جمعه ۳۱ فروردين ۱۴۰۳ - 
سهند ایرانمهر:
هانا آرِنْت (زادهٔ ۱۴ اکتبر ۱۹۰۶ در لیندن–لیمر، هانوفر – درگذشتهٔ ۴ دسامبر ۱۹۷۵ در نیویورک)، فیلسوف سیاسی و تاریخ‌نگار آلمانی-آمریکایی بود. هانا آرنت، از مهم‌ترین اندیشمندانی بود که آرا و افکارش تأثیری ژرف در سدهٔ بیستم میلادی بر جای گذاشت. او سال‌ها در دانشگاه‌های ایالات متحده در رشتهٔ تئوری سیاسی تدریس کرد و از چندین کشور، ده‌ها دکترای افتخاری گرفت و برنده جایزهٔ آلمانی‌زبان لِسینگ و فروید شد. او از یهودیانی بود که از هولوکاست جان سالم به در برد و به ایالات متحده مهاجرت کرد. زمینهٔ فلسفه و آثار او، موضوعاتی همچون دموکراسی مستقیم یا اقتدارگرایی و تمامیت‌خواهی حکومت‌های استبدادی است. در متن حاضر سهند ایرانمهر اقدام به تشریح منظونه فکری هانا آرنت به زبان ساده نموده است.
کد خبر: ۳۹۳۷۶۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۱/۱۱
مصاحبه امیر تاکی با دکتر بیژن عبدالکریمی؛
انسان همواره به دنبال پاسخ به چرایی‌های زندگی خود است. خواه این چرایی‌ها اساسی و ساختاری باشند و خواه جزئی و کم‌رنگ. چرایی «بودن» شاید اساسی ترینِ این چرایی‌هاست و با پاسخ به این پرسش، «چه شدن» که همان هدف و غایت است، معنا می‌یابد. هدف، انگیزه و غایت حرکت انسان وابسته به دانستن و پی بردن به پاسخ‌هایی است که برایش قانع کننده باشد. علاوه بر ایجاد هدف زندگی، این پاسخ اساسی، ارزش‌های هر انسانی را تشکیل خواهد داد. در پرتو این ارزش‌ها، چگونگی زیست او معین می‌شود؛ بنابراین در پرتو این پاسخ به چرایی بودن، هم سمت و سوی حرکت انسان مشخص شده و هم چگونگی و کیفیت زیست این حرکت هویدا می‌شود.
کد خبر: ۳۹۱۱۸۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۶/۱۹
گسترش جوامع سکولار؛
افول دینداری در مقابل گسترش سکولاریسم، واقعیتی غیرقابل انکار در تمامی جوامع بوده که بخشی از دلایل وقوع این رویداد نامیمون را باید در بدراهگی و دینداری نامتوازن دینداران جستجو کرد. در چنین شرایطی است که سرخورده شدن از فضای دینی و معنویت، تشدید کننده پناهندگی به آغوش سکولاریسم است. اما راهکار چیست؟ اگر توان اصلاح دینداری و فاصله گیری از بنیادگرایی ها، ایدئولوژی سازی ها ، اسطوره تراشی ها، بدعت ها ، نگاه انحصاری به درک امر مطلق، قوالی گری ها و همانند آنها را داشتیم که چنین آسیبی هیچگاه بوجود نمی امد. برخی از تحلیل گران معتقدند که راهکار عملی در چنین وضعیتی ، احیاگری دینی است. یعنی باید همزمان در دو جبهه اصلاح دینداران و توجیه افراد بریده از دین ، حضور داشت. رویکرد حضور نیز با آغازگری از درون همراه است . دقیقا مثل یک دوچرخه سوار. یک دوچرخه سوار برای اقتصاد مصرف گرا، فاجعه است چرا که ، خودرو نمی خرد ، وام خودرو نمی گیرد، دیر مریض می شود ،بنزین نمی خرد ، قطعات یدکی نمی خرد ،پول پارکینگ نمی‌دهد ،چاق نمی شود ، جریمه نمی شود و .... .
کد خبر: ۳۹۰۵۵۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۲۸
فرهاد شفتی در یادداشتی نوشت: نخستین بار که شعارِ “زن، زندگی، آزادی” را شنیدم، اگرچه می‌دانستم که خاستگاه این شعار به مراتب فراتر از بحث‌های دینی است، پیوند نزدیکی بین این سه واژه و بحث‌های معاصر در بازبینی فهم دینی یافتم. آنگونه که می‌بینم هر یک از این سه واژه، در کنار چندین پیام و دغدغه‌ی درخور توجه که با خود دارند، به یکی از جنبه‌های گران‌مایه‌ی فهم دینی نیز مربوط می‌شوند. در واقع این سه واژه را نماینده‌ی برخی از مهم‌ترین مباحث دین‌شناسی در این روزگار می‌بینم.
