شعار سال: معاون مدیر کمیسیون همکاری فنی - نظامی روسیه از مذاکره با عربستان سعودی برای فروش سلاح و تجهزات نظامی روسی به این کشور خبر داد و تاکید کرد که روسیه سلاح تهاجمی به ایران نخواهد فروخت.

"الکسی فرولکین" طی سخنانی در "نمایشگاه بین‌المللی آیدیکس 2017 تسلیحات" که در ابوظبی امارات به این مطلب اشاره کرد.

معاون مدیر کمیسیون همکاری فنی - نظامی روسیه تصریح کرد: با توجه به تحریم‌هایی که سازمان ملل علیه ایران وضع کرده است هنوز موقع آن نرسیده که درباره فروش بالگرد، تانک، جنگنده و سایر تجهیزات نظامی به ایران سخن گفت.

وی گفت: ما در حال گفتگو با عربستان سعودی هستیم. ما برای ایجاد روابط جامع در زمینه فنی – نظامی با عربستان سعودی آمادگی داریم و انتظار داریم در این راستا نتایج مثبتی را محقق سازیم.

فرولکین درباره فروش سلاح به ایران نیز گفت: مسکو هیچ گونه سلاح تهاجمی به ایران صادر نمی‌کند. وی درباره فروش سامانه اس 300 روسیه به ایران تاکید کرد: فروش سامانه دفاعی اس 300 به ایران انجام شده است.

"ولادیمیر کوجین" معاون رئیس جمهور روسیه در زمینه همکاری فنی - نظامی، ماه می 2016 در گفتگو با خبرگزاری "اینترفاکس" گفته بود که مسکو در حال مذاکره با عربستان سعودی برای فروش انواع سلاح از جمله جنگنده‌های روس به این کشور است.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز دسامبر2015 گفته بود: "مسکو در نظر دارد با عربستان سعودی در زمینه های نظامی همکاری کند". وی از مذاکرات میلیارد دلاری دراین باره صحبت به میان آورد.

از سوی دیگر فروکلین با تاکید بر اینکه مسکو هیچ سلاح هجومی به ایران صادر نخواهدکرد، خاطرنشان کرد: "روسیه قرارداد فروش موشک های "اس-300" به جمهوری اسلامی ایران اجرایی می کند".

این در حالی است که سال گذشته ولادیمیر کوجین، در مصاحبه ای با اینترفاکس گفته بود، مذاکرات روسیه و عربستان در زمینه همکاری فنی و نظامی در حال انجام است. وی تاکید کرد عربستان به دنبال خرید سامانه موشکی «اس -400» از روسیه است و ما در صدد بحث و بررسی این موضوع با مسکو هستیم.

*اس 300 و چالش ایران و روسیه

روسیه در حالی از تحریم ها علیه ایران برای فروش سلاح سخن می راند که سال ها بر سر تحویل سامانه اس 300 به ایران، بهانه تراشی و سنگ اندازی می کرد. سامانه دفاع موشکی اس ۳۰۰ یکی از مهم‌ترین عوامل چالش برانگیز در روابط دوجانبه ایران و روسیه از سال ۲۰۰۷ تا سال 2016 بوده است.

ایران در سال ۲۰۰۷ به منظور تقویت سامانه دفاعی خود به خصوص برای مقابله حملات احتمالی موشکی به تاسیسات هسته‌ای خود قرارداد خرید یک سامانه پیشرفته موشکی تحت عنوان اس ۳۰۰ به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار با روسیه منعقد کرد.

سامانه موشکی «اس ٣٠٠» یکی از سرسخت‌ترین سپرهای موشکی است. طبق آنچه در مشخصات سایت سازنده این سامانه آمده، این موشک‌ها توانایی رهگیری بیش از صد هدف و درگیری با بیش از ١٢ هدف را به طور همزمان دارد.

اس ٣٠٠ همچنین قادر به نابودسازی اهداف بالستیک بوده و از قابلیت حمله به اهداف زمینی نیز برخوردار است. حداکثر برد آن ٢٠٠ کیلومتر است. مهم‌ترین ویژگی این سامانه آماده‌شدن در پنج‌دقیقه است. اس۳۰۰ شباهت زیادی با سامانه پدافندی آمریکایی ام‌آی‌ام-۱۰۴ پاتریوت دارد.

