شعارسال: بیماری قلبی عروقی یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان است؛ بیماری‌های قلبی، آنقدر همه گیر شده‌ و آمار مبتلایان به آن به قدری افزایش یافته است که دیگر سخت می‌شود کسی را پیدا کرد که خود یا حداقل یکی از اعضای خانواده‌اش، درگیر این بیماری نباشد؛ درد یکراست می‌آید و می‌نشیند همان‌جا که قلب سلطان بدن، زندگی را به جریان می‌اندازد.

امروزه شایع‌ترین علت بستری بیماران بالای 65 سال در بیمارستان‌ها نارسایی قلب است، در کشور ما آمار دقیقی در خصوص افراد مبتلا به نارسایی قلب وجود ندارد اما در کشور آمریکا تقریبا حدود 500 هزار نفر در سال به لیست بیماران مبتلا به نارسایی قلبی افزوده می‌شود.

از سویی در جهان مدرن امروزی با وجود کنترل مرگ و میر ناشی از بیماری‌های واگیر، روز به روز بر آمار مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر افزوده می‌شود.

طبق گزارش «آمار بیماری قلبی و سکته 2016» انجمن قلب آمریکا، بیماری قلبی و سکته به ترتیب دلایل شماره 1 و 2 مرگ و میر جهان در سال 2013 بوده‌اند.

31 درصد مرگ و میرهای جهان ناشی از بیماری قلبی بوده که 80 درصد آن در کشورهای با درآمد کم و متوسط روی داده است؛ سکته هم با اختصاص 11.8 درصد مرگ و میرهای جهان در رده دوم جای داشته است.

در شروع قرن بیستم بیماری‌های قلبی ـ عروقی مسئول کمتر از 10 درصد کل مرگ‌ها در سراسر جهان بوده است اما در آغاز قرن بیست و یکم بیماری‌های قلبی ـ عروقی مسئول تقریباً نیمی از کل مرگ و میرهای کشورهای توسعه یافته و 25 درصد مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه بود.

*بیش از 19 درصد مرگ ومیرها در ایران ناشی از سکته‌های قلبی است

گرچه بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان بهداشت جهانی، بیماری‌های قلبی و عروقی به‌ عنوان مهم‌ترین علت مرگ و میر در سراسر جهان تا سال 2020 است اما آمارهای رسمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران نشان می‌دهد بیش از 40 درصد مرگ و میرها در کشور ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی و بیش از 19 درصد مربوط به سکته‌های قلبی است به‌طوری که ایران رکورددار بالاترین آمار مرگ قلبی در جهان نامیده شده است.

روزانه 300 نفر در کشور ایران بر اثر عوارض قلبی فوت می‌کنند؛ این در حالی است که امکان بروز بیماری‌های قلبی وعروقی پس از سن 40 سالگی در مردان 49 درصد و در زنان 39 درصد است.

نسیم نادری، عضو هیأت علمی مرکز آموزشی تحقیقاتی درمانی قلب و عروق شهید رجایی‌ می‌گوید: شایع‌ترین علل که باعث نارسایی‌های قلبی می‌شوند فشار خون بالا و بیماری عروق کرونری هستند که اگر از بروز فشار خون و بیماری‌های عروق کرونری پیشگیری شود راه مؤثری برای بروز نارسایی قلب خواهد شد.

عضو هیأت علمی مرکز آموزشی تحقیقاتی درمانی قلب و عروق شهید رجایی‌ نارسایی قلب را یک بیماری مزمن و پیش‌رونده دانسته و می‌گوید: این بیماری بر خلاف تصور عموم مردم جامعه شیوع بسیاری دارد و حتی با وجود تمام پیشرفت‌های دارویی و غیر دارویی 50 درصد این بیماران ظرف مدت 5 سال از بین می‌روند که این موضوع بار سنگینی را به جامعه تحمیل می‌کند.

شیوع این بیماری به حدی است که طبق آمار موجود، ممکن است تا سال 2030 نیمی از جمعیت جهان به این بیماری مبتلا شوند از طرفی جامعه فعال و جوان نیز می‌توانند دچار این بیماری شوند که باعث توجه ویژه‌ به این سندرم شده است.

حسن رادمهر جراح قلب و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به عوامل بروز بیماری های قلبی و عروقی در کشور می‌گوید: درگیری با بیماری‌های قلبی و عروقی در کشور ما جوانان را مورد هدف قرار داده است بنابراین باید جدی‌تر به این موضوع پرداخته شود و مردم را با روش زندگی سالم آشنا کرد.