کد خبر: ۳۸۷۳۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۱/۰۵
شعار گشایش در فضای جامعه؛
براساس گزارش‌ها و اطلاعات بازتاب یافته در رسانه‌ها دست‌کم ۲۴ تن از استادان دانشگاه در دانشــگاه‌های علامه‌طباطبایی، شهید بهشتی، تهران، فردوسی مشهد، کردستان، آزاد اسلامی، الزهرا و… طی ماه‌های اخیر از حضور در کلاس منع و اجازه فعالیت در دانشگاه را ندارند. این در حالی اســت که معاون پارلمانی وزارت علوم اخراج اساتید را به دلیل ناتوانی علمی آنها دانسته است با این حال اسامی برخی از استادانی که طی چند ماه اخیر خانه‌نشین شدند، را در ادامه مطلب می خوانید. همه اینها در حالی است که، رئیس‌جمهور در حالی از گشایش و بسته وحدت‌آفرین سخن گفت که با تصمیم وزارت علوم، عذر برخی اساتید خواسته شده و قرارداد آنها تمدید نمی‌شود.
کد خبر: ۳۸۷۳۷۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۲۵
دکتر کیارش آرامش:
این نوشتار برآن است که نشان دهد که ادعا‌های مکتب «عرفان حلقه» در زمینه‌های علمی و پزشکی، در زمره‌ی شبه‌علم اند. یعنی به نادرست ادعا می‌کنند که علمی اند، ولی در واقع بهره‌ای از اعتبارعلمی ندارند. البته مکتب «عرفان حلقه» خود در حیطه‌ی خرافات جای می‌گیرد. یعنی مجموعه ادعا‌های افسانه بافانه‌ای که هیچ دلیل یا مستند معتبری ندارند. ادعا‌های پزشکی و درمانی این رشته نیز ریشه در همان باور‌های خرافی دارند. اما آن‌جا که با ادعای انجام پژوهش و تولید مقاله سعی می‌کنند که برای مدعیات خود مستند پژوهشی عرضه کنند، وارد وادی شبه‌علم می‌شوند.
کد خبر: ۳۸۵۷۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۰/۱۷
نقد و تجدیدنظر دینی؛
روشن است که نقد یک نظریه و اعلام ناسازگار بودن آن با اسلام به هیچ وجه به معنای تکفیر صاحب آن نظریه نیست. ادعای ناسازگاری یک نظریه با اسلام غیر از ادعای خروج صاحب آن نظریه از اسلام است؛ دومی همان تکفیر اصطلاحی است، اما اولی نقد و داوری درباره‌یِ یک نظریه است، فارغ از اینکه صاحب نظریه کیست و چه دینی دارد. این یکی از حقوق مسلم هر اسلام‌شناسی است که نظریه‌ای را نقد و آن را سازگار یا ناسازگار با اسلام اعلام کند، مگر اینکه کسی اهل تصویب باشد و برای اسلام حقیقت و واقعیتی ورای فهم انسان‌ها قائل نباشد، بلکه آن را برساخته‌یِ انسان‌ها بداند، که در این صورت اصولاً اسلام‌شناسی و ارائه‌یِ قرائت جدیدی از اسلام نیز معنای محصلی نخواهد داشت.
کد خبر: ۳۸۳۰۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۱۳
فرهاد شفتی؛
مسلمان بودنِ من، اما بر مبنای استدلالات قیاسی نیست. بر اینم که استدلالات قیاسی مشکل بتوانند گزاره‌ی بالا و گزاره‌هایی از این دست را به نحو اطمینان‌آوری اثبات یا نفی کنند. این البته مختصِّ اسلام و پیامبر اسلام نیست، بلکه همین را درباره‌ی دیگر ادیان و دیگر پیامبران و رهبران معنوی تاریخِ غیر معاصر نیز می‌گویم. برای من دعوی پیامبری محمد صادق است، چون می‌دانم و دیده‌ام که باور و عمل به خروجی‌های همین دعوی برای بسیاری منجر به معنویت در حدّ عالی، و برای جمع انبوهی از جمله من، منجر به توجه موثر به معنویت شده است.
