یک ملت

مقام معظم رهبری معتقدند مردم تبریز و آدربایجان در طول تاریخ افتخار آفرین بوده‌اند, لذا می‌فرمایند: خاطره‌ی مجاهدت آزادمنشانه‌ی هشیارانه‌ی مردم آذربایجان از حافظه‌ی ملت ایران پاک نخواهد شد. بیست و نه بهمن سال ۱۳۵۶ یکی از این خاطره‌هاست. شما در شناسنامه‌ی تاریخی خودتان چه در دوران تاریخ گذشته، چه در دوران بعد از انقلاب، چه در دوران جنگ تحمیلی و چه تا امروز از اینگونه حوادث بسیار داشته‌اید. البته تاریخِ سرتاپا افتخار مردم عزیز آذربایجان در یک نقاطی اوج می‌گیرد که یکی از این نقاط همین بیست و نه بهمن است. (بیانات در جلسه پایانی بازدید از مناطق زلزله‌زده آذربایجان شرقی ۱۳۸۶/۱۱/۲۸)

۴-کار زینب گونه

مقام معظم رهبری این قیام را به حرکت امام سجاد (ع) و حضرت زینب پس از شهادت امام حسین (ع) تشبیه کرده و می‌فرماید: در بیست‌ونهم بهمن سال ۵۶، شبیه کار امام سجّاد (علیه‌السّلام) و جناب زینب کبری بود که نگذاشتند حادثه‌ی عاشورا فراموش بشود. تبریزی‌ها در بیست‌ونهم بهمن نگذاشتند این بار زمین بماند وَالّا بنا بر این بود که کشتار قم و حضور مردم و همه‌چیز فراموش بشود امّا تبریزی‌ها نگذاشتند. من فراموش نمی‌کنم آن روزها خبرهایی می‌آمد که دستگاه جبّار و طاغوت شخصیّت‌های برجسته‌ی نظامی خودش را فرستاد تبریز برای اینکه جلوی حضور مردم را بگیرند امّا مردم بیست‌ونهم بهمن را به‌وجود آوردند؛ و تا امروز این روز زنده است. اینکه بنده هم اصرار دارم که در این روز با شما ملاقات بکنم به‌خاطر اهمّیّت این روز است (دیدار مردم اذربایجان (۲۹/۱۱//۱۱/ ۹۳

در تعبیر دیگری می‌فرمایند: تبریزی‌ها نگذاشتند آن حادثه‌ی مهم و خونین قمیها به وسیله‌ی تبلیغات، به وسیله‌ی غفلتها یا غرض‌ورزیها از یاد برود؛ یعنی کار حضرت زینب را کردند. اگر زینب نبود، کربلا نبود. اگر زینب نبود، حادثه‌ی عاشورا معلوم نبود این گسترش را پیدا کند و این ماندگاری را در تاریخ داشته باشد. حرکت مردم اینجوری بود. آن وقت شد الگو. اربعینِ اول را تبریزیها راه انداختند، اربعین‌های بعدی پی درپی راه افتاد و منتهی شد به این حرکت عظیم. (بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان ۲۷/۱۱/۱۳۸۹)

بخش دوم: ویژگی‌های حماسه سزان بیست ونه بهمن

دربخش گذشته به ویژگیها و آثا حماسه بیست و نه بهمن اشاره گردید در این بخش به نقش و خصوصیات مردم تبریز و آذربایجان که موجد این قیام هستند اشاره می‌شود:

۱- بصیرت

از دیدگاه مقام معظم رهبری یکی از شاخصه‌های مر دم تبریز بصیرت است. در توضیح بصیرت و آگاهی آنها به حماسه بیست ونه بهمن اشاره کرده و می‌فرمایند: این حرکت مردم مردم عزیز و هوشیار تبریز - یعنی زنده نگه‌داشتن نام و یاد بیست‌ونهم بهمن - حقّاً و انصافاً یک حرکت آگاهانه و ناشی از بیداری است. سیاست‌های اقتدارطلب جهانی، همه سعی خود را متمرکز کرده که یادگارهای انقلاب و نشانه‌های غیرت دینی و غیرت ملی مردم را زیر آواری از جنجالهای تبلیغاتی خود پنهان کند و از یادها ببرد. اما دلهای بیدار و جانهای آگاه و هوشیار، درست نقطه مقابل آن سیاست شیطانی عمل می‌کنند؛ یعنی چیزهایی را که پرچم عزّت و افتخار این ملت است، بر سرِ دست نگه می‌دارند. بیست‌ونهم بهمن از این قبیل است و شما با این حرکت خود - آمدن این راه طولانی و اجتماع در این‌جا - این نام و یاد را زنده نگه می‌دارید. این حقیقتاً بیداری است