*نشستن طولانی مدت پشت رایانه تشدید کننده بیماری‌های قلبی و عروقی است

به گفته این جراح قلب و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران رژیم غذایی نامناسب، استفاده بیش از اندازه از فست فودها، کم تحرکی، افزایش وزن، نشستن طولانی مدت پشت کامپیوتر، شیوع بالای دیابت که بیش از ده درصد مردم کشور را به خود درگیر کرده، فشار خون بالا که درمانش از سوی مردم جدی گرفته نمی‌شود، استرس زندگی شهری، افزایش مشکلات روحی و روانی و افزایش مصرف دخانیات، قلیان و مشروبات الکلی از عوامل تشدید کننده بیماری‌های قلبی و عروقی است.

از طرفی شیوع بیماری قلبی در مردان و زنان متفاوت است و بر اساس آمار مردان بیش از زنان به بیماری‌های قلبی مبتلا می‌شوند، بر اساس آمار مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها، تعداد مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی در مردان بیش از زنان است، تا سن 25 سالگی آمار مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی در مردان یک و نیم برابر زنان است و در سن 64 سالگی این آمار تا 2.5 برابر افزایش می‌یابد.

تفاوت الگوی زنان و مردان می‌تواند ناشی از وراثت، هورمون‌های مردانه، برخی علل اجتماعی، افزایش چربی دور شکم در مردان، رفتارهای هیجانی و حتی در مواردی تهاجمی و خشن در مردان، عدم رعایت کنترل وزن در مردان نسبت به زنان و استعمال دخانیات در مردان باشد.

همچنین پیشگیری به وسیله تغییر سبک زندگی و وزرش از مهم‌ترین عوامل کاهش انواع بیماری‌ها و به خصوص بیماری‌های قلبی در بین افراد محسوب می‌شود.

بر این اساس محققان دانشگاه مریلند آمریکا در مطالعه‌ای اثبات کردند ورزش می‌تواند به اندازه کنترل کلسترول و رژیم غذایی سالم برای سلامت قلب مفید باشد.

*ورزش به مدل سازی مجدد بافت قلب کمک می‌کند

یافته‌ها نشان داد تنها یک جلسه ورزش استقامتی که موجب افزایش سرعت نفس کشیدن و ضربان قلب شود نظیر پیاده روی، پیاده روی تند و شنا، تجلی ژن‌های مورداستفاده در ترمیم DNA آسیب دیده را افزایش داده و به مدل سازی مجدد بافت قلب کمک می‌کند.

استفن روث، سرپرست تیم تحقیق، که قلب موش‌ها را که نیم ساعت بر روی تردمیل دویده بودند را مشاهده کرد، می‌گوید: ژن‌هایی که برای ثبات ژنوم مهم هستند، بعد از انجام یک ورزش استقامتی موجب تنظیم مجدد بافت قلب می‌شوند، این وضعیت تأثیر حفاظتی ورزش بر سلامت قلب ـ عروق را نشان می‌دهد.

به گفته محققان، این یافته‌ها در مورد انسان‌ها هم اجرایی است چراکه این ژن‌ها به شیوه مشابه با ژنوم انسان‌ها تنظیم می‌شوند.

شیوۀ زندگی اعم از کنترل وزن، رژیم غذایی، ورزش و پرهیز از مصرف دخانیات می‌تواند در کاهش ابتلا به بیماری قلبی عروقی در سنین مختلف مؤثر باشد.

داشتن یک سبک زندگی سالم کار دشواری نیست، فرد اساساً باید از استعمال دخانیات و چاقی بپرهیزد، دست‌کم یک روز در هفته فعالیت بدنی داشته باشد و به‌طور منظم به نیمی از توصیه‌های متخصصان برای داشتن یک رژیم غذایی سالم عمل کند.

حتی تغییرات اندک در شیوۀ زندگی نیز می‌تواند برای افرادی که با خطر ژنتیکی ابتلا به بیماری قلبی مواجه هستند، تأثیر شگرفی داشته باشد.

نتایج تحقیقات نشان می‌دهد یک فرد دارای ریسک ژنتیکی بالا و شیوۀ زندگی ناسالم حدود 11 درصد شانس ابتلا به بیماری قلبی در 10 سال آینده را دارد، با این ‌وجود اگر همین فرد شیوۀ زندگی سالم را در پیش بگیرد، می‌تواند شانس ابتلا به بیماری قلبی در این بازۀ زمانی را به 5 درصد کاهش دهد.