شعار سال: هر چند در حال حاضر بحران " صندلی‌های خالی" عمدتا گریبانگیر دانشگاه‌های کوچک، برخی موسسات غیرانتفاعی و یا دانشگاه‌های غیر دولتی است، اما چنانچه همین روند ادامه داشته باشد، گریبان دانشگاه‌های مادر و حتی دانشگاه‌هایی که هدف و کارکردی متفاوت از سایر دانشگاه‌ها دارند را نیز می‌گیرد.

اگر چه خطر خالی شدن صندلی‌های دانشگاه‌ها مختص کشور ما نیست و سایر دانشگاه‌های معتبر دنیا نیز از این مشکل مبرا نیستند اما این دانشگاه‌ها برنامه‌ها و سیاست‌های مدون و کارآمدی در دست دارند که بتوانند از بروز چنین چالشی پیشگیری کنند و انتظار می‌رود در کشور ما نیز بطور جدی در این زمینه چاره اندیشی صورت بگیرد و راهکارهایی را بکاربگار بگیرند تا با بکارگیری آن بنیان‌های دانشگاه به خطر نیفتد.

در همین راستا کارشناسان حوزه‌های مختلف از جمله روسای دانشگاه‌های بزرگ از جنبه‌های مختلف به بررسی و ریشه یابی این مسئله پرداختند و "توسعه آموزش عالی بدون توجه به نیازهای معرفتی یا مهارتی کشور و ایجاد مدرک‌گرایی لجام‌گسیخته در جامعه"، "ایجاد نظام‌ها و شاخه‌های فرعی در آموزش عالی و گرفتار شدن این نظام‌ها به مشکلات اقتصادی"، "گسترش کمی نظام آموزشی بدون تامین کیفیت و توجه جدی به مهارت افزایی برای دانشجویان"، " کم رنگ شدن اخلاق علمی در دانشگاه ها"، "نبود بازار کار برای فارغ التحصیلان دانشگاهی"،‌ "بی اعتمادی به جامعه دانشگاهی"، "عدم ماموریت گرایی دانشگاه‌ها و نداشتن برنامه مشخص" ، "عدم پذیرش دانشجو براساس شاخص هیات علمی در دانشگاه ها"،"کاهش جذب دانشجویان خارجی" و غیره را از مهم‌ترین دلایل پدید آمدن معضل صندلی‌های خالی در دانشگاه‌ها برشمردند.

دکتر مجتبی شریعتی نیاسر سه مولفه را در ایجاد صندلی‌های خالی دانشگاه‌ها تاثیرگذار دانست و اظهار کرد: اولین مولفه تاثیرگذار وجود جمعیت جوان کشور است که در حال کاهش است، این مسئله موجب خواهد شد بخشی از ظرفیت دانشگاه‌ها بطور طبیعی خالی از دانشجو شود.

وی در ادامه ماموریت‌گرا نبودن دانشگاه‌ها را دومین مولفه موثر در ایجاد صندلی‌های خالی عنوان کرد و گفت: وقتی دانشگاه‌ها ماموریت گرا نباشند عملا ظرفیت‌های غیرضروری در این مراکز ایجاد خواهند شد، بنابراین باید ماموریت دانشگاه‌ها مشخص شود که می خواهند نیاز چه بخشی از جامعه یا دستگاه خاصی(صنعت، آموزش و پرورش و ....) را تامین کنند، وقتی ماموریت‌ دانشگاه‌ها تعریف و نهادهای بالادستی این ماموریت‌ها تایید کند بنابراین بسیاری از مشکلات فعلی آموزش عالی رفع خواهد شد.

معاون آموزشی وزیر علوم همچنین از موضوع بیگانه بودن با استانداردهای آموزشی به عنوان سومین مولفه تاثیرگذار در صندلی خالی دانشگاه‌ها یادکرد و افزود: استاندارد ایجاب می کند که ظرفیت کلاس‌های دوره دکتری 5 نفر باشد و در کلاسی که 15 تا 20 نفر و یا حتی تعداد دانشجوی بیشتری داشته باشد بطور طبیعی ظرفیت کاذب ایجاد خواهد شد در نتیجه وقتی ما بخواهیم این ظرفیت را تعدیل کنیم ممکن است عده ای اعتراض کنند که ظرفیت خالی به وجود آمده است. بنابراین اگر ما استانداردهای آموزشی را مد نظر قرار بدهیم و به ماموریت‌های مراکز دانشگاهی نیز پایبند باشیم مسئله صندلی‌های خالی به آن شدتی که مطرح می شود وجود نخواهد داشت اگر چه بخشی از این مساله به دلیل کاهش جمعیت جوان در کشور تداوم خواهد داشت.

به گفته دکتر شریعتی،‌ در حال حاضر همه برنامه‌های لازم در راستای استانداری سازی آموزش عالی در وزارت علوم اجرایی می شود اما نباید انتظار داشته باشیم این برنامه ها یک شبه تحقق پیدا کنند، بلکه باید به مرور زمان نتایج آن بصورت عینی و محسوس دیده شود.

وی ادامه داد: مثلا در حال حاضر برنامه " ماموریت گرایی" در بسیاری از دانشگاه‌هایی نظیر فنی حرفه ای، پیام نور و دانشگاه‌های وابسته به دستگاه‌ها اجرایی اعمال شده است، بطوریکه طی سال‌های گذشته به هیچ عنوان به دانشگاه‌هایی که وابسته به دستگاه‌های اجرایی هستند مجوز راه اندازی رشته‌های معمول و متداولی جاری در سایر دانشگاه‌ها را ندادیم همه این موارد شاخص‌های تحقق بخشی به امر ماموریت گرایی دانشگاه‌ها است.

معاون آموزشی وزیر علوم در پایان خاطر نشان کرد: البته ماموریت‌گرا بودن به این معنا نیست که بخواهیم دانشگاه‌های تراز اول را محدود کنیم چرا که این دانشگاه‌ها روی مرزهای دانش حرکت می کنند و در پی رسیدن به آینده هستند، ممکن است لازم باشد بسیاری از رشته‌هایی که در بازار اشباع شده باشند در این دانشگاه‌ها فعال باشند.بنابراین باتوجه به زیاد بودن تعداد مراکز دانشگاهی در کشور، مجبور هستیم بحث ماموریت گرایی را به عنوان محورهای آمایش آموزش عالی در مراکز دانشگاهی کوچک، محلی و منطقه ای اعمال کنیم و مسئله ای که در برنامه ششم توسعه نیز پیش بینی نمودیم.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، تاریخ 24 اسفند 95، کد مطلب: 95122315294: www.isna.ir