شعار سال: طبیعت استان گلستان:

کوه شاهوار

شاهوار با ارتفاع 4000 متر بلندترین کوه استان بوده و در منطقه البرزشرقی در مرز استان سمنان در گلستان قرار دارد. قله به صورت مخروط عظیم خوابیده و مسطحی جلوه گر می باشد و فقط از طریق خط الرأس شمال شرقی به سایر ارتفاعات البرز شرقی می پیوندد.

قله تل‌انبار

کوه جنگلی تل‌انبار در فاصله بیست و سه کیلومتری جنوب گرگان و در شش کیلومتری شمال غربی روستای چهار باغ قرار گرفته است. ارتفاع آن از سطح دریا سه هزارو سی متر بلندترین کوه گرگان است و سرچشمه رودهای چهار باغ، سوته‌رود و خاصه‌رود می‌باشد.

قله گاوکشان یا کهکشان

این کوه در سی و هفت کیلومتری جنوب گرگان و در فاصله شش کیلومتری جنوب شرقی روستای شاه کوه پایین قرار گرفته است. ارتفاع این کوه حدود سه هزارو هشتصدو سیزده متر است. کوه گاو‌کشان سرچشمه رودهای سرتنگه‌، چهارده و آب ترودبان می‌باشد. دامنه‌های شمالی این کوه به شهرستان گرگان ودامنه‌های جنوبی آن به شهرستان‌های شاهرود و دامغان مشرف است.

قلعه ماران

قلعه ماران کوهی به ارتفاع ۲۴۳۰ است متر که در جنوب غرب شهر رامیان واقع شده‌است در بالای این قله زمینی مسطح به مساحت ۳ کیلومتر مربع قرار دارد که در طول تاریخ پایتخت و مرکز برخی حکومت‌ها بوده‌است که از مهمترین ان‌ها می‌توان به پایتخت ییلاقی سلسله اشکانیان اشاره کرد.

منطقه جنگلی ناهارخوران

منطقه جنگلی ناهارخوران یکی از کانون‌های مورد علاقه و استفاده شهروندان گرگانی، توریست‌های بین راهی و دوستداران طبیعت است. این ناحیه اردوگاه جهانگردی مجهزی دارد.امکانات تفرجگاهی این ناحیه جنگلی مشتمل بر میز، نیمکت، آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی و نمازخانه است که در اختیار مراجعه کنندگان قرار می‌گیرد. همچنین هتل، رستوران و کمپینگ نیز دارد.

پارک جنگلی قرق

این پارک در بیست و چهارکیلومتری شرق گرگان و در مسیر جاده اصلی گرگان مشهد قرار دارد و مشتمل بر پارک وحش، تأسیسات رفاهی و پارک بازی می‌باشد. پارک جنگلی قرق از تفرجگاه‌های مهم گرگان است که در تمام طول سال مورد بهره‌برداری وسیع قرار می‌گیرد.

پارک جنگلی النگدره

النگدره به عنوان یکی از ۷ منطقه نمونه گردشگری کشور و همچنین پارک جنگلی شاخص شمال کشور انتخاب و معرفی شده است.پارک جنگلی النگدره به مساحت ۱۸۵ هکتار و در ۵ کیلومتری جنوب غربی شهر گرگان در مسیر جاده ناهار خوران قرار گرفته است.

پارک جنگلی دلند

این پارک در مسیر آزاد شهر- علی‌آباد واقع شده و جزو آن دسته از پارک‌های جنگلی است که امکانات تفرجگاهی مناسبی از قبیل میز، نیمکت، آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی و نمازخانه دارد. پارک جنگلی دلند قابلیت‌های تفرجگاهی ویژه‌ای دارد و مورد استفاده وسیع مسافران بین راهی قرارمی‌گیرد.

گل رامیان

این چشمه و دریاچه در جنوب شهر رامیان واقع شده است.چشمه گل رامیان به صورت یک استخر طبیعی به طول ‪ ۹۰متر و به عرض ‪ ۸۰متر و به عمق ‪ ۳۴تا ‪ ۴۴متر که در ارتفاع ‪ ۳۲۰متری از سطح دریا قرار دارد. این چشمه در 5 کیلومتری جنوب شهرستان رامیان و در 85 کیلومتری مرکز استان (گرگان) قرار دارد و از سه طرف به جنگل و از یک طرف به زمینهای زراعی متصل است.

