شعار سال: تالاب و آب‌بندان ها دارای ارزش‌های چندجانبه بسیاری هستند که حفظ، نگهداری و بهره‌برداری از آن‌ها با شناخت ارزش‌های این جاذبه‌های طبیعی رابطه عمیقی دارد. ۲۸۰۰ تالاب در ایران وجود دارد که از این تعداد تنها ۹۴ تالاب شناخته‌شده است و ۲۴ تالاب نیز به‌عنوان تالاب بین‌المللی به ثبت رسیده‌اند.

ارزش اکولوژیکی تالاب‌ها ۱۰ برابر جنگل و ۲۰۰ برابر زمین‌های زراعی است و شش درصد سطح کره زمین را فراگرفته است. تالاب‌ها گاهی محل شکل‌گیری تمدن‌های انسانی بوده‌اند که ازجمله آن می‌توان از تالاب بین‌النهرین، محل شکل‌گیری نطفه‌های تمدن‌های مختلف در زمان های گذشته نام برد.

هرچند رشد جوامع انسانی خواسته یا ناخواسته آسیب‌هایی را به تالاب‌ها وارد ساخته و زمین‌های اطراف آن‌ها مورد تعرض سوداگران واقع‌شده و حجم بالای ورود آلاینده‌ها به تالاب مشکلات زیست‌محیطی فراوانی را به دنبال داشته اما این نگین‌های طبیعی همچنان بر تارک کره خاکی می‌درخشند.

آب‌بندان ها علاوه بر تأمین نیاز آبی مزارع در فصل تابستان برای پرورش ماهی نیز بهره‌برداری می‌شوند و دارای ارزش اکولوژیکی فراوانی هستند. این منابع طبیعی تأمین‌کننده بخشی از نیاز غذایی هستند و آب و هوایی خوب در اطراف خوددارند و نقش فیلترینگ را در مقابل آلاینده‌ها بازی می‌کنند و مکان مناسبی برای جذب گردشگر به شمار می‌آیند.

ازآنجایی‌که ما در کشوری خشک زندگی می‌کنیم و در بحث منابع آبی بین بخش‌های مختلف رقابت سختی شکل‌گرفته است؛ تالاب‌ها درزمینهٔ منابع آبی در پایین‌ترین خط حوضه‌های آبریز قرارگرفته‌اند و باید با سایر بهره‌برداران همچون بخش کشاورزی، صنعت وشرب رقابت کنند.

بزرگ‌ترین آب‌بندان محدوده شهری در مازندران

آب‌بندان نیلوفر آبی به‌عنوان بزرگ‌ترین آب‌بندان در محدوده شهری مازندران است که دارای وسعتی ۳۴ هکتاری بوده و مردم حیدر کلا، حاجی کلا و حمزه کلا از آب آن برای کشاورزی منتفع می‌شوند.

ازآنجایی‌که این آب‌بندان منظره بکر و زیبایی دارد؛ شهرداری بابل در سال گذشته برای بازسازی این تالاب اقدام کرد و با همکاری اعضای شورای منطقه درصدد مرمت و بازسازی آن به‌عنوان مکانی تفریحی و گردشگری برآمد؛ این اقدامات در حالی شکل گرفت که با احداث حوضچه آرامش در این مجتمع از سرازیر شدن آب‌های آلوده به رودخانه واقع در آن مکان جلوگیری و با استقرار انواع امکانات رفاهی همچون قایق و پدال پارویی این منطقه به‌عنوان مکانی توریستی رنگ دیگری به خود گرفت و موردتوجه گردشگران واقع شد.

تمام این تلاش‌ها از سوی شهرداری و شورا که با بکار گیری توانمندی‌های بومی همراه بود در حالی انجام شد که گویا در زمان ساخت پروژه‌ها استعلام‌های موردنیاز از محیط‌زیست اخذ نشده بود و این امر منجر به بی‌توجهی‌هایی در شرایط اکولوژیکی، حیاط وحش آب‌بندان و دست خوردن مکان بکر زیستی آن منطقه شد.

هرچند شهردار وقت بابل در این خصوص معتقد است در زمان انجام پروژه‌ها از کارشناسان مجرب متشکل از اساتید دانشگاه‌ها و محیط‌زیست برای اجرای مطلوب پروژه گردشگری نیلوفر آبی بهره برده شد؛ اما متأسفانه این طرح نقص‌هایی را داشته و مطالعات زیست‌محیطی در خصوص زیستگاه اکولوژی پرندگان و ماهیان منطقه صورت نگرفته و ازقلم‌افتاده بود.

