پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سرویس ویژه نمایندگی لنز و عدسی های عینک ایتالیا در ایران با نام تجاری LTL فعال شد اینجا را ببینید  /  سرویس ویژه بانک پاسارگارد فعال شد / سرویس ویژه شورای انجمنهای علمی ایران را از اینجا ببینید       
کد خبر: ۱۳۷۸۲۹
تاریخ انتشار : ۰۹ تير ۱۳۹۷ - ۰۳:۲۴
در زمان­های دور، هر نوع تغییر اساسی در جامعه­‌ی انسانی در وهله‌­ی اول به واسطه­‌ی یکی از این عوامل صورت می‌­گرفت- از چوب، سنگ، برنز و آهن گرفته تا بخار، برق، اتوماسیون کارخانه و اینترنت. اما امروزه تحولاتی که توسط علم و فناوری ممکن می‌شود نه تنها اقتصاد، فرهنگ و جامعه­‌ی ما بلکه زیست و اخلاق را نیز از نو ترسیم می‌­کنند.

شعارسال: دیگر وقت آن فرارسیده است که تحقیقات اجتماعی و پژوهش­‌های فنی برای تحقق اهداف بازار و جامعه دست به دست هم دهند.

این بخش به پیشنهادهای گروه مشاوره FET در کمیسیون اروپا در مورد لزوم توجه به حمایت از پژوهش های فرارشته ای و میان رشته ای، یعنی گرد هم آوردن مهندسی، علوم طبیعی و علوم اجتماعی و انسانی در کنار یکدیگر و بدون هیچ برتری، اختصاص دارد.

در زمان­های دور، هر نوع تغییر اساسی در جامعه­‌ی انسانی در وهله‌­ی اول به واسطه­‌ی یکی از این عوامل صورت می‌­گرفت- از چوب، سنگ، برنز و آهن گرفته تا بخار، برق، اتوماسیون کارخانه و اینترنت. اما امروزه تحولاتی که توسط علم و فناوری ممکن می‌شود نه تنها اقتصاد، فرهنگ و جامعه­‌ی ما بلکه زیست و اخلاق را نیز از نو ترسیم می‌­کنند.

FETAG گروه مشاوره فناوری های آینده و نوظهور[۱] است که به منظور تأمین مشاوره­‌های منسجم و اثرگذار در جریان اجرای برنامه­‌ی افق ۲۰۲۰ فعالیت می­‌کند. این برنامه، به عنوان بزرگترین برنامه­‌ی اختصاص یافته به فناوری­‌های پیشگام، درصدد است تا از ضرورت توجه به فناوری­‌های بر پایه‌­ی رباتیک، موبایل و اینترنت فراتر رود و مسیر تحقیقات اروپایی را به مؤلفه‌­های پژوهشی در علوم اجتماعی و انسانی، که می­‌توانند در توسعه‌­ی فناوری­های جدید سهم بسزایی داشته باشند، تغییر دهد. یکی از ارکان برنامه­‌ی افق ۲۰۲۰ توجه به چالش‌­های اجتماعی است که تأکید منحصربه‌­فرد این برنامه‌ی افق ۲۰۲۰ را بر مسائل اجتماعی نشان می‌­دهد. در اینجا به قدرت­های بالقوه‌­ی علوم اجتماعی و انسانی در تحقق رسالت این برنامه یعنی تأمین ویژگی رقابتی بودن اروپا در سطح جهان اشاره می‌­شود:

اقتصاد اشتراکی و توزیع ارزش

تقسیم کار در جهان امروز شکل جدیدی به خود گرفته است. پلتفرم­‌هایی مانند AirBnB و Uber با اینکه یک نوع اقتصاد مبتنی بر همکاری به حساب می‌­آیند اما بیشتر به مالک و مسئول اجرای آن سود می­‌‌رسانند و اپراتورها یعنی رانندگان و کسانی که خانه­‌ی خود را به اشتراک می‌­گذارند هم درآمد پایینی دارند و هم در رده ی پایین سازمانی از امنیت شغلی کمی برخوردار هستند. برخی از پژوهش‌­هایی که زیر نظر و اعتبار افق ۲۰۲۰ انجام می­شود می­خواهد شیوه­‌های جدید توزیع ارزش در این نوع اقتصاد را پیشنهاد دهد که میزان مساوات در آن به طور بالقوه بیشتر باشد. در این مرحله است که تعدیل چنین ایده­‌هایی نیازمند همکاری نزدیک میان دانشمندان علوم اجتماعی و توسعه دهندگان نرم افزار است.

توسعه­‌ی انرژی همگانی

منظور از این انرژی­‌ها نسل انرژی محلی و توزیعی و مکمل‌­های انرژی است که از منابع تجدید پذیر مانند باد، فوتوولتاییک (تولید برق از انرژی خورشیدی) و بیومس یا زیست‌­توده تأمین می‌­شود. پژوهش‌­های اخیر نشان می­‌دهد که آنچه بر سر راه طرح‌­های انرژی همگانی مانع ایجاد می­‌کند از نوع اجتماعی و اقتصادی است یعنی نیاز به یافتن روش‌­هایی برای تأمین منابع مالی داوطلبان و توسعه­‌ی طرح­های بدیع و پایدار در کسب و کار. اما اینها نیازمند توسعه­‌ی فناوری­های مناسبی است که در مقیاس محلی مقرون­‌به­صرفه باشند و بتوانند با استفاده از نیروی کار محلی حفظ و بقا یابند. در این مرحله است که همکاری پژوهش­های اجتماعی و اقتصادی با توسعه­‌ی فنی تجهیزات مولد انرژی ضرورت می­یابد.

