شنبه ۰۱ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 20 
رئیس گروه حفظ و احیای بنا و محوطه های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: فضاهای شناسایی شده از این دستکند شامل 2 راهرو اصلی شمالی- جنوبی و شرقی-غربی است.
شراهی ادامه داد: راهرو اصلی شمالی- جنوبی دارای طول تقریبی 90 متر و عرض یک و نیم متر و راهرو شرقی - غربی 20 متر طول و 2 متر و 80 سانتیمتر عرض دارد که هر 2 بخش در قسمت هایی به علت آسیب های انسانی و طبیعی دچار تخریب و ریزش شده است.
وی بیان کرد: این راهرو ها در بخش انتهای خود هر کدام به وسیله راهروی فرعی قوسدار و کم عرض به هم متصل شده اند.
شراهی بیان کرد: ساکنان این فضاهای دستکند زیرزمینی برای اسکان خود در این محوطه در هر 2 طرف این راهروها اقدام به ایجاد اتاق هایی با ابعاد مختلف کرده اند.
وی ادامه داد: تاکنون هفت اتاق در راهرو شمالی-جنوبی و سه اتاق در راهرو شرقی- غربی مورد کاوش قرار گرفته که به غیر از یک اتاق که دارای پلانی چلیپایی است و به احتمال فضایی مختص به عموم است، بقیه اتاق ها پلان مربع و مسطیل شکل با ابعاد مختلف دارند که کاربردی مسکونی داشته اند.
وی گفت: با مطالعه یافته های فرهنگی به ویژه سفالینه های به دست آمده از این دستکند مشخص شد قدمت آن به قرون میانی اسلامی (قرن 6 و هفتم ه.ق) تعلق داشته است.
شراهی بیان کرد: از یافته های سفالی این دستکند می توان به قطعات سفال های نقاشی زیر لعاب، قطعات سفال زرین فام و مینایی، سفال های با لعاب تک رنگ لاجوردی و فیروزه ای، پی سوزها و سفال های ساده نخودی اشاره کرد.
وی بیان کرد: همچنین از یافته های این فصل کاوش می توان به قطعات فلزی که مربوط به چفت و بست در اتاق ها که چوبی بوده اند اشاره کرد.
رئیس گروه حفظ و احیای بنا و محوطه های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی گفت: قطعات شیشه ای، مهره ها و بقایای استخوانی نیز از سایر یافته های این محوطه تاریخی محسوب می شود که همگی ثبت و ضبط و در روند مطالعه قرار دارند.
شراهی افزود:شواهد باستان شناسی به دست آمده حاکی از آن هستند که این مجموعه دارای کاربردی پناهگاهی و مسکونی بوده است که با سپری شدن بازه ای از زمان متروک و بخشی از آن یعنی راهرو شرقی-غربی به محل نگهداری احشام تبدیل شده است.
وی بیان کرد: فصل اول کاوش های باستان شناسی در دستکندهای زیر زمینی تپه قلعه در روستای رباط آغاج در شمال شرق دهستان حمزه لو و 70متری شرق جاده آسفالته گلدشت به آشیانه در شهرستان خمین در استان مرکزی از اواخر دی ماه آغاز و اواخر بهمن ماه به پایان رسید.
دستکند ها با هدف ایجاد سرپناه و محافظ جان ساکنان شهر در ناملایمات محیطی و خطر حمله دشمنان تعبیه شده است ، آن ها بدون استفاده از هیچ گونه مصالح انسان ساخت و تنها با استفاده از ابزارهای کندمان ایجاد شده و به صورت مسیرهای تنگ و تاریک با شعبات متعدد است.
شهرستان خمین از توابع استان مرکزی با 110 هزار نفر جمعیت از نظر معماری دستکند ها و شهرهای زیر زمینی سرآمد است و در جایگاه نخست کشور قرار دارد.
با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، تاریخ انتشار: 2 اسفند 1395، کدخبر: 82437474، www.irna.ir
دستکندها چیزهای خیلی عجیبی هستند