این بیداری خیلی ارزش دارد و همین بیداری بود که حادثه بیست‌ونهم بهمن را در سال ۱۳۵۶ به‌وجود آورد. مردم شجاع تبریز و مبارزان حقیقی و راستین، چهلم شهدای قم را چنان بر سر دست گرفتند که در حقیقت انقلاب را به حرکت درآورد. این عمل، هوشیاری می‌خواست. رژیم طاغوت خیال می‌کرد که با سرکوب قیام مردم قم در نوزدهم دی آن سال، مسأله تمام شد. اما تبریزیها نگذاشتند و چهلم شهدای قم و آن حرکت عظیم را در بیست‌ونهم بهمن در سطح کشور به‌وجود آوردند و آن توفان را به راه انداختند. این هوشیاری است. هم هوشیاری است، هم غیرت دینی و ملی و هم ایثارگری و فداکاری. مجموعه این صفات و خصایل، مردم تبریز و آذربایجان را ممتاز کرده است. قبل از انقلاب، در حوادث مشروطه و در حوادث قبل از مشروطه هم همین‌طور بود. (بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی ۱۳۸۱/۱۱/۲۸)

در تعبیر دیگر می‌فرمایند: این‌ها مردمی هستند بیدار، بیدار؛ بیداری که شما شعارش را می‌دهید. بنده با همه‌ی وجود این شعار را قبول دارم، از سالها قبل هم گفته‌ام. من در مقابل شعار شما به عنوان تصدیق این حرفها عرض می‌کنم: آذربایجان اویاخسان، انقلابا دایاخسان.

همه‌ی قضیه هم در همین بیداری و هشیاری و درک بالا و موقعیت‌سنجی و اقدام بجا و شجاعانه خلاصه می‌شود. (بیانات در دیدار مردم تبریز ۱۳۸۶/۱۱/۲۸)

۲- شجاعت

شجاعت یکی از فضایل اخلاقی و از خصلت‌های بارز و برجسته انسانی است, از دیدگاه رهبری معظم از جمله ویژگیهای بارز این خطه همین است لذا در دیدار از مردم ارسباران فرمودند: منطقه ارسباران منطقه شجاعت است؛ این را شاید کسانی که با تاریخ آشنا باشند، می‌دانند. ارسباران جزو مناطقی که مردمش اصلاً معروفند به رشادت؛ منطقه‌ی ارسباران یک چنین خصوصیتی دارد. البته همه‌ی آذربایجان همین جور است. غیرت آذربایجانی و همت آذربایجانی که در سالهای دفاع مقدس هم خودش را نشان داد، قبل از آن در انقلاب خودش را نشان داد، تا امروز هم همیشه خودش را نشان داده (بیانات در دیدار مردم تبریز، ۱۳۹۱/۰۵/۲۶)

۳– موقعیت شناسی

مقام معظم رهبری یکی از خصوصیات بارز مردم تبریز را موقعیت شناسی می‌داند و می‌فرمایند: در این حادثه‌ی بیست‌ونهم بهمن، مردم تبریز این خصلتها را از خودشان نشان دادند: اولاً ایمان عمیق دینی؛ ثانیاً غیرت دینی؛ ثالثاً شجاعت؛ پس از اینها، مسئله‌ی موقع‌شناسی، و درک درست حوادث؛ این‌ها خیلی مهم است برای یک مجموعه‌ای، برای یک جمعیتی که باایمان باشند، شجاع باشند، قدرت اقدام داشته باشند و وقت اقدام را [هم] بدانند. زودتر و دیرتر از زمان مناسب، اقدام، اثربخش نیست. تبریزی‌ها درست در وقت خود، بیست‌ونهم بهمن را پدید آوردند و خلق کردند؛ این خصوصیات، خیلی مهم است. تبریز و آذربایجان این خصوصیات را قبل از بیست‌ونهم بهمن هم داشت و تا امروز هم دارد - حوادث بعدی هم این را نشان داده است اینها را باید حفظ کرد.. (بیانات در دیدار مردم آذربایجان ۱۳۹۲/۱۱/۲۸)

