پنجشنبه ۰۶ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 
سیامک موسوی از فعالان میراث فرهنگی استان لرستان اظهار کرد: نه تنها فلک‌الافلاک بلکه اکثر بناهای تاریخی و باستانی استان لرستان مثل مساجد، پل‌ها، رباط‌ها و کاروانسراها در معرض خطر ویرانی قرار دارند.
وی گفت: بر روی بسیاری از بناهای تاریخی استان آثار 8 سال دفاع مقدس برجای مانده است، اما اکثر بناها به دلیل فرسودگی در معرض ویرانی قرار گرفتهاند. در این میان البته بناهای نوساز هم از گزند آسیب در امان نیستند بنابراین در بهترین حالت با زلزله 7 ریشتری فرو می‌ریزند.
این فعال میراث فرهنگی یادآور شد: قلعه فلک‌الافلاک که در دوره‌های متمادی مخصوصا در زمان لشگرکشی سپاهیان تیمور صدمه دیده است. در طول تاریخ بر اثر فرسودگی و رانش زمین مورد آسیب قرار گرفته به طوری که می‌توان گفت با وجود این‌که قدمت این بنای تاریخی به دوره ساسانیان باز می‌گردد اما طبق عکس‌های به دست آمده از جنوب غربی خرم‌آباد، قسمتی از قلعه به طور کل ویران شده بوده و تنها بخشی از آن وجود داشته است. در این مدارک حتی بخش‌های سالم قلعه دیده نمی‌شود و بر همین اساس هم بخش اعظم قلعه در دوره قاجاریه ساخته شده است.
وی با اشاره به مقاله‌ای که 15 سال پیش در خصوص مشکلات موجود در قلعه فلک‌الافلاک نوشته و در ضمن آن اشاره به ترک‌های موجود در بنا خطر ویرانی فلک‌الافلاک را هشدار داده است، اظهار کرد: در این متن آمده است که متأسفانه به دلیل رانش بخش جنوبی تپه‌ای که قلعه فلک‌الافلاک در آن واقع شده، صدماتی به این بنا وارد شده و در معرض خطر ویرانی قرار گرفته است. همین امر باعث بروز شکاف‌های سراسری در محوطه ورودی تا اتاق‌های محوطه دوم شده است که اگر در اسرع وقت تلاشی همه جانبه برای ساخت کمربند ایمنی بر گرد تپه و دیواره‌های جنوبی صورت نگیرد به زودی شاهد ریزش بخش عمده‌ای از قسمت‌های جنوبی قلعه خواهیم بود. در 15 سال پیش که این مقاله به نگارش در آمد سعی شد تا با تشریح وضعیت موجود حساسیت برای توجه بیشتر به بنا ایجاد شود که البته همین امر باعث وقوع اتفاقات و اعزام کارشناس از مرکز به استان لرستان شد، اگرچه کار نیمه تمام رها شد.
وی درباره این‌که آیا کمربند ایمنی می‌تواند با گذشت 15 سال از اعلام نظر کارشناسانه همچنان مانع ویرانی فلک‌الافلاک شود بیان کرد: با نصب کمربند ایمنی همچنان خطر وجود دارد اما در این بین حداقل کاری که می‌توان انجام داد کاهش فضای سبز در ضلع شمالی قلعه است تا رطوبت خاک از این حد بیشتر نشود. مرمت قلعه نیاز به هزینه‌های بسیار زیادی دارد که علاوه بر تخصیص منابع مالی ملی، همکاری بخش خصوصی و کمک‌های خیران را نیز می‌طلبد. کمربند ایمنی از ریزش و حرکت تپه جلوگیری می‌کند اما آنچه مسلم است این است که استفاده از بتون نمی‌تواند مانع از ریزش بنا شود.
موسوی در خصوص حواشی‌هایی ایجاد شده نسبت به وضعیت موجود این قلعه تاریخی تاکید کرد: این‌که این روزها برخی از شهروندان، فعالان مدنی و سایر هموطنان نسبت به این قلعه تاریخی نشان می‌دهند اینقدر در فضای مجازی هیاهو به راه انداخت که در کنار حرف های غیرکارشناسانه میراث فرهنگی استان لرستان را زیر فشار برد و یگان حفاظت لرستان را که با جان و دل از بناها حفاظت می‌کردند را آزرده کرد. در این بین شائبه سیاسی‌شدن موضوع یکی دیگر از حواشی‌ها بود که ذهن افراد را به سمت بازی برای عزل افراد گمراه کرد.
وی تاکید کرد: تقبل هزینه‌های بازسازی برای سازمان میراث فرهنگی که حتی قادر به پرداخت پول اضافه‌کار کارمندانش هم نیست، امری غیرممکن است بنابراین بهتر است کمک‌های از منابع دولتی و خصوصی برای رفع مشکلات پرداخت شود.
موسوی یکی دیگر از مشکلات موجود را عدم پاسخگویی دقیق و درست میراث فرهنگی استان لرستان معرفی کرد و افزود: 180 بنای تاریخی در بافت قدیمی خرم‌آباد در حال نابودی است و این استان به بودجه زیادی نیاز دارد که باید با همکاری بخش خصوصی تامین شود.
وی تاکید کرد: استان لرستان نیازمند منابع مالی است. بخش عمده‌ای از آثار باستانی چه آنها که در تپه‌ها مدفون هستند و بارها مورد حفاری‌های غیرمجاز قرار گرفتهاند و چه آثاری که در انبارها قرار گرفته، به دلیل کمبود بودجه در حال نابودی هستند. شرایط مالی استان به قدری وخیم است که حتی امکان رسوب‌زدایی آثار فلزی که در انبارها قرار گرفتهاند وجود ندارد و نمی‌توان آثار را در قالب نمایشگاه در معرض دید قرار داد.
گفتنی است، قلعه فلک الافلاک لرستان با نام های قلعه دوازده برجی، دژ شاپور خواست و قلعه خرم آباد شناخته می‌شود و مربوط به دوره ساسانیان است. این قلعه در آن زمان کاربرد حکومتی و نظامی داشته است. این قلعه ۵۳۰۰ متر مربع مساحت دارد وچه از بیرون به قلعه و چه از قلعه به بیرون چشم انداز بسیار زیبایی دارد.
قلعه فلک الافلاک لرستان ۸ برج گرد و دیوارهای بلند و محکم دارد. وسعت قلعه فلک الافلاک حدود ۴۰۰×۳۰۰ متر مربع و بلندی تپه حدود ۴۰ متر است. فضای داخلی به چهار تالار نسبتا بزرگ و دو حیاط و تعدادی اتاق تقسیم شده است.
حمام قلعه در ضلع شمالی حیاط اول قلعه فلک الافلاک و در نزدیکی چاه این قلعه واقع شده است. این حمام تا اواخر دوره قاجار استفاده می شده و اکنون آثاری از آن مانند تنبوشه های سفالی، نقش های آهک بری و کانال های زیر زمینی قابل رویت است.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار 15 آذر 96، کد خبر:313223 ، www.ana.ir
