شعارسال: مقام معظم رهبری در دیدار با مسئولین قضایی کشور، بر اصلاح قوه قضائیه از درون و برخورد جدی با مفاسد و تخلفات درونی این قوه را مورد تاکید قرار دادند تا قوه قضائیه از سوی مردم مجموعه ای نجات بخش، امیدبخش و آرامش‌بخش تلقی شود.

یکی از دغدغه های اصلی رهبر معظم انقلاب در سال های اخیر، توجه به سلامت قوه قضائیه و برخورد با فسادهای داخلی قوه است. معظم له در دیدار اخیرشان با رئیس و مسئولین قوه قضائیه که به مناسبت هفته این قوه برگزار شد، لازمه‏ی پیشرفت کارها در دستگاه قضائی و ایجاد تلقی عمومی از قوه‌ی قضائیه به‌عنوان مجموعه‌ای «نجات‌بخش، امیدبخش و آرامش‌بخش» را برخورد جدی با تخلفات دانستند و ضمن تاکید بر اصلاح قوه قضائیه از درون، خواستار افزایش بیشتر بازرسی ها شدند. رهبر معظم انقلاب برخورد و مجازات متخلفان را هم مورد تاکید قرار دادند و فرمودند: «نباید این گونه احساس شود که قوه‌ی قضائیه با متخلفانِ قضائی، برخورد نمی‌کند». مقام معظم رهبری در این دیدار ، اقدامات صورت گرفته از سوی قوه قضائیه از جمله اعزام بازرسان نامحسوس و ناشناس به شهرهای مختلف با هدف کشف و برخورد با تخلفات را مورد قدردانی قرار دادند.

همچنین مقام معظم رهبری در دیدار با رئیس و مسئولین قوه قضائیه در نهم تیرماه 95، توجه به رضایت مردم را مورد تاکید قرار داده و جلب رضایت مردم را وظیفه‌ای اسلامی و هدفی مبنایی عنوان کرده بودند. ایشان حفظ سلامت قوه‌ی قضائیه را اصلی‌ترین عامل جلب رضایت مردم دانسته و در درجه اول اهمیت بر شمرده بودند.

مرور بیانات و مطالبات مقام معظم رهبری از مسئولان قضایی کشور بیانگر ضرورت ایفای نقش قوه قضائیه به عنوان ملجا عدالت طلبی است. در واقع قوه قضائیه نماد عدالت در نظام جمهوری اسلامی بوده و هر گونه خدشه وارد شدن به سیمای آن می تواند سیمای نظام را مورد هجمه قرار دهد و ناامیدی مردم را به دنبال داشته باشد. از همین روی، اصلاح قوه قضائیه از درون و پاکسازی آن از عناصر فاسد را مورد تاکید قرار داده اند.

خوشبختانه در سال گذشته اقدامات خوبی از سوی قوه قضائیه در راستای اصلاح درونی آن صورت گرفته است. محسنی اژه ای، سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری 30 خردادماه امسال به تشریح اقدامات صورت گرفته در این زمینه پرداخت و به تقویت نظارت دیوان عالی، حفاظت و اطلاعات قوه قضاییه و دادسرای انتظامی قضات هم از طریق سیستم های الکترونیکی و هم از طریق نظارت های میدانی اشاره کردند. محسنی اژه ای به بازداشت بیش از 50 قاضی، کارمند، وکیل و کارشناس متخلف و دستگیری بیش از 185 نفر از دلالان و کارچاق کن ها و کسانی که تحت جعل عنوان و یا منتسب کردن به برخی از افراد از مردم کلاهبرداری می کردند در سال 95 نیز اشاره کردند.

اقدامات اخیر دستگاه قضایی بسیار خوب بوده اما لازم است همواره توجه جدی به ریشه های بروز این فساد در این دستگاه تاثیر گذار و ملجاء عدالت شود. به عبارتی هر چند برخورد با فاسدان و مفسدان درونی قوه لازم و شایسته تقدیر است اما باید با محور قرار گرفتن پیشگیری در طراحی ساختارها و سازوکارها، امکان انجام این قبیل تخلفات و اثرگذاری آنها به حداقل ممکن رسانده شود. به نظر می رسد پاسخگو نبودن بخشی از قضات، پرسنل و مسئولین نهادهای قضایی و نگاه بالا به پایین حاکم در دادگاه ها مهم ترین عامل بروز چنین فسادهایی است. متاسفانه شرح وظایف کارکنان، قضات و مسئولین دادگاه‌ها به صورت شفاف و قابل رصد مشخص نشده است و مردم درک درستی از وظایف اصلی آن ها ندارند. علاوه بر اینکه لازم است فرآیندهای مختلف پیگیری امور قضایی برای مردم در دادسراها و دادگاه ها به صورت شفاف و درخت واره در معرض دید عموم قرار گیرد؛ لازم است سامانه ها و سازوکارهایی وجود داشته باشد که مردم در صورت مشاهده تخلف یا هر مشکلی با این سامانه ها تماس گرفته و امکان پیگیری نتیجه شکایت خود را هم از مرجع مربوطه داشته باشند. در حال حاضر نهادی وجود ندارد که مردم پس از مشاهده فساد به آن گزارش دهند و خیلی سریع رسیدگی شود. در چنین شرایطی مردم مجبور می شوند که به فساد تن دهند و در واقع مردم خود را ارباب رجوع ندانند. در حقیقت طراحی سازوکارها و اعطای اختیارات نباید به نحوی باشد که مردم خود را مجبور به تن دادن به فساد ببینند. سامانه 197 پلیس، سامانه 137 شهرداری ها مثال های نسبتا خوبی از این مدل سامانه ها است هر چند این سامانه ها هم برای اثربخشی و جامعیت نیازمند اصلاحات جدی هستند ولی همین سامانه ها تاکنون توانسته بخش زیادی از اعتراضات مردمی را پاسخگو باشد که می تواند الگوی مناسبی برای دستگاه قضا و عاملی برای پیوند مردم با دستگاه عدالت و رفع تظلمات آنها باشد.

محمد علی سنگبر

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری فارس، تاریخ انتشار: 19تیر1396، کدخبر: 13960418001980: www.farsnews.com