غار شیرآباد

غار شیرآباد یکی از غارهای مهم طبیعی و جالب بوده که دست بشر در ساخت آن دخالتی نداشته است. ضمناً با سرازیر بودن آب از آن، زیستگاه بسیار جالبی برای بعضی از گونه ها از جمله سمندر کوهستانی ایرانی که بومی سرزمین ماست، به وجود آمده است. این غار اندکی بالاتر از آبشارها قرار دارد که به علت وجود آبشار نام شیرآباد بر آن نهاده اند. بومی های منطقه نیز از آن بعنوان غار دیو سپید یاد میکنند.

منطقه حفاظت شده جهان‌نما

منطقه حفاظت شده جهان‌نما که از نام یک دهکده ییلاقی در دامنه آن اقتباس شده است، در سال هزارو سیصدو پنجاه و دو براساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست با وسعتی معادل سی هزارو ششصدو پنجاه هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام گردید.این منطقه در ارتفاعات جنوب گرگان و جنوب شرقی کردکوی قرار گرفته است.پست‌ترین نقطه آن ششصد متر و بلندترین نقطه آن هزارو شصت و هشت متر از سطح دریا ارتفاع دارد.زیستگاه‌های شربت، کولیجال، سوته و گرمه توهم محل زندگی خرس، شوکا، مرال و پلنگ است و در قسمت‌های صخره‌ای آن کل و بز زیست می‌کنند.

منطقه حفاظت شده جهان‌نما به علت کوهستانی بودن منطقه و پوشش بوته‌زاری و علفزاری در کنار درخت‌زارهای تنک، گونه‌های بسیار باارزشی از پرندگان را در خود جای داده است که در بین آنها کبک دری، عقاب طلایی و هما نیز دیده می‌شود.در جهان‌نما گونه‌های مختلفی از پرندگان مانند شکاری‌‌ها، لاشخور‌ها، طرقه‌ها، جغدها، کبوترها، زنبور‌خورها، سسک‌ها، سعوها، عقاب‌ها، کلاغ‌های زرد پره‌ها و غیره را می‌توان مشاهده کرد.پستاندارانی مانند مرال،شوکا، کل، بز، قوچ،‌میش، پلنگ، خرس، گرگ، راسو، شغال، خارپشت‌ها و دوزیستان نیز در منطقه یافت می‌شود که به علت شکار بی‌رویه، تعداد جمعیت آنها شدیداً‌ کاهش یافته است.

مجموعه تالاب‌های استان

این مجموعه در قسمت جنوبی رودخانه اترک واقع شده و مشتمل بر تالاب‌ها و مرداب‌های اینچه، آلماگل، آلاگل، اینجه برون، بی‌بی شیروان، آجی‌گل، نمک و دانشمند است که مجموع مساحت آنها هزارو دویست و پنجاه هکتار تخمین زده می‌شود.

برخی از این تالاب‌ها از جمله تالاب‌ آلاگل در فهرست کنواسیون تحقیقات بین‌المللی پرندگان آبزی و مهاجر در سال هزارو سیصدوپنجاه به ثبت رسیده است.

سطح آب تالاب‌ها در زمان پرآبی به بیش از دوهزارو پانصد هکتار نیز می‌رسد.این مساحت به عواملی نظیر میزان آب ورودی و خروجی، به اقلیم و دیگر عوام محیطی بستگی دارد.آب این تالاب‌ها از رودخانه‌ اترک تأمین می‌شود.

تالاب‌های یاد شده محل زیست پرندگان مهاجر متنوعی است که از جمله آنها می‌توان به فلامینگو‌ها ، قوها، غازها، حواصیل و... اشاره کرد.

از ماهیان این تالاب‌ها نیز می‌توان به کولی، اورنج، سیم‌پرک و شیشه ماهی اشاره کرد که فصل صید آن طبق مجوز اداره محیط‌زیست گنبد از پانزده اردیبهشت تا پانزده اسفند ماه هر سال می‌باشد.

خلیج گرگان،پناهگاه حیات وحش میانکاله و جزیره آشوراده

خلیج گرگان بزرگ‌ترین خلیج دریای خزراست که براثر پیشروی وگسترش شرقی رشته ساحلی شبه جزیره میانکاله در جنوب شرقی دریای خزرتشکیل شده است.وسعت خلیج گرگان حدودچهارصدکیلومترمربع است.طول خلیج درجهت غربی شرقی حدود70 کیلومتر و عرض آن نیز بین سیزده تاچهارده کیلومتراست. اکولوژی خلیج گرگان تحت تأثیر دریای خزر، رودهای مجاور و شبه جزیره میانکاله قرار گرفته است که در رشد و تکثیر آبزیان، ماهیان استخواندار و ماهیان غضروفی و جذب پرندگان زمستانی نقش مهمی دارد.