۴- پیشرو بودن

رهبری معظم انقلاب مردم تبریز و آذربایجان مردمی پیشرو می‌دانند و می‌فرمایند: آن‌ها در چند انقلاب، پیشروان انقلاب بودند؛ در انقلاب ما که بلاشک پیشرو انقلاب بودند؛ یعنی اگر آنها چهلم مردم قم را برگزار نمی‌کردند و آن حوادث پیش نمی‌آمد، من نمی‌دانم چه می‌شد. اگر به حسب قرار طبیعی نگاه کنید، می‌بینید که آنها جزو پایه‌گذاران و اولین فداییان این انقلابند. اگر مردم تبریز در فتنه‌ی «حزب خلق مسلمان» و آمدن عده‌یی از جاهای مختلف به آن‌جا برای فتنه‌گری، ایستادگی نمی‌کردند، من نمی‌دانم چه می‌شد. یا در قضیه‌ی مشروطیت، اگر آن مبارزات عظیم مردم تبریز نبود، ما نمی‌دانیم اصلاً قضایا چگونه پیش می‌رفت (بیانات در دیار مردم تبریز ۲۸ ۱۱/۱۳۸۶) در تعبیر دیگر می‌فرمایند: بنده درباره‌ی مناقب آذربایجان و تبریز تا حالا مطالب زیادی عرض کرده‌ام که واقعاً به آنها از بن دندان معتقدم. این جمله را فقط عرض بکنم که مردم آذربایجان و مردم تبریز نشان دادند که هم پیشرو هستند، موقع‌شناسند و به هنگام عمل می‌کنند، هم دلیر و شجاعند و از مشکلات هراسی به دل راه نمی‌دهند، هم معنای واقعی کلمه با ایمانند. این‌ها یک حقایقی است؛ این‌ها را هرکسی که با تاریخ آذربایجان آشنا باشد تصدیق می‌کند؛ چه در قضایای مشروطیّت ایران، چه پیش از آن در قضیّه‌ی تحریم تنباکو و مبارزه‌ی با کمپانی انگلیسی، چه بعد از آن در ماجرای نهضت ملّی و حوادث آخر [و بعد از] دهه‌ی ۲۰ - یعنی سالهای ۳۰ و ۳۱ - و چه در حوادث نهضت اسلامی و چه در پیروزی انقلاب اسلامی، در همه‌ی این حوادث که ما نگاه می‌کنیم، آذربایجان و تبریز، هم بهنگام عمل کردند، هم زودتر از دیگران وارد میدان شدند و پیش‌گام بودند، هم شجاعت و دلیری نشان دادند، هم به معنای واقعی کلمه پیر و جوان، مرد و زن، ایمان اسلامی و ایمان مذهبی را معیار قرار دادند. بعد از پیروزی انقلاب تا امروز هم همین‌جور بوده است؛ آن دوران هشت‌سال دفاع مقدّس، آن لشکر پرافتخار عاشورا، آن سرداران بزرگ و معنوی و الهی از قبیل شهید باکری و امثال اینها، و بعد هم قضایای دیگر تا امروز. روز نهم دی در سال ۸۸ همه جای کشور نهم دی بود، در تبریز هشتم دی بود؛ این‌ها معنا دارد، این‌ها نشان‌دهنده است، علامت است. این‌ها را عرض نمی‌کنیم برای اینکه شما خوشتان بیاید؛ عرض می‌کنیم برای اینکه معلوم بشود این قطعه‌ی از کشور ما، این ظرفیّتهای عظیم را دارد. و این نظام، این انقلاب راه طولانی‌ای هنوز درپیش دارد؛ همه‌ی این خصوصیّات می‌تواند در گذر از این مسیر طولانی به کار بیاید. (بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان ۱۳۸۸/۱۱/۲۸)

