به گفته قاطبه بزرگان پزشکی کشور، ایران جزو کشورهای است که در زمینه جراحی و خدمات پزشکی دارای بهترین متخصصانی است که نمونه دلسوزی آنها را نمیتوان در کشورهای توسعه یافته و پیشرفته پیدا کرد، زیرا پزشک ایرانی به همراه کادر پرستاری تمام تلاش خود را انجام میدهند تا بیمار نجات و بهبود پیدا کند، ولی در کشوری به مانند آمریکا اینگونه نیست، زیرا به طور مثال اصلاً یک جراح در آمریکا حاضر نیست جراحی پُرریسک انجام دهد، درحالیکه در ایران به دلیل نوع فرهنگ خیرخواهی و نجات جان همنوع، بسیاری از جراحان کشورمان حاضر به جراحیهای پُرریسک و خطرناک میشوند و هم امر - یکی از دلایلی است که باعث شده است که مهارت پزشکان ایرانی در دنیا زبانزد شود.
ولی یک «اما»ی بزرگ باید به این تعاریف پزشکی کشور اضافه کرد و آن هم مقوله ای است که در پزشکی ایران بسیار بد میلنگد، یعنی اخلاق حرفه ای؛ کما اینکه اخلاق حرفه ای باید در تمام صنوف از جمله کار رسانه نیز رعایت شود و به هیچ عنوان نمیتوان نمره بسیار بالایی هم به اخلاق حرفه ای دیگر صنوف داد، ولی احلاق حرفه ای در حوزه پزشکی و پرستاری مقوله ای است که اگر کمی و حتی اندکی از آن فاصله گرفته شود، بسیار به چشم مردم میآید، درحالیکه براساس نوعی فرهنگ اجتماعی؛ همیشه 10 کار خوب در خاطره افراد باقی نمیماند، ولی یک خاطره بد، تا سال های سال در ذهن مردم جاخوش میکند که بدخُلقی کادر پزشکی یکی از همان خاطرات تلخ در ذهن مردم و بیماران است.
در این رابطه حسن ابوالقاسمی -رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره چالش عدم احترام پزشکان به جایگاه بیماران در سیستم نظام سلامت کشورمان که در غالب مواقع نیز مورد نقد بیمار و همراهان آنها است، با تأیید این نقص بزرگ در پزشکی کشور عنوان میکند: ما در آموزش پزشکی این ضعف را سالیان سال است که داریم و باید تلاش کنیم که در محتوای علوم پزشکی بهصورت تئوری و بهصورت عملی، بحث اخلاق حرفهای را جدی بگیریم.
وی درباره موفقیت دیگر کشورها در زمینه رعایت اخلاق حرفهای در رشته پزشکی توضیح میدهد: در کشورهای موفق، بحث اخلاق حرفهای پزشکی بهجد آموزش داده میشود و اخلاق حرفهای را بسیار جدی میگیرند و در دروس تئوری و عملی به مقوله اخلاق حرفهای بسیار اهمیت میدهند و ما نیز میتوانیم با تغییراتی در حوزه پزشکی بهنوعی شیرینی خدمات پزشکی را در کام مردم شیرینتر کنیم، کما اینکه در عمل؛ پزشکان ایرانی دلسوز هستند، مثلاً جراحی ساعتها برای نجات یک بیمار در اتاق عمل تلاش میکند ولی بهمحض بیرون آمدن از اتاق جراحی، همراه بیمار از یک لبخند و یا توضیح جراح بیدریغ میماند.
عدم آموزش اخلاق حرفه ای به پزشکان / فشار کار پزشکان ایرانی استاندارد نیست
همچنین در این رابطه محمد رئیس زاده - متخصص و جراح عروق و تروما و رئیس سازمان بسیج جامعه پزشکی کشور معتقد است که بدخلقی پزشکان ارتباطی به بی تقوایی و غرور علمی آنان ندارد، بلکه باید این مشکل را در دو مقوله مهم عدم آموزش اخلاق حرفه ای و مولفههای حاشیه ای غیر استاندارد منجر به این میشود که پزشکان ما در برخی مواقع خوش خلق نباشند.
آیا بدخُلقی پزشکان با بیماران به زعم گفته برخی بزرگان پزشکی ارتباطی به تقوای آنان دارد؟
رئیسزاده: خیر به هیچ وجه، بیشتر مشکل به کمبود آموزش اخلاق حرفهای پزشکی که نهادینه نشده است، برمیگردد. زیرا در هفت سال زمان آموزش پزشکی عمومی، چهار سال تخصص و سه سال فوق تخصصی به هیچ عنوان؛اخلاق حرفهای پزشکی - ملکه ذهن دانشجوی پزشکی ما نمیشود.
بنابراین این امر را نمیتوانیم به وجدان و تقوای افراد ربط دهیم، زیرا در دنیای حرفه ای نمیتوانید امور را به بحث شخصی محول کنید، زیرا شاید برخی اصلاً تقوا نداشته باشند، درحالیکه اخلاق پزشکی - امر حرفه ای است و در دنیا رعایت میشود و ربطی به مذهب و غیر مذهب ندارد و باید آموزش و نهادینه شود.
به اخلاق پزشکان کشورمان نمره چند میدهید؟
رئیسزاده: خیلی سخت است ولی مشروط نمیشوند.
ولی مردم و بیماران به شدت از بدخلقی پزشکان و پرستاران ناراضی هستند.
رئیسزاده: باید همه جوانب را دید، اول اینکه آموزش اخلاق حرفه ای خوب داده نمیشود، دوم به خاطر فشار کار است، باید قبول کنید زیرا میزان فشار کار پزشکان ایرانی اصلاً استاندارد نیست.
یعنی در هیچ کشور دنیا چنی فشاری بر روی پزشکان و پرستاران نیست؟
رئیسزاده: میزان کار و محیطهای پزشکی ایران استاندارد نیست، شما باید عوامل محیطی را در نظر بگیرد، زیرا فرد باید خیلی خودساخته باشد تا در مقابل این فشارها و مولفههای غیراستاندارد خودش را با خوش خلقی حفظ کند.
البته قبول داریم پزشک باید خود را متواضع و فروتن ببیند، بطوریکه در کتاب الحاوی - محمد زکریای رازی نیز به این مسئله توجه شده است و اصلاً در کتابهای قدیم پزشکی ما - بحث اخلاق پزشکی آمده است، مبنی بر اینکه پزشک باید متواضع باشد اما نهچندان که بر وی جسور شوند یعنی هر دوی این مسئله مهم است، بنابراین همه مولفههای باید مورد بررسی قرار گیرد.
آیا غرور علمی بر بدخُلقی کادر پزشکی تاثیری دارد؟
رئیسزاده: خیر - نه چندان. مهمتری مسئله همان مولفه حاشیه ای غیر استاندارد است که منجر به این میشود که پزشکان ما در برخی مواقع خوش خلق نباشند.
پزشکان؛ دلسوزی خدمتشان را به زبان بیاورند
حال در نهایت نکتهای که حسن ابوالقاسمی -رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز به آن اشاره کرد نیز بسیار مهم است، زیرا او میگوید: بسیاری از پزشکان هستند که واقعاً برای بیمار دل میسوزانند و بسیار هم زحمت میکشند، حتی شبها از غصه بیمارشان خوابشان نمیبرد، اما این دلسوزی را باید به زبان بیاورند و در عمل نشان دهند که بیمار متوجه شود و در ظاهر برخورد نیز این دلسوزی مشخص شود.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار 6 تیر 96، کد مطلب: 1447458:www.tasnimnews.com