پناهگاه میانکاله مشتمل بر خلیج گرگان، جزیره آشوراده و شبه‌جزیره میانکاله است که حدود هفت هزار هکتار وسعت دارد و به عنوان یکی از ذخایر زیست محیطی کره زمین از سوی یونسکو به ثبت رسیده است. پناهگاه میانکاله، تنها بازمانده از مناطق نیمه مشجر سواحل دریای خزر است وبهشت آبزیان و پرندگان مهاجری است که همه ساله در فصل زمستان از کشورهای سردسیر شمالی به سوی آن پرواز می‌کنند و به زمستان گذرانی می‌پردازند.

آشوراده از جمله نقاط دیدنی و تماشایی استان گلستان و از توابع شهرستان بندرترکمن است که دربیست و پنج کیلومتری مرکز استان یعنی شهر گرگان واقع شده است.آشوراده به شکل جزیره است و آب و هوای معتدل مرطوب دارد.تماشای صید ماهیان خاوری،اسکله،تأسیسات بندرترکمن سواحل جزیره آشوراده از جاذبه‌های این ناحیه به شمار می‌آید.

ساحل بندر گز

ساحل زیبا و آرام بندرگز در حاشیه دریای خزر و در فاصله 3 کیلومتری شمال جاده آسیایی تهران -‌ مشهد واقع شده و امکانات تفریحی و اقامتی و رفاهی مناسبی برای استراحت و استفاده بازدیدکنندگان دارد.

ساحل بندر ترکمن

اسکله توریستی بندر ترکمن در غرب استان واقع شده،این اسکله تفریحی سالانه پذیرای گردشگران داخلی و خارجی فراوانی می باشد. بندر ترکمن، پایتخت خاویار دنیاست.

پارک ملی گلستان

پارک ملی گلستان نخستین پارکی است که عنوان پارک ملی در ایران را به خود اختصاص داده است. این پارک جنگلی کوهستانی در حوزه استان‌های گلستان، سمنان و خراسان واقع شده است.

پارک ملی گلستان به دلیل ارزش‌های بی‌شمار طبیعی، جنگل‌های سرسبز و گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری، از جمله مناطق معدودی است که با معروف‌ترین پارک‌های ملی مشابه خود در دنیا، برابری می‌کند. حیات وحش، دشت زیبا، گیاهان و گل‌های نادر در بخش‌های مختلف پارک، آبشارهای گوناگون و ارتفاعات سرسبز، از جمله جلوه‌های پارک ملی گلستان است.

منطقه حفاظت شده پارک ملی

این پارک در نوزده مرداد ماه 1336 به نام منطقه حفاظت شده آلمه و یشکی تحت حفاظت قرار گرفت.در 23 بهمن 1340 با همان مساحت اولیه یعنی 91890هکتار به منطقه حفاظت شده آلمه موسوم گردید و در شهریور ماه سال 1342 عنوان پارک ملی و در سال 1343 نام پارک‌وحش را به خود اختصاص داد.

مناطق جنگلی این پارک را گونه‌هایی مانند مرال (گاو کوهی، بزرگ‌ترین گوزن ایران) و شوکا جلوه‌‌ای خاص بخشیده‌اند. در نواحی استپی نیز حیوانات مختلفی مانند آهو، قوچ و میش، کل و بز و یوزپلنگ زندگی می‌کنند.پلنگ، گراز، خرس قهوه‌ای، گرگ، شغال، گربه پالاس و گربه جنگلی (و نیز گونه‌های متعددی از پستانداران کوچک) نیز از جانورانی هستند که در اکثر نواحی این پارک یافت می‌شوند.گفته می‌شود که ببر نیز در پارک وجود دارد. از میان جمعیت پستانداران بزرگ وحشی این پارک، قوچ و میش بیش‌ترین تعداد را دارند.تنوع گونه‌های پرندگان این پارک نیز به بیش از 150 گونه پرنده وحشی می‌رسد.

حدود چهل و هشت نوع پرنده در فصل بهار و تابستان در منطقه یافت شده و شصت و دو گونه نیز بومی پارک می‌باشند. به این ترتیب حدود 110 نوع پرنده در این پارک زادوولد می‌کنند. علاوه بر این، 21 نوع پرنده دیگر نیز در زمستان‌ها مشاهده شده و 19 گونه دیگر نیز در مسیر مهاجرت خود در این پارک توقفی کوتاه می‌کنند.

با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از پایگاه خبری تحلیلی کلاس 20، تاریخ انتشار: 27 اسفند 1392، کد مطلب: -، www.kelas20.ir