۵-الگوی ملت ایران

در بیانی دیگر می‌فرمایند: در حوادث پی درپی صد و پنجاه سال اخیر ایران، آذربایجانی‌ها پیشرو بودند؛ گاهی پیشرو بودند، گاهی تک بودند. در قضیه‌ی تحریم تنباکو که میرزای شیرازی از سامره دستور دادند، جزو اولین نقاطی که مردم پاسخ دادند، علمای بزرگ آذربایجان - مرحوم حاج میرزا جواد مجتهد و دیگران - پاسخ دادند و مردم آمدند توی میدان، تبریز بود؛ که کمر استعمار را در یک دوره‌ای، در یک برهه‌ای شکست. در قضیه‌ی مشروطیت همین جور، در قضایای بعد از دوره‌ی استبداد صغیر همین جور، در قضایای بعدی تا دوره‌ی انقلاب اسلامی همین جور؛ که این ۲۹ بهمن شد یک پرچم، شد الگوساز؛ مهم این است. مهم این است که یک ملتی، یک جماعتی، یک مجموعه‌ای، یا یک فردی بتواند الگو درست کند، تا این الگو تولید مثل کند. کار تبریزیها در قضیه‌ی ۲۹ بهمن این بود؛ والّا قضیه‌ی ۱۹ دی قم ممکن بود فراموش شود.

۶–حرکت ساز

. مقام معظم رهبری در این رابطه می‌فرمایند: در دوران انقلاب، حرکت گردونه‌ی مبارزه ملت ایران، از چهلمی شروع شد که تبریزیها برای مردم قم گرفتند. فرزندان اسلام، فرزندان قرآن، فرزندان امام در این شهر توانستند پرچم مبارزه اسلام را بلند کنند و یکسره، آذربایجان و تبریز در خدمت انقلاب قرار گرفت. دانشجویش، روحانیش، کاسب بازاریش، زنانش، مردانش، اهل شهرش، اهل روستایش، کارگرانش، کشاورزانش حتی زبان گویایش مرحوم شهریار (رحمهالله‌علیه) در خدمت انقلاب، در خدمت قرآن و اسلام قرار گرفت. و دوران انقلاب وقتی ما نگاه می‌کنیم، عملکرد شما مردم، عملکرد یک جماعت مؤمن و مخلص و نمونه است، این را من از نزدیک دیده‌ام، دو شهید محراب این شهر، تقدیم انقلاب کرد، شیراز هم شهید محراب داشت، یزد هم شهید محراب داشت اما یک شهید محراب، تبریز دو شهید محراب در راه اسلام و قرآن قربانی داد. فتنه خلق مسلمان را خود تبریزها، همین جوانان حزب‌اللهی مؤمن توانستند در نطفه خفه کنند. آن وقتی که جنگ پیش آمد، جوانان لشکر عاشورا و سرداران شجاع تبریزی و آذربایجانی، شهید آقامهدی باکری، و شهید حمید باکری، و شهدای متعدد دیگر، از سرداران بزرگ لشکر اسلام از این سرزمین برخاستند، در میدانهای نبرد جان‌شان را قربان اسلام و قرآن کردند. این آذربایجان است. (بیانات در جمع مردم تبریز در استادیوم ورزشی تبریز ۱۳۷۲/۰۵/۰۵)

۷- جریان سازی

از ویژگی‌های دیگر این مردم آن است که می‌توانند از یک حادثه؛ فرایند؛ الگو وجریان تولید بکنند در این راستا می‌فرمایند: اگر برای جوانهای عزیزی که آن روز را ندیدند، بخواهیم در دو جمله مسئله را تصویر کنیم، مسئله این است که یک حرکتی در مواجهه‌ی با رژیم غدار، از یک نقطه‌ای، یعنی از حوزه‌ی علمیه‌ی قم و مردم قم سربلند کرد، رژیم بیباک و غدار و متکی به آمریکا بشدت آن را سرکوب کرد، نفس‌ها در سینه‌ها حبس شد. همه خیال کردند قضیه تمام شد. آن نقطه‌ای که نگذاشت این قضیه به اینجا ختم شود و یک حادثه را تبدیل به یک جریان و یک فرایند کرد، عبارت بود از تبریز و آذربایجان. یعنی مردم غیور و شجاع و باهوش تبریز، یک حادثه را تبدیل کردند به یک جریان؛ نگذاشتند این حادثه در قم دفن شود. اگر بخواهیم تشبیه کنیم به حوادث صدر اسلام، مثل کار جناب زین‌العابدین و زینب‌کبری در حفظ حادثه‌ی عاشورا و نگذاشتن و مانع شدن از اینکه این حادثه در صحرای کربلا دفن شود و فراموش شود. (بیانات در دیدار مردم تبریز ۱۳۸۶/۱۱/۲۸)

با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از شبکه اطلاع رسانی راه دانا، تاریخ انتشار:21 بهمن1395، کد مطلب: 1033548، www.dana.ir