شعارسال: این میزان قفل‌شدگی منابع بانک‌ها و وجود موسسه‌های اعتباری غیرمجاز که قیمت پول را هر روز افزایش داده و بانک‌ها را در شرایط سخت از نظر تامین منابع قرار دادند از طرف دیگر موجب بحران در نظام بانکی شده است.

در شهریور ماه امسال بود که خانم امینه محمودزاده یکی از پژوهشگران برجسته پول و بانکی به همراه سید علی مدنی‌زاده استاد اقتصاد دانشگاه شریف در یک نشست کارشناسی ضمن بحث درباره «برنامه اصلاح نظام بانکی» برخی نکات را یادآوری کردند.

خانم محمودزاده در این نشست گفت مطالبات غیرجاری، بدهی‌های دولت و دارایی‌های نقدنشونده موجب کاهش درآمد و کاهش خالص جریان نقدی بانک‌ها شده است. از این جهت رجوع به بازار سپرده از طرف بانک‌ها افزایش پیدا کرد و هر بانک برای به دست آوردن سهم خود از بازار سپرده حاضر به پرداخت نرخ سود بیشتری شد. از آنجا که نرخ سود سپرده، جریان هزینه‌ای بانک‌ها را افزایش می‌دهد و منجر به افت خالص جریان نقدی بانک‌ها می‌شود بانک‌ها وارد بازی پانزی شدند و روند کاهند نسبت تسهیلات به سپرده‌ها نیز تاییدکننده کاهش توان دادن وام و اعتبار از طرف بانک‌هاست.

افزایش جریان هزینه‌ای، سودآوری بانک‌ها را کاهش می‌دهد و به مرور موجب کاهش سرمایه می‌شود و ریسک‌های نقدی و اعتباری را زیاد می‌کند. بنابراین از مقاومت نظام بانکی در برابر شوک‌های اقتصادی کاسته می‌شود و این همان چیزی است که از آن به عنوان بحران بانکی یاد می‌شود. حالا به نظر می‌رسد کمتر از ۶ ماه پس از سخنان کارشناسانه و هشداردهنده خانم محمودزاده به وقوع پیوسته است.

در شرایط حاضر و پس از آنکه بانک مرکزی برای دادن صورت‌های مالی شفاف ایستادگی کرد ورشکستگی برخی بانک‌ها کاملا آشکار شده است و این بانک‌ها هم در بخش خصوصی و هم در بخش دولتی به سمت اعلام ورشکستگی به طور ضمنی حرکت می‌کنند.

یک منبع آگاه خبر داد که پس از آنکه ادغام برخی بانک‌ها در دستور کار و بررسی قرار گرفت و با توجه به شرایط تهدیدآمیزی که بر نظام بانکی حاکم شده است احتمالا در چند ماه آینده بانک‌ها دوباره در تملک دولت قرار می‌گیرند. وضع به گونه‌ای است که جز این چاره‌ای نمانده است و اگر دولت این بانک‌ها را به تملک خود درنیاورد احتمال ترکیدن حباب بانک‌ها که می‌تواند کل اقتصاد ایران را به شرایط خطرناک برساند افزایش می‌یابد. وی در پاسخ به سوالی درباره این که کدام بانک‌ها دولتی خواهند شد گفت نمی‌دانم، اما می‌دانم که این مساله به طور جدی در دستور کار است.

در دو سال گذشته اقتصاددانان به ویژه مشاور ارشد اقتصادی رییس‌جمهور بارها هشدار داده بود که نظام بانکی یک بمب ساعتی شده است که هر لحظه به انفجار نزدیک می‌شود مگر اینکه چاره‌ای برایش شود. کارشناسان می‌گویند وقتی رییس کل بانک مرکزی با صراحت می‌گوید که ۶۰ درصد منابع بانک‌ها قفل شده است باید وخامت وضع این شبکه پولی کاملا احساس شود.

دکتر مدنی‌زاده می‌گوید: برای مقابله با جنگ قیمتی و بازی پانزی و برای رفع انجماد دارایی‌ها ۳ بسته ساماندهی برای بدهی‌های دولت، تخفیف معضل مطالبات غیرجاری و افزایش سرمایه دهیه شده است.