شعار سال: یک مقام مطلع در استان فارس دوشنبه برنامه ریزی صورت گرفته برای حفر چاه در غرب صفه تخت جمشید را تأیید کرد.

وی که خواست به نامش اشاره نشود اظهار کرد: این چاه قرار است برای تأمین آب آشامیدنی یکی از روستاهای همجوار تخت جمشید که مردم آن روستا مشکلات بسیار زیادی در تأمین آب مصرفی دارند حفر شود.

هرچند کارگاه احداث این چاه خارج از فضای بصری تخت جمشید است اما در مسیر گذر گردشگران از تخت جمشید به سمت نقش رستم قابل مشاهده است.

هم اینک ابزار مورد نیاز برای حفر چاه همانند دو تانکر بزرگ سوخت، موتور تولید برق، لوله های ویژه استخراج آب از چاه در کنار یک اتاقک فلزی (کانکس) در این محل دیده می شوند.

در تماس با مسئولان ذیربط به ویژه در شرکت آب و فاضلاب روستایی استان فارس خواهان اطلاع رسانی درباره اهداف و چرایی حفر چاه در حریم درجه یک میراث جهانی تخت جمشید شدیم و تاکنون موفق به شنیدن پاسخ از آنها نشدیم.

با این حال گفته می شود که دستگاه های ذیربط در صدور مجوز صدور چاه در حریم درجه یک تخت جمشید، برای حل مشکل تامین آب روستای همجوار با این حفاری موافقت کرده اند.

حفر چاه در فاصله حدود 200 متری غرب تخت جمشید در حالی صورت می گیرد که پیش از این کارشناسان و استادان دانشگاه درباره پیامدهای هرگونه برداشت بی رویه از منابع آبی دشت مرودشت بر روی آثار باستانی همچون تخت جمشید هشدار داده اند.

استاد دانشگاه شیراز و پدر هیدرولوژی آب های زیرزمینی در ایران در این باره به خبرنگار ما گفت: میراث جهانی تخت جمشید را خطر فروچاله ها تهدید می کند و برای پیشگیری از هر اتفاق ناگواری باید بهره برداری از منابع آب زیرزمینی اطراف این مجموعه محدود شود.

عزت الله رییسی اردکانی با اشاره به مطالعات دانشگاه شیراز بر روی میراث جهانی تخت جمشید افزود: در سال های گذشته روبروی صفه تخت جمشید و در 250 متری آن یک فرونشست زمین و شکاف به طول 200 متر و عرض و عمق حداکثر یک متر ایجاد شده است و علاوه بر آن، در فاصله 500 متری تخت جمشید نیز چند شکاف مشهود است.

رییسی اردکانی که مجله علمی هیدروژئولوژی (Hydrogeological Journal) او را به عنوان پدر هیدرولوژی آب های زیرزمینی در ایران معرفی کرده است، اظهار کرد: در آثار تاریخی نقش رستم نیز به فاصله بسیار نزدیکی با دیواره عمودی این آثار، شکاف و فرونشست زمین به وجود آمده است.

استاد دانشگاه شیراز ، پایین آمدن سطح سفره آب های زیرزمینی را علت اصلی به وجود آمدن شکاف و فرونشست های زمین در منطقه اطراف آثار تاریخی تخت جمشید و نقش رستم بیان کرد و گفت: در مورد شکاف می توان گفت که زمانی که یکسری شکاف در زمین ایجاد شد، دیگر شکافی ایجاد نمی شود مگر این که بار دیگر سطح سفره های آب زیرزمینی کاهش یابد.

رییسی اردکانی گفت: آنچه امروز تخت جمشید را بیش از خطر فرونشست و شکاف زمین تهدید می کند، خطر فروچاله هاست.

وی اظهار کرد: تخت جمشید از یک سو با کوه همجوار است و از سه جهت دیگر منطقه ای آبرفتی در اطراف آن است که زیر این آبرفت آهک است.

به گفته این استاد دانشگاه، بافت خاک رس در این مناطق به مرور زمان و به دنبال برداشت زیاد منابع آب زیرزمینی شسته می شود و به تدریج یک حالت غار مانند در درون خاک ایجاد می شود.

رییسی اردکانی اظهار کرد: از آنجا که این غار از خاک درست شده، با بزرگتر شدن غار، سقف آن تحمل و پایداری ندارد، ناگهان ریزش می کند و فروچاله ایجاد می شود.

وی ادامه داد:ایجاد فروچاله در سه طرف تخت جمشید که منطقه آبرفتی است محتمل است و یکی از راهکارهای اساسی برای پیشگیری این است که در محدوده تخت جمشید نباید چاه آب زیرزمینی باشد چرا که وجود هر چاهی، احتمال وقوع فروچاله را بسیار زیادتر می کند.

این استاد دانشگاه شیراز با بیان این که میراث جهانی تخت جمشید افتخاری متعلق به همه هموطنان است، گفت: سدها که به کاهش منابع آب درمنطقه پایین دست منجر می شود برای مدت زمانی بین 50 تا 100 سال قابلیت بهره برداری دارند اما تخت جمشید که می تواند تا قرن های بعد مورد بهره برداری گردشگری و توریستی کشور قرار گیرد از اهمیتی دوچندان برخوردار است و با توجه به این اهمیت، باید از گزند آسیب مصون بماند.

پیش از این نیز سرپرست پایگاه میراث جهانی تخت جمشید درباره خطرات ناشی از برداشت های بی رویه از آب های زیرزمینی بر آثار تاریخی تخت جمشید و نقش رستم هشدار داده بود.

منصور رضایی منفرد در این باره به تحقیقات گروه زمین شناسی دانشگاه شیراز از سال 85 تا 90 استناد کرد و گفت: در این مدت 28 متر سطح آب های زیرزمینی اطراف تخت جمشید پایین تر رفته است و این موضوع سبب به وجود آمدن ترک هایی روی نقش رستم و زمین های نزدیک تخت جمشید و روستاهای اطراف شده است.

وی گفت: بیش از 15 هزار و 800 چاه در منطقه اطراف تخت جمشید وجود دارد که هفت هزار و 800 چاه غیرقانونی است و کنترلی روی آنها وجود ندارد.

میراث جهانی تخت جمشید در شهرستان مرودشت و در فاصله حدود 55 کیلومتری شمال شیراز قرار دارد. آثار تاریخی نقش رستم در فاصله حدود شش کیلومتری تخت جمشید واقع است.

یادمان تاریخی تخت جمشید که متعلق به دوره هخامنشیان است یکی از چهار اثر ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهانی است که در سال 1979 میلادی با شماره 114 در سازمان جهانی علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) ثبت شد.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از وب سایت خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار 23 آذر 1394، کد مطلب:81877232 (5045911):www. irna.ir