هم میهن دوستی و نوستالژی و هم شاخه ای از توریسم

جنگ را تنها در قالب یک زمان، مکان و رویداد نباید دید بلکه باید آن را نمایشی از یک درام جدی و قوی بشری دانست که نه تنها تحت تاثیر تغییرات جمعیتی و نوآوری‌های فنی در طول جنگ است، بلکه به دلیل اهمیت نوستالژیک، خاطرات، افتخارات و تجدید دیدار، در دنیای امروز، این پتانسیل را دارد که به یک عامل انگیزشی مهم در گردشگری تبدیل شود.

شعار سال: با این که دو واژه «گردشگری» و «جنگ» کاملا با ذهن و زبان ما آشناست اما اصطلاح «گردشگری جنگ» شاید چندان آشنا به نظر نرسد و حتی از خود بپرسیم آیا میان گردشگری و جنگ هم نسبتی برقرار است؟

در «همایش ملی موزه ها و گردشگری» اما از «گردشگری جنگ» گفته شد تا بدانیم این مفهوم در صنعت توریسم به کار می رود.

در این همایش که روز سه شنبه سوم اسفند ماه در محل «باغ موزه دفاع مقدس تهران» برگزار شد منوچهر جهانیان درباره «گردش گری جنگ» سخن گفت.

رییس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ سخنان خود را به توضیح درباره این مفهوم تازه اختصاص داد و جنبه های مختلف گردشگری جنگ را ترسیم کرد.

این عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی درباره اثرات فرهنگی جنگ بر روی گردشگران یادآور شد: «حضور گردشگران از هر طبقه و گروه و با سنین مختلف و برخورداری های متفاوت از میزان سواد و آگاهی و سطح درآمدی در مناطق جنگی، حس میهن‌دوستی، غرور، وحدت و وفاق ملی و همبستگی را در میان آن‌ها برمی‌انگیزد.»

به گفته جهانیان «حضور گردشگران در مناطق جنگی حس نوستالژیکی را در آنان ایجاد می‌کند و از این رو مرور خاطرات، بیان رشادت‌ها، ایثارگری‌ها و روایت دفاع جانانه دلیر مردان از این سرزمین و زنده نگاه‌داشتن نام و یاد آن‌ها وظیفه‌ای است بر دوش همه کسانی که در بخش‌های میراث فرهنگی ، راهیان نور و نیز مراکز علمی و آموزشی فعالیت می کنند و مسؤولیتی بر عهده دارند.»

وی درباره گردشگری جنگ گفت: این شاخه از گردشگری یا همان war tourism بعد از جنگ‌های اول و دوم جهانی در بسیاری از کشورها از جمله فرانسه، آلمان، انگلستان، روسیه، ژاپن و سایر مناطقی که جنگ و درگیری را تجربه کردند رایج شد و با ایجاد یادمان‌ها و بناهای یادبود به حفظ و حراست از آن‌ می‌پردازند.

جهانیان رابطه میان گردشگری و جنگ را از دو منظر قابل بررسی دانست:

نخست به خاطر نقشی که گردشگری در برقراری صلح و آرامش بین کشورهای همسایه و دارای مرزهای مشترک ایفا می کند و از این حیث،گردشگری مقوله‌ای مؤثر در پایداری صلح و دوستی قلمداد می‌شود.

وی در عین حال یادآور شد: در این تردیدی نیست که اختلاف و نزاع و جنگ بین کشورها برای گردشگری مطلوب نیست زیرا جنگ وضعیتی را فراهم می‌آورد که در آن توریسم امری غیرممکن به نظر می‌رسد و فعالیت‌های اقتصادی متکی به گردشگری به دلیل ناپایداری‌هایی که جنگ‌ها با خود به همراه می آورند تحت تأثیر قرار می‌گیرند.

به بیان دیگر به همان میزان که گردشگری قادر است شرایط رشد و تنوع اقتصادی و توسعه زیرساخت‌ها و مبادلات خارجی را فراهم کند، جنگ در مدتی کوتاه همه چیز را تخریب می‌کند. بنابراین دوری از جنگ و مناقشات داخلی و خارجی و حفظ شرایط صلح و امنیت به پایداری گردشگری در کشورها کمک می‌کند.

مدرس دانشگاه علم و فرهنگ درباره جنبه دوم ارتباط بین گردشگری و جنگ نیز گفت: با نگاه تخصصی می توان گفت رشادت‌ها، قهرمانی‌ها، میدان های جنگ، ادوات نظامی و یادمان‌ها و نظایر آن در روزگار ما از منابع گردشگری به حساب می آیند زیرا از این قابلیت برخوردارند که بعد از جنگ به جاذبه‌های گردشگری تبدیل شوند.

منوچهر جهانیان یادآور شد: جنگ را تنها در قالب یک زمان، مکان و رویداد نباید دید بلکه باید آن را نمایشی از یک درام جدی و قوی بشری دانست که نه تنها تحت تاثیر تغییرات جمعیتی و نوآوری‌های فنی در طول جنگ است، بلکه به دلیل اهمیت نوستالژیک، خاطرات، افتخارات و تجدید دیدار، در دنیای امروز، این پتانسیل را دارد که به یک عامل انگیزشی مهم در گردشگری تبدیل شود.

وی تصریح کرد: با برنامه‌ریزی، ساماندهی و سازماندهی خدمات‌رسانی و ایجاد سایت موزه‌ها در کنار باغ موزه‌های دفاع مقدس و تربیت راهنمایان مجرب و آموزش‌دیده از نسل جنگ می‌توان شرایطی را فراهم آورد که گردشگران داخلی و حتی گردشگران خارجی به بازدید از این مناطق تشویق شوند.