کد خبر: ۳۸۲۸۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۵
دستاورد‌های آموزشی؛
در سالیان اخیر اخلاق فضیلت بر طیف گسترده‌ای از موضوعات و رشته‌های علمیِ معاصر (همچون سیاست، محیط زیست، اخلاق حرفهای، حقوق حیوانات، اخلاق زیستی، جنگ، و ورزش‌ها) تطبیق شده است. در این فصل مزایا و معایب تطبیق اخلاق فضیلت (به معنای عام کلمه) بر تعلیم و تربیت را شرح و بسط خواهم داد. [پرسش‌هایی که بررسی خواهم کرد، از این قرارند:]مزایای رهیافت فضیلت‌محور به تعلیم و تربیت چیست؟ این نظریه‌ها ممکن است چه شکل‌هایی به خود بگیرند؟ یک رهیافت فضیلت‌محور بر چه مسائل و نقد‌هایی باید غلبه کند؟
کد خبر: ۳۷۳۹۸۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۱۰
آسیب های جلسات مجازی؛
همه‌گیری کرونا پیامد‌های بسیاری داشت. جهان پیش از آن با جهان پس از آن شبیه نخواهد شد. یکی از آشکارترین صفات کرونا و دورانش، یکی از گزنده‌ترین نتایجش بر روح و روان آدمیان ملول معاصر، رویاروی ایستادن آن در برابر گردهمایی‌های انسانی بود. از میانه‌ی این گردهمایی‌ها، جمع‌های علمی، مجلس‌های سخنرانی و دوره‌های تدریس هم در تیررس قرار گرفتند. آن شد که مُدرس و صاحب‌سخن بی‌مستمع ماند، مستمع هم بی‌سخنران.
کد خبر: ۳۷۳۹۶۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۹
سخنرانی آرش اباذری؛
نظریه‌های درباره مدرنیته را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: دسته اول که می‌توان آنها را نظریه مدرنیزاسیون نامید و نظریه‌های پسااستعماری که ادعا می‌کنند اساساً چیزی جهان‌شمول به نام مدرنیته وجود ندارد.
کد خبر: ۳۶۷۴۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۹
افیون خلق!
اصالت وجود گرایان بدلیل شدت احساس سرکوب‌های موجود در جامعه، کانون توجه خود را بر آزادی و تربیت انسان اصیل (متفکر، تحول آفرین، آزاد و ...) قرار داده اند. توجه کانونی آنها به دو عامل سرکوب گری‌های موجود در جامعه (از خود تا سایرین / از نظام‌های فرهنگی گرفته تا اقتصادی و اجتماعی و سیاسی و غیره/ در گروه‌ها و مشاغل گوناگون/.) و ضرورت پرورش انسان اصیل، متفکران این گروه را از مرحله دوم داستان یا مسئوولیت پذیری انسان اصیل برای ساخت و ایجاد تحول مجدد در خود، دیگران و جامعه، تا اندازه‌ای دور داشته است. این کم بینی ها، بنوعی بسترساز کم توجهی به حوزه‌های دینی در طیفی از انکار تا نگاه حاشیه‌ای بدان شده است. ورای انتقادات قابل ارایه به سطح و میزان عمل گرایی افراد معتقد به فلسفه اصالت وجود و قدرت تحول آفرینی مجدد در خود و جامعه، مباحث مربوط به قیدگریزی و آزاد سازی انسان‌ها، قابلیت تامل و ارزش شنیدن دارد. پایگاه تحلیلی خبری شعار سال با هدف ایجاد فضای تضاربی برای آرای موافقان و مخالفان، اقدام به بازنشر این متن در سرویس کرسی آزاد اندیشی نموده است.
کد خبر: ۳۶۶۶۴۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۱۰
دکتر هدایت علوی‌تبار؛
در سیستم آموزش، ما مهره‌هایی هستیم که وارد مقاطع گوناگون آن می‌شویم. برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در مورد ما از بالا صورت می‌گیرد و در اکثر اوقات به درستی وظایف و تکالیف خود را در این سیستم نمی‌شناسیم و در رابطه با لزوم کنش‌هایی که انجام می‌دهیم آگاهی نداریم. این ناآگاهی از وظایف سبب شده است تا سیستم آموزشی نتواند مهره‌های کارآمدی در اختیار داشته باشد و به اهدافی که از پیش برای خود تعریف کرده است دسترسی پیدا کند.