ملاحظات زیست‌محیطی در نظر گرفته نشد

رئیس محیط‌زیست بابل نیز در واکنش به این اتفاق گفت: آب‌بندان نیلوفر آبی با ظرفیت قابل‌توجهی که دارد در سال های اخیر به‌عنوان زیستگاه طبیعی پرندگان مهاجر محسوب شده و این پرندگان به این منطقه کوچ می‌کنند.

نعمت‌الله قنبری ادامه داد: این در حالی است که طرح گردشگری در این منطقه احداث‌شده و این اقدام بدون استعلام از محیط‌زیست صورت گرفته است به همین خاطر آب‌بندان حیدر کلا را به‌عنوان مکان ناامنی برای پرندگان مبدل کرده و احتمال حضور پرندگان را در این مکان کاهش داده است.

وی یادآور شد: محیط‌زیست به‌عنوان یک سازمان در راستای سیاست‌های تعریف‌شده خود وظیفه حفاظت از اکوسیستم‌های طبیعی کشور، ترمیم اثرات سوء گذشته در محیط و پیشگیری و ممانعت از تخریب آلودگی و ارزیابی ظرفیت قابل‌تحمل محیط‌زیست در جهت بهره‌وری معقول و مستمر از منابع و برخورد فعال با زمینه‌های بحرانی را دارد.

قنبری بابیان اینکه این سازمان نظارت بر حفظ جایگاه محیط‌ زیست را در سرلوحه وظایف خود دارد؛ تصریح کرد: نظارت بر چگونگی استقرار پدیده‌های عمرانی و توسعه کشور مانند واحدهای صنعتی و سکونت‌گاه‌های انسانی و نظایر آن همگام با استفاده از تکنولوژی سازگار با محیط‌ زیست از وظایف تعریف‌شده این سازمان است.

وی تأکید کرد: مناطقی مانند آب‌بندان حیدر کلاً که دارای ویژگی‌های خاص و منحصربه‌فرد اکولوژیک است با تعیین حدود آن‌ها وگونه های باارزش خاص و نادر طرح تهیه و تدوین ضوابط و استانداردهای زیست‌محیطی از سوی محیط‌زیست اعمال و نظارت می‌شود.

قنبری افزود: تدوین طرح‌ها و پروژه‌های تحقیقاتی به همراه پژوهش‌های منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی درزمینهٔ مسائل زیست‌محیطی ازجمله اهداف این سازمان است که شهردار وقت در بابل بدون در نظر گرفتن شرایط علمی آب‌بندان حیدر کلاً آن را تغییر کاربری داده است.

رئیس محیط‌زیست بابل گفت: روشنایی غیراستاندارد و عدم رعایت مسائل محیط‌زیستی فضای ناامنی را برای پرندگان مهاجر به وجود آورده است که امیدواریم با تدابیر اتخاذشده بار دیگر بتوان پرندگان مهاجر را به این منطقه جلب کرد.

امنیت ارمغان مکان تفریحی آب‌بندان نیلوفر آبی برای اهالی

قنبری در حالی این مسائل را مطرح می‌کند که بهرام مردادمهر دبیر بازنشسته به‌عنوان یکی از مردم محلی اما نظر دیگری در این رابطه دارد و می‌گوید: این آب‌بندان ها می‌توانند با مطرح‌شدن به‌عنوان مکانی تفریحی و توریستی باعث رشدو بالندگی منطقه شوند.

یکی دیگر از اهالی ساکن در منطقه نیز می‌گوید: با از بین رفتن نیزارها آرامش و آسایش به ساکنین منطقه برگشته است.

در این میان نیز بسیاری از معتمدان محلی حیدر کلاً بر این باورند که احداث مکانی تفریحی در این منطقه محلی را که درگذشته مامن افراد بزهکار شده بود را به محلی امن بدل کرده است و از این امر راضی‌اند.

اما در کشاکش نظرات متفاوت اهالی و مسئولان محلی‌ای کاش حواصیل، قوهای زیبا و دیگر پرندگان مهاجر هم‌زبان داشتند و فریاد می‌زدند که چرا زیستگاه حیات‌وحششان را بدون کارشناسی از بین می‌بریم وبه جای تخریب محیط‌زیست آنان همزیستی با طبیعت را نمی‌آموزیم تا این جهان هستی هم زیستگاهی برای انسان و دیگر موجودات زنده باشد.

شاید بتوان هنوز امید داشت تا نیلوفرهای آبی منطقه زیبایی این آب‌بندان را دوچندان کنند و آنجا را به منطقه‌ای امن به‌دوراز شکارچیان ریزودرشت برای پرندگان مهاجر بدل سازند و با غروب زیبایش تلألؤ خورشید را در نیلوفرهای صورتی‌اش بشکنند و نغمه باران همزیستی را برای انسان سردهد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری مهر، تاریخ 11 آبان 96 ، کد مطلب: 4132264: www.mehrnews.com