شعارسال: بیژن زنگنه وزیر نفت به تازگی آمار تولید و صادرات نفت خام ایران را اعلام کرد. تولید: 3.8 میلیون و صادرات: 2.6 میلیون بشکه در روز .

معمولا نظم و رویه خاصی برای اعلام میزان تولید، صادرات و درآمد نفت ایران وجود ندارد و این موضوع به سلیقه و خواست مقامات ایرانی بستگی دارد.

اگر شرایط مناسب باشد اعلام می شود اگر شرایط بد باشد معمولا اعلام نمی شود.

البته دولت ایران آمار تولید نفت را به صورت منظم و دوره ای به اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام) اعلام می کند و مهمترین منبع شفاف این گونه آمار نیز اوپک است اما مقامات ایرانی از اعلام دوره ای و منظم آمار برای منابع داخلی خودداری می کنند.

یکی از دلایل این است که همچنان بخش زیادی از مسوولان اقتصادی ایران در رده های پایین تا بالا واقعا فکر می کنند در دوره کنونی این گونه آمارها، اطلاعات محرمانه اقتصادی هستند در صورتی که چنین نیست و با وجود رسانه ها، وسایل ارتباطی و سازوکارهای جدید آمارگیری دیگر در جهان چیزی به نام اطلاعات محرمانه اقتصادی وجود خارجی ندارد و هر آمار اقتصادی را می توان به هر میزان اعلام کرد.

کافی است نگاهی به آمارهای اقتصادی کشورهای بسته مانند زیمبابوه، ونزوئلا یا کره شمالی انداخت که با وجود عدم اعلام داخلی، منابع خارجی به راحتی همه آمارها اقتصادی این کشور را اعلام می کنند و چیزی برای پنهان کردن وجود ندارد.

حال برگردیم به ایران،

با آغاز دوره احمدی نژاد در سال 84 و آغاز روند کاهش تولید و صادرات نفت ایران، مقامات وزارت نفت به انحای مختلف از زیر اعلام دو عدد اصلی مربوط به صنعت نفت ایران یعنی آمار تولید و صادرات نفت خودداری می کردند یا جواب های انحرافی می دانند.

چون اعلام آمار، عملکرد آنها و دولت احمدی نژاد را زیرسوال می برد و مشخص می کرد تحریم ها چه بلایی برسر تولید و صادرات نفت ایران و درآمد نفتی ایران و در یک کلام اقتصاد ایران آورده است و همه ادعاهای مقامات وقت ایران را زیرسئوال می برد.

این روند با ورود به دوره تحریم های مستقیم و شدید آمریکا و اتحادیه اروپا علیه تولید و صادرات نفت ایران و بخش های دیگر اقتصاد ایران مانند بانکداری، مالی، سرمایه گذاری خارجی و حمل و نقل کالا، شدیدتر شد و مقامات نفتی به هیچ عنوان، رقمی را درباره تولید و صادرات نفت ایران اعلام نمی کردند با این تصور بچه گانه که با این اقدام، به دور زدن تحریم ها و مقابله با تحریم ها کمک می کند.

اما آنها فراموش می کردند همان زمان که میزان ظرفیت تولید نفت ایران را به جای تولید نفت قالب می کردند و تحویل خبرنگاران می دادند رویترز و خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع مختلف از جمله منابع آمریکایی، آژانس بین المللی انرژی، فعالان حمل و نقل نفت و کشورهای واردکننده نفت، ریز به ریز آمار تولید و صادرات نفت ایران را منتشر می کردند تا تاثیر تحریم های شدید را بسنجد.

البته در همان زمان این روند باعث شده بود دولت وقت (دولت احمدی نژاد) درباره سقوط تولید وصادرات نفت ایران خم به ابرو نیاورد به حدس اینکه با پاک کردن صورت مسئله، اصولا مسئله ای وجود ندارد که قرار بر حل باشد با اعتماد به نفس بالا اعلام می کرد که از تحریم ها استقبال می کند.

لازم به یادآوری است که تولید نفت ایران از 4.2 میلیون بشکه در روز در سال 84 (آخرین سال دولت اصلاحات و اولین سال دولت احمدی نژاد) به رقمی زیر 2.5 میلیون بشکه در روز در سال 92 کاهش یافت. در همین مدت صادرات نفت ایران نیز از بیش از 2.5 میلیون بشکه در روز ( سال 1384) به زیر 800 هزار بشکه در روز در سال 1392 کم شده بود.

بعد از سرکار آمدن حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری در سال 1392 و به دست آمدن توافق هسته ای (برجام) میان ایران و گروه 1+5، روند کاهشی تولید و صادرات نفت ایران متوقف و به روند افزایشی تبدیل شد. هم اکنون نیز تولید نفت ایران 3.8 میلیون بشکه در روز و صادرات نفت ایران نیز 2.6 میلیون بشکه در روز رسیده است.

در نتیجه مقامات فعلی ایران بعد از سال 1392 سعی کردند به عنوان نشانه موفقیت (که واقعا هم بود) آمار تولید و صادرات نفت خام ایران را اعلام کنند اما قطعا اگر فردا روزی به هر دلیلی ، شرایط دوباره "بد" شود مقامات ایرانی دوباره به دهان خود قفل خواهند زد و از اعلام آمار خودداری خواهند کرد.

حال پیشنهاد می شود وزارت نفت ایران به صورت ماهانه، 4 عدد و رقم را درباره نفت ایران اعلام کنند.

1- میزان تولید نفت ایران

2- میزان صادرات نفت ایران

3- میانگین قیمت هر بشکه نفت ایران

4- میزان درآمد صادرات نفت ایران در یک ماه

در حال حاضر بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت به صورت منظم و دوره ای (مثلا ماهانه) این 4 عدد را درباره نفت شان اعلام می کنند.

البته دولت لیبی در دوره قذافی این 4 آمار را به صورت هفتگی نیز اعلام می کرد.

این اقدام چند دلیل دارد.

اول: مسوولان وزارت نفت باید مسوول عملکرد خود باشند اعلام مستمر این آمار، شاخص خوبی برای بررسی عملکرد این مجموعه است.

دوم: میزان تولید و صادرات نفت خام ایران یک دماسنج، معدل و شاخصی از کل وضعیت اقتصادی ایران است. اعلام مستمر آن می تواند اطلاعات و تحلیل صحیح و مفیدی را در اختیار مردم، مسوولان و متخصصان قرار دهد.

سوم: مردم ایران عموما با آمار و عدد و رقم بیگانه هستند. این اقدام می تواند گامی در مسیر آشتی آنها با این مقوله باشد. همچنین بخش مهمی از بودجه کشور و درآمد ارزی ایران ناشی از فروش نفت است که در نتیجه، انتظارات و نگاه عموم مردم ایران را به موضوعاتی مثل بودجه، عملکرد دولت و ... واقعی تر می کند.

چهارم: نفت و درآمد آن متعلق به مردم ایران است. مردم حق دارند از میزان تولید، صادرات و درآمد آن به روز آگاه باشند.

پنجم: اقدامی مهم در راستای شفافیت است.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت خبری تحلیلی عصرایران، تاریخ انتشار: 9شهریور1396، کدخبر: 557332: www.asriran.com