کد خبر: ۳۶۳۸۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۸/۰۸
تاریخ فلسفه‌ی قرون وسطی؛
تاریخ فلسفه‌ی قرون وسطی، عرصه‌ی گسترده‌ای در تاریخ اندیشه محسوب می‌شود، هم از حیث گستره‌ی زمانی و هم از جهت گستردگی و درهم‌تنیدگیِ سنت‌های گوناگون فکری برخاسته از فلسفه‌ی یونان باستان و یونانی‌مأب و رمی، و به ویژه تأثیر مسیحیت و دین وحیانی، و همچنین از این حیث که فلسفه‌ی قرون وسطی، نقطه‌ی تلاقی و تقاطعی میان فلسفه‌ی یونان، الهیات و عرفان و فلسفه‌ی اسلامی و یهودی و مسیحی، و نیز زمینه‌ی نضج گرفتن اندیشه‌ی مدرن و فاصله گرفتنِ فلسفه از خاستگاه یونانی آن است
کد خبر: ۳۶۳۲۱۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۷/۳۰
مقاله نظام بهرامی کمیل؛
خودبنیادی یا خودمختاری Autonomy به معنای توانایی برای تصمیم‌گیری و هدایت خود است. خودبنیادی را باید به صورت طیفی دید که سر دیگر آن دگربنیادی Heteronomy است. فرد، جامعه یا سیستمی خودبنیادتر است که خودش به آنچه فکر یا عمل می‌کند باور داشته باشد و در برابر تلاطم‌های بیرونی با ثبات‌تر باشد.
کد خبر: ۳۵۹۶۲۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۶
مصطفی ملکیان؛
مصطفی ملکیان می‌گوید که "باید قبول داشته باشیم که حقیقت آشکار نیست. یک ناآشکارگی حقیقت وجود دارد. "مسلمان بودن به معنی طالب حقیقت بودن است نه مالک حقیقت بودن. ما مسلمانان و پیروان ادیان دیگر نباید گمان کنیم که عالم انسانی و زندگی این‌جهانی و حیات دنیوی مثل اقیانوسی بسیار مواج و پرتلاطم است و در این اقیانوس فقط یک کشتی وجود دارد و ما هم سوار بر آن کشتی هستیم. به بهانه سیطره حکومت طالبان در افغانستان و قرائت خاص آنها از اسلام و برخورد خاص با شهروندان بر اساس همان قرائت ویژه شده، اقدام به بازنشر متن سخنرانی استاد مصطفی ملکیان در کنگره والاپیامبر رحمت گردیده است.
کد خبر: ۳۵۸۸۶۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۲۱
سعید گرمارودی:
در این مجموعه ویدیو‌ها سعید گرمارودی، پژوهشگرِ حوزه روانشناسی، به بررسی اجمالی نظرات دونالد هافمن میپردازد. سعید گرمارودی دانش آموخته مدیریت در دانشگاه تهران است و در حالِ حاضر، دانشجوی دکترای روانشناسی در دانشگاه کلمسونِ آمریکا میباشد. او به طور ویژه در زمینه‌های فرهنگ سازمانی و روانشناسی دین به کار پژوهش مشغول است.
کد خبر: ۳۵۷۶۵۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۶/۱۲
ضرورت ترجمۀ آثار فیلسوفان غربی
ترجمۀ آثار فیلسوفان غربی ضرورتی انکارناپذیر است و راه را برای شناخت سیر تفکر فلسفی در غرب باز می‌کند. در کشور ما مدتهاست که مترجمان به این مهم پرداخته اند، اما به نظر می‌رسد در این زمینه آسیب‌هایی وجود دارد که برطرف کردن آنها زمینه را برای ترجمۀ بهتر متون فلسفی فراهم می‌آورد. در این باره با دکتر هدایت علوی تبار، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، به گفت و گو نشسته ایم.
کد خبر: ۳۵۵۹۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۳۰
انسان اخلاقی؛
ظرفیت کودک برای رشد همدلی، تعلقات اخلاقی و اصول اخلاقی بین دو و چهار سالگی، یعنی مدت کوتاهی پس از استقلال در دنیای اجتماعی، ظاهر می‌شود.
کد خبر: ۳۵۵۳۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۲۶
نقد روانشناسی:
هدف نویسنده در نوشتار «به سوی شفافیت: فساد در روانشناسی، نقدی از درون» آن است تا از رهگذر چند استدلال به طور خلاصه نشان دهد که چرا باید در نگاه نخست به یافته‌های روانشناختی بدبین بود.
کد خبر: ۳۵۲۸۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۵/۰۸