پس از افشا و رسانه‌ای شدن این قرارداد میان ایران و روسیه، فشارهای غرب در اوج تنش در رابطه با پرونده هسته‌ای ایران و در بهار روابط مسکو – واشنگتن افزایش پیدا کرد.

روس‌ها برای آنکه بتوانند رضایت طرف‌های غربی خود را جلب کنند بند هشتم قطعنامه ١٩٢٩ را بهانه عمل نکردن به تعهد خود با وجود پرداخت ١۶٧میلیون‌دلار پیش پرداخت این قرارداد توسط ایران قرار دادند.

بر پایه این بهانه «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در بهار سال ۱۳۸۹مدعی شد که در مساله تحویل سیستم‌های پدافند موشکی اس ٣٠٠ به ایران، روسیه قطعا مفاد قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال ایران را رعایت خواهد کرد. شهریور‌‌ همان سال هم رییس‌جمهور وقت روسیه سرگی مدودف فرمان فسخ یک‌طرفه این قرارداد را صادر کرد.

دمیتری مدودف در سال ۲۰۱۰ در راستای اجرای قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت دستوری را صادر کرد که به موجب آن فروش هرگونه موشک و جنگ‌افزارهای دیگری چون تانک‌های جنگی، خودروهای زرهی، ادوات توپخانه‌ای کالیبر بالا، کشتی‌ها و هواپیما و هلیکوپترهای نظامی به ایران ممنوع شده‌بود

پس از این اقدامات روس‌ها، این موضوع به مناقشه‌ای میان دو طرف تبدیل شد. وزارت دفاع ایران به دادگاه حکمیت بین‌المللی ژنو شکایت برد که دادگاه رسیدگی‌کننده به پرونده شکایت ایران از روسیه به دلیل فسخ قرارداد یک طرفه سامانه موشکی اس ٣٠٠، روسیه را به پرداخت چهارمیلیارددلار محکوم کرد.

روس‌ها برای صرفنظر کردن ایران از درخواست غرامت، چند پیشنهاد را مطرح کردند ابتدا سیستم تور ام-۱ و سپس آنتی ۲۵۰۰ را به جای اس 300 پیشنهاد دادند که توسط ایران رد شد. محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در سفری که به مسکو داشت گفت که تهران تمایلی ندارد به جای سامانه اس ۳۰۰ از روسیه سامانه آنتی-۲۵۰۰ دریافت کند.

سرانجام در ۱۴ مارس ۲۰۱۵ مطابق با ۲۴ فروردین ماه ۹۴ ولادمیر پوتین دستور لغو ممنوعیت تحویل سامانه اس 300 به ایران را صادر کرد. و در نهایت اس ۳۰۰ در تاریخ۲۹ فروردین سال ۱۳۹۵ در رژه نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران از مقابل جایگاه عبور کرد و به نوعی با تحویل کامل اس ۳۰۰ و پس گرفتن شکایت ایران پرونده پر تنش اس ۳۰۰ بسته شد.

روسیه یکی از شرکای تجاری اصلی ایران در دوران تحریم محسوب می شد و اکنون از هم پیمانان سیاسی مهم و تاثیرگذار ایران است. با این حال ماجرای اس 300 و سنگ اندازی های مداوم روس ها در تحویل آن به ایران حتی پس از توافق لوزان در کنار اظهارات اخیر مقامات نظامی روس نشان می دهد ایران نباید حساب ویژه ای روی روسیه در مواقع حساس باز کند. حافظه تاریخی ایرانیان نیز گواه این است که روس ها در مواقع بحرانی و هرگاه ایران به آن ها نیاز داشته، علیرغم معاهدات بین المللی پشت ایران را خالی کرده اند.

با وجود همه مخالفت‌های روسیه با اظهارات تندروانه ترامپ در موقعیت جدید، می توان اظهار داشت روسیه در موقعیت های سرنوشت ساز در کنار ایران نخواهند ایستاد. حتی این نگرانی وجود دارد كه ایران وجه‌المصالحه دعواهای روس- آمریکا قرار گیرد. موضع‌گیری‌های آشکارتر و خصمانه‌تر ترامپ پس از مذاکره با پوتین صورت خواهد گرفت و اگر همسویی روس‌ها علیه ایران را جلب کند فضا تغییر می‌كند.

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی اعتدال، تاریخ انتشار: 3 اسفند 1395، کد مطلب: ۱۶۴۵۴۴:www. etedaal.ir