نقد کردارهای اجتماعی

از یک سو نیاز به انرژی به­‌ویژه برق انکار ناپذیر است و از سوی دیگر مولدهای انرژی باید ظرفیت تأمین حداکثر تقاضا را داشته باشند. چه بسا تنها یک تغییر کوچک در زمان­‌بندی تقاضای اوج برق بتواند مزایای اقتصادی و زیست محیطی تأثیرگذاری به همراه داشته باشد. شاید یک فناوری پیشنهادی نصب مترهای هوشمند و استفاده از قیمت­‌گذاری متفاوت است؛ اقدامی که هم اکنون نیز درحال اجرا است. اما چه بسا آن چه مورد نیاز است نه فناوری جدید بلکه کردارهای اجتماعی جدید است. فهم رفتار در بافت اجتماعی آن رویکرد نوظهوری است که در نقطه­‌ی مقابل ایده‌­های رایج در مورد تغییر رفتار تک تک افراد قرار دارد.

ترسیم روندهای ارزشی آینده

اینکه اروپایی­ها در مورد مسائل مختلف از جمله اتانازی، مهاجرت، گیاه­خواری و مانند اینها چه فکر می­کنند و در مورد این ارزش­ها در آینده­‌ی نزدیک چه فکر خواهند کرد بر انواع کردارها و فناوری­‌هایی که باید رشد و توسعه یابد اثر بسزایی می­گذارد. یکی از جنبه‌­های مهم علوم اجتماعی و مطالعات این حوزه شیوه­‌ی تکامل و تحول هنجارهای اجتماعی و اخلاقی است که باید همراه با توسعه­‌ی هر فناوری و با توجه به اثر اجتماعی آن پیش رود. در این مورد، بررسی روندها در ارزش­های کنونی جامعه­‌ی ایرانی نیز قابل تأمل است.

طرح مزیت رقابتی برای سازمان­های اروپایی

اگر خواهان طراحی سازمان­های جدید و کارآمدتر و به هم مرتبط هستیم (در زمینه­‌های علمی، احزاب سیاسی، نظام رأی دهی و شرکت­ها) باید کارشناسان فناوری­های جدید و صاحب­نظران طراحی نهادها بازاندیشی مشترکی انجام دهند. مثال این امر، باز اندیشی در نظام­های اشتراکی رأی دهی از طریق فناوری­های جدید است که مستلزم آن است که علوم اجتماعی و پژوهش­های فناوری ارتباطات و اطلاعات تلاش مشترکی در این زمینه انجام دهند. یا همچنین می­توان به تلاش اروپا برای توسعه­‌ی نسل جدید اینترنت اشاره کرد که در آن موضوعات اعتماد، ارزش و مشارکت در درجه­ی اول اهمیت قرار دارند.

ادغام فنون هنر و علوم انسانی در پژوهش فناوری

هرچند در نگاه اول، ارتباط مستقیمی میان پژوهش­های فناورانه و حوزه­‌های هنری و علوم انسانی به چشم نمی­‌خورد اما برای تقویت خلاقیت در پروژه­‌ها لازم است رویکرد فراتری را برگزینیم. فنونی که در هنرها و علوم انسانی استفاده می­شود مثل روایت ساختن، ایجاد سناریو، اجراهای هنری و غیره.

ارتقای کاربرد پذیری و جذابیت فناوری­ها

اغلب چنین تصور می­شود که تنها سهم علوم اجتماعی و انسانی در پروژه­های فناورانه و علمی، پاک کردن خرابکاری­هایی است که طرح فناوری ایجاد کرده است. همچنین نقش این علوم را به ماده­‌ی خام بازاریابی برای ترویج نوآوری­های فنی تقلیل می­دهند اما مثال­های بالا نشان می­دهد که یکی از ضرورت­های گنجاندن علوم اجتماعی و انسانی در پژوهش‌­های فنی، بالا بردن توانایی استفاده از فناوری­ها و قدرت جذب آنها برای کاربر است.

چه بسا بتوان چنین استدلال کرد که این ایده­‌ها در جامعه‌­ی اروپایی و برگرفته از مقتضیات بافتی کشورهای اروپایی ساخته و پرداخته شده است، و قابلیت تعمیم ندارد. با این وجود، کافی است به کلیت واحد تمام انسان­ها بیندیشیم و به این نکته دقت کنیم که نیازهای موجود انسان و نیز چالش­های پیش روی او در تمام نقاط کره­‌ی زمین از شباهت بسیار بالایی برخوردار است. بنابراین بهره­‌گیری از ابتکارها و طرح­های قدرت­های اثرگذار مانند اتحادیه اروپا می­تواند در شرایط کنونی ایران، که با انفکاک علوم فنی-مهندسی و علوم اجتماعی و انسانی دست و پنجه نرم می­کند، سودمند باشد.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت بردار، تاریخ انتشار: 21خرداد1397، کدخبر: -: www.bordar-ensani.ir


اخبار مرتبط
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار
پربازدیدترین
پربحث ترین