نخستین اثر تاریخی جنوب شرق کشور با عنوان شهر سوخته 25 خرداد ماه سال گذشته در فهرست آثار جهانی ثبت شد.
ثبت سه اثر مهم تاریخی سیستان و بلوچستان در فهرست آثار جهانی
کامبیز مشتاق گوهری مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار فرهنگ و هنر عصر هامون، با بیان اینکه با ثبت جهانی یک اثر تاریخی قابلیتها و داشته های خود را به رخ جهانیان می کشیم و ظرفیتها را به جهان معرفی کنیم، گفت: بعد از ثبت جهانی شهر سوخته به دنبال ثبت 3 گزینه دیگر استان در فهرست آثار جهانی هستیم که خانه ملک در زاهدان، قلعه بمپور و کوه خواجه از جمله آن است.
وی افزود: در این راستا میراث فرهنگی استان سیستان و بلوچستان اقداماتی را در دستور کار خود قرار داده که می توان به مستندسازی و مرمت اضطراری این بناها برای ثبت جهانی اشاره کرد.
مدیر کل میراث فرهنگی وگردشگری استان بیان کرد: هر اثری که در فهرست آثار جهانی ثبت می شود تبعات مثبتی دارد و در حوزه های مختلف مانند تحولات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی تاثیر می گذارد.
گوهری اظهار داشت: در یکسال گذشته با ثبت شهر سوخته در فهرست آثار جهانی، اتفاقات مثبتی برای استان سیستان و بلوچستان رخ داد که این تحولات جز با همکاری مردم و بین دستگاهی ممکن نبود.
وی با بیان اینکه برنامه های زیادی جهت مرمت و حفاظت مزیت های فرهنگی و تاریخی استان داریم، گفت: استان سیستان و بلوچستان آثار تاریخی زیادی جهت ثبت در آثار جهانی دارد که از آن جمله در سال جاری در نظر داریم کوه خواجه، قلعه نور بمپور، قلعه پرتغالی ها، ساختمان گمرک و پست چابهار و قلعه ناصری ایرانشهر مرمت و بهسازی شود.
کوه خواجه سیستان
کوه خواجه (کوه اوشیدا) یا (کوه رستم)، تنها عارضه طبیعی در دشت سیستان است که در ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر زابل قرار دارد. اوشیدا در زبان پارسی میانه به معنی ابدی است. این کوه ذوزنقهای شکل که نزد سه دین اسلام، مسیحیت و زرتشت مقدس است، از سنگهای بازالت سیاه رنگ تشکیل شده و با ارتفاع ۶۰۹ متر از سطح دریا، مانند جزیرهای در میان دریاچه هامون قرار دارد.
در اطراف این کوه تعداد زیادی آثارباستانی از دوران ساسانیان، اشکانیان و بقایای اماکن اسلامی و معبد بودایی باقیماندهاست که شامل مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزاد، قلعه چهل دختر، قلعه سرسنگ، آرامگاه خواجه غلطان، ساختمان پیر گندم بریان، خانه شیطان، بناهای منفرد آرامگاهی و قبور اسلامی است. آثار تاریخی پیش از اسلام محوطه ی تاریخی کوه خواجه شامل مجموعه ی کاخها، قلعه کهک کهزادو قلعه چهل دختر میباشد.
ارنست هرتسفلد در سالهای ۱۹۲۵ و ۱۹۲۹ میلادی با بررسی این مجموعه عنوان تخت جمشید خشتی را برای مجموعه ی کاخها برگزید.
کاروانسرای ملک زاهدان
در بافت مرکزی و قدیمی شهر زاهدان کاروانسرایی وجود دارد که به کاروانسرای ملک معروف است. ساخت این کاروانسرا به دوره پهلوی باز می گردد و در تقاطع خیابان آیت الله کفعمی و کوچه حافظ قرار دارد.
کاروانسرای ملک، اولین کاروانسرای شهر زاهدان می باشد و پلان آن به صورت مستطیل است. این کاروانسرا توسط آقای ملک شفیع تبعه پاکستانی ساکن شهر زاهدان ساخته شده و با توجه به اینکه کاروانسرای ملک توسط آقای ملک شفیع بنا شده بود، به کاروانسرای ملک شهره شده است.
قلعه بمپور ایرانشهر
قلعه بمپور یکی از قلعه های نظامی مهم آسیا است که در 24 کیلومتری غرب ایرانشهر، در بخش بمپور و در یک کیلومتری شمال شهر بمپور قرار دارد و بر روی یک تپه مصنوعی بلند به ارتفاع 80 مترقرار گرفته است که بهترین زمان بازدید از آن، فصل پاییز و زمستان است.
این قلعه که معروفترین قلعه بلوچستان است زمانی بسیار طولانی مرکز حکومت کرمان و بلوچستان بودهاست بنا بر تحقیق باستان شناسان قدمت آن به دورههای ساسانی واشکانی بر میگردد. این قلعه در زمان سلاجقه مورد استفاده بوده است.هرچند مردم بلوچستان بر این باورند که این قلعه توسط نادرشاه افشار ساخته شده و با وجود اینکه نادر اجازه ساخت قلعه ای را در منطقه بمپور به نصیرخان براهویی داد، اما بنای قلعه بمپور بسیار کهن تر از آن است و در سال 1960میلادی خانم بئاتریس دیرینه شناس انگلیسی بخشی از سراشیبی تپه زیر قلعه بمپور را مورد کاوش قرار داد و آثاری از دوران آغازین تاریخ به دست آورد.
این قلعه به صورت دو تکه ساخته شده که این دو بخش به لحاظ ارتفاع با هم یکسان نیستند، صحن پایین در ورودی دیواره شرقی قلعه قرار گرفته و چند برج نیز آن را احاطه کرده است که مصالح بکار رفته در آن خشت و گل است.
با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی راه دانا، تاریخ انتشار: 29 اردیبهشت 1394، کد مطلب: 319891